دود آتش غلیظ و سیاه است .می توان دید که پشت صحنه آتش سوزی چه چیزهایی وجود دارد یا چه اتفاق هایی در حال وقوع است و در این میان گازهای سمی موجود در دود آتش ممکن است ما را گمراه کند اما اگر خمیده راه رفتن زیر سطح دود را تمرین کرده باشید و راه خروج خود را از کنار دیوارها و شمردن درها تا خروج از خانه پیدا کنید دقیقا خواهید دانست که چه کار باید انجام دهید و با آمادگی بیشتر از یک آتش‌سوزی واقعی خارج شده و جان سالم به در می‌برید.
همه اعضای خانواده باید در مراحل تهیه نقشه فرار از آتش سوزی دخالت داشته باشند . حتی کودکان خردسال
نکاتی که در طرح فرار از خانه در هنگام بروز حادثه می‌بایست به آن توجه کرد :
– خانه را بگردید و دو راه فرار برای هر اتاق تعیین کنید، البته با اطمینان از اینکه هر یک از این خروجی ها در دسترس است، اگر هر اتاق دو راه دسترسی داشته باشد احتمال اینکه از آتش سوزی احتمالی در خانه خود نجات یابید افزایش می یابد.
– ببینید آیا پنجره ای وجود دارد که بسته است ولی باز نمی شود. پنجره ها حتما باید طوری باشد که بتوان آنها را باز کرده و زیر آن را کنترل نمایید آیا چیزی بیرون از پنجره وجود دارد که مانع از فرار شما شود یا در موقع خروج سبب آسیب دیدن شما شود ؟ اگر چنین است همین حالا مشکل را برطرف سازید.
– اگر پنجره های اتاق خواب شما دزدگیر دارد باید از داخل اتاق باز شود. اگر چنین نیست باید آنها را طوری تغییر دهید که از داخل باز شوند. دزدگیرها می تواند شما را در داخل اتاق خودتان محبوس کند همچنین طبق مقررات دزدگیرهای نصب شده روی پنجره اتاق خواب ها باید از داخل باز شود.
– اگر اتاق خواب های شما در طبقه دوم قرار دارد آیا پله های فرار برای هر اتاق خواب در نظر گرفته شده است؟
– مواظب باشید درها به وسیله مبلمان یا کمد مسدود نشده باشند.
– محل تجمع اعضا خانواده پس از خروج ازخانه را در محلی امن نسبت به خانه تعیین کنید.
– اگر افراد خردسال ، پیر یا ناتوان و معلول در خانه دارید اتاق خواب آنها را در طبقه همکف قرار داده و کسی را تعیین کنید تا در مواقع اضطراری به کمک ایشان بشتابد.
– ایست…
قبل از باز کردن در اندکی تامل کنید. در را لمس کنید. درحالی که دولا دولا راه می‌روید به طرف در رفته و تا آنجا که می توانید دست خود را بالا برده و در را لمس کنید بدون اینکه بایستید، شستی در لبه ها و پائین در را لمس کنید. اگر احساس کردید گرم هستند آن در را باز نکنید و از خروجی دیگر استفاده کنید.
– اگر در ضمن خروج، بوی دود را حس کردید از خروجی دیگر استفاده کنید اگر مجبور هستید از میان دود فرار کنید دولا دولا از زیر دود خارج شوید چون در آنجا هوا تمیزتر و خنک تر است.
– اگر لباستان آتش گرفت، حرکت نکنید، خودتان را روی زمین بیاندازید و روی زمین بغلتید و صورت خود را با دستانتان بپوشانید تا شعله ها خاموش شود.
– وقتی از خانه خارج می‌شوید دیگر هرگز به هیچ دلیل به خانه‌ای که می‌سوزد برنگردید از منزل همسایه با سازمان آتش نشانی (۱۲۵) تماس بگیرید.
با تمرین کردن فرار از آتش می توانید سریع تر و با اضطراب کم تر از خانه خارج شوید اگر مسیر فرار خود را حفظ باشید می توانید به سرعت از منزل خارج شوید و دود و گاز حاصل از آتش شما را گمراه نخواهد کرد.
با رعایت این نکات ساده، خود و اعضای خانواده خود را در برابر آتش سوزی محافظت کنید:
حداقل ماهی یک بار باتری های کهنه را با باتری های آلکالین نو و مرغوب تعویض کنید. گازسنج شما به مدت یک سال به خوبی کار می کند. اگر در منزل گازسنج ندارید همین امروز یکی از آنها را بخرید! در هر طبقه از منزل خود حداقل یک گازسنج نصب کنید از جمله در زیرزمین و اتاق نشیمن و از همه مهمتر بیرون همه اتاق خواب‌ها ، گازسنج خود را طبق دستورالعمل سازنده آن نصب کنید. توجه داشته باشید گازسنج ممکن است تنها وسیله ای باشد که شما را به موقع هوشیار کند تا از آتش بگریزید.
در صورتی که آتش سوزی رخ دهد از مهلکه دور شوید. نقشه طبقات خانه را روی کاغذ رسم کرده و آن را به همه اعضای خانه تفهیم کنید. راه های خروجی را با دو خط مسیر که از درها و پنجره ها خارج می شوند مشخص کنید. محل تجمع پس از فرار از خانه را در جای امنی نسبت به خانه تعیین کنید تا همه اعضای خانواده در صورت بروز آتش سوزی در منزل بعد از نجات خود به آن مکان پناه آورند . دقت کنید که برای هر اتاق باید دو خروجی داشته باشید.
با دیگر اعضای خانواده نشسته و نقشه فرار خود را بررسی کنید پس از اینکه همه با نقشه آشنا شدند تمرین آتش سوزی را شروع کنید و از همه بخواهید روی تختخواب خود دراز بکشند و تکمه آزمون گازسنج را فشار دهید . به خاطر داشته باشید که قبل از باز کردن در باید آن را لمس کنید تا گرم نباشد ، همه دولا دولا شده و از خانه خارج شوند و در محل تجمع که از قبل تعیین شده در بیرون منزل منتظر بمانند. خطر مرگ برای کودکان در آتش سوزی منازل مضاعف است زیرا آنها اغلب در آتش سوزی می ترسند یا گیج می شوند دقت کنید که کودکان شما سیگنالهای گازسنج را درک کرده و آژیر آن را تشخیص دهند. در حالی که تمرین برای افراد بزرگسال ممکن است احمقانه جلوه کند اما کودکان از آن خوششان می آید و مزد واقعی این تمرین را در موقع قرار گرفتن در وضعیتی اضطراری خواهند گرفت.
دزدگیرهای پنجره های اتاق خواب باید از داخل باز شوند اگر چنین نبود هر چه زودتر اقدام لازم معمول نمایید تا این پنجره‌ها با ضامن مناسب قابل عقب و جلو شدن باشند. شبکه هایی که درهای بیرونی را می پوشانند نیز باید به راحتی باز شوند برای درهای اتاق های مسکونی از ضامن های استوانه ای که دو کلید می خورند استفاده نکنید این نوع قفل ها وقتی قفل می شوند نیاز به یک کلید در داخل دارند تا باز شوند و اگر کلید را در جای آن قرار نداده باشید شاید نتوانید به سرعت آن را پیدا کنید.
کبریت و فندک بازیچه دست کودکان نباید باشد این موارد را از دسترس کودکان دور نگهدارید.
در مورد برق، احتیاط را رعایت کنید وقتی یک وسیله برقی روشن را در دست دارید روی سطح آب یا سطح مرطوب پا نگذارید. از وسایل یا سیم های رابط زخمی شده استفاده نکنید و آنها را جهت تعمیر ارسال نمایید یا دور بیاندازید. اگر احتمال می دهید که سیستم برق منزل شما اشکال دارد از افراد متخصص برای برطرف کردن عیب آنها کمک بخواهید. مشکلات برق از امور تخصصی است و می‌بایستی به متخصص آن واگذار شود.
یک کپسول آتش نشانی را نصب کنید روی دیوار در مسیر خروجی یا مجاور آن به صورتی که در معرض دید باشد (ما نزدیک آشپزخانه را توصیه می کنیم). همچنین طرز کار با آن را یاد بگیرید.
هرگز غذای در حال پختن را رها نکنید . بر روغن داغ به دقت نظارت کرده و آن را آهسته گرم کنید اگر مجبور هستید آشپزخانه را ترک کنید اجاق را خاموش کنید اگر روی اجاق ماهی‌تابه حاوی روغن آتش گرفت ، سر ماهی تابه را روی آن بگذارید تا شعله ها خفه شوند. همچنین می‌توانید از کپسول آتش نشانی برای این کار استفاده کنید یا جوش شیرین در ماهی تابه بریزید هرگز از آب ، آرد یا نمک برای خاموش کردن چربی و روغن آتش گرفته استفاده نکنید.
بنزین را در ظروف تائید شده نگهداری کنید و هیچ وقت بیش تر از دو گالن بنزین در خانه نگهداری نکنید. ظرف بنزین باید در برابر بخار نفوذناپذیر بوده و در یک کابینت در گاراژ یا بیرون از منزل دور از هر منبع حرارتی قرار داده شود هرگز بنزین را داخل خانه نگه ندارید. همچنین، بنزین را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
وسایل گرم کننده علت درجه یک آتش سوزی های خانگی است .دقت کنید که مواد قابل احتراق حداقل ۶۰ سانتیمتر از بخاری های دیواری، بخاری های مبلی ، شومینه ها و تنورها دور باشند. هر سال شومینه یا دودکش منزل و محل کار خود را بازرسی و تمیز کنید. وقتی از اتاق خارج می‌شوید بخاری های دیواری را خاموش کرده و در موقع حضور در منزل به آنها توجه داشته باشید.
آتش سوزی یکی از حوادث خطرناکی است که خسارت های سنگین جانی و مالی به دنبال دارد اما بررسی ها نشان داده است ۷۵ تا ۸۰ درصد آتش سوزی ها قابل پیشگیری اند. استفاده از این نکات ایمنی برای پیشگیری از آتش سوزی در خانه مفید است.
۱ – در ساعات اوج مصرف از وسایل برقی استفاده نکنید.
۲ – هنگامی که از وسایل برقی استفاده نمی کنید دو شاخه آن را از برق بکشید.
۳ – بیش از استفاده از وسایل برقی، از فرسوده نبودن و سالم بودن سیم ها اطمینان حاصل کنید.
۴ – فندک و کبریت را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
۵ – مطمئن شوید که هر سال تجهیزات شوفاژ خانه مرکزی و دستگا های تهویه به وسیله کارشناسان مورد بررسی قرار می‌گیرند.
۶ – در خانه سیستم هشدار دهنده آتش مانند شناگر دود نصب کنید و به طور مرتب از سالم بودن آنها مطمئن شوید.
۷ – اطمینانن حاصل کنید که پنجره ها و پله های اضطراری سالم هستند و در صورت لزوم می‌توانید به راحتی از آنها استفاده کنید.
۸ – همیشه راههای خروجی را تمیز و خالی نگه دارید.
۹ – نقشه ای از راه های فرار اضطراری تهیه کنید و در راهروی مرکزی قرار دهید.
همیشه کلیدها را جایی در دسترس قرار دهید.
۱ – اطراف آتش باز( مثلا اطراف آتش داخل شومینه ) تور سیمی یا حفاظ قرار دهید.
۲ – هر سال دود کش ها و راه شومینه را پاک و تمیز کنید.
۳ – از نصب کردن یا انداختن رومیزی یا سفره در نزدیکی شومینه خودداری کنید.
۴ – دستگاه های برقی مانند تلویزیون، ویدئو، ضبط و کامپیوتر را در مکان هایی قرار دهید که هوا جریان داشته باشد و سبب داغ شدن بیش از حد آنها نشود.
۵ – وقتی کسی در اتاق نیست، آتش را روشن نکنید.
۱ – وقتی گاز روشن است آن را به حال خود رها نکنید.
۲ – در نزدیکی در خروی آشپزخانه یک کپسول ضد حریق نصب کنید.
۳ – دستمال یا حوله ای برای خاموش کردن اضطراری آتش در نزدیکی در خروجی آشپزخانه نصب کنید.
۴ – هنگام آشپزی لباس هایی با آستین های بلند و گشاد نپوشید.
۵ – هرگز در کنار یا روی سطوح داغ از اسپری یا مواد اشتعال زا استفاده نکنید.
۶ – همیشه یک چراغ قوه درخانه آماده داشته باشید.
پیش از قرار دادن پتوهای برقی روی تخت یا وسایل گرما ساز در اتاق خواب آنها را از نظر ایمنی مورد برسی قرار دهید.
۱ – پس از هر بار لباس شستن محفظه داخلی لباس شویی را خشک کنید.
۲ – مراقب مواد شوینده شیمیایی و اشتعاال زا باشید و آنها را در محلی امن بگذارید.
در صورتی که در پارکینگ مایعات اشتعال زا مانند بنزین دارید، در نگهداری آنها نکات ایمنی را رعایت کنید.
۱ – اطراف خانه را از مواد اشتعال زا خالی کنید و آنها را در اطراف خانه انبار کنید.
۲ – به طور مرتب فاضلاب خانه و جوی ها را پاکیزه نگه دارید.
