اگرچه اکوکاردیوگرافی از روی قفسه سینه، اساس اولتراسوند تشخیصی قلبی است، اکوکاردیوگرافی از طریق مری یا TEE، ابزار تکمیلی با ارزشی محسوب می‌شود.
اگرچه اکوکاردیوگرافی از روی قفسه سینه، اساس اولتراسوند تشخیصی قلبی است، اکوکاردیوگرافی از طریق مری یا TEE، ابزار تکمیلی با ارزشی محسوب می‌شود. TEE در مقایسه با اکوکاردیوگرافی از قفسه سینه، تصاویر برتری از ساختمان پشتی قلب ارایه می‌دهد، چرا که مری مجاورت نزدیکی با پوسترومدیال قلب دارد و از سویی، ریه و استخوان نیز تداخلی در تصاویر ایجاد نمی کنند. این مجاورت، امکان استفاده از تصاویر با فرکانس بالا را فراهم کرده و توانایی قدرت تشخیص برتر سه بعدی را امکان پذیر می سازد.
اولین استفاده بالینی از TEE به سال ۱۹۷۶ برمی‌گردد؛ زمانی که از یک پروب غیرقابل انعطاف آندوسکوپیک، اصلاح شده با کریستال تکی M Mode استفاده شد. از آن زمان، تکنولوژی TEE به موازات پیشرفت هایی که در ساختار پروب قابل انعطاف اندوسکوپیک سیستم های اولتراسوند phased array و کریستال مینیاتورسازی رخ داده، به سرعت رو به تکامل است. بسیاری از پروب‌های امروزی TEE، تصاویری با فرکانس دوگانه یا سه‌گانه (۵/۳، ۵ و ۷ مگاهرتزی) ایجاد می‌کنند. امروزه پیشرفت های بیشتر بر تولید پروب های کوچک‌سازی کننده و افزایش توانایی اکوکاردیوگرافی سه بعدی تمرکز یافته است.
دستورالعمل های ایمنی و کارآیی TEE به وسیله کالج کاردیولوژی آمریکا و انجمن قلب ایالات متحده منتشر شده اند. هرچند تهاجمی بودن این وسیله در حد متوسط در نظر گرفته می شود و به‌طور کلی با آرام بخشی بیماران انجام می شود، اگر به وسیله فرد ماهری انجام شود، ایمن است و می تواند در همه بیماران به طور کامل و با موفقیت به پایان برسد.
عوارض جدی، شامل مرگ، تاکی کاردی بطنی پایدار و آنژین شدید در کمتر از یک به ۵۰۰۰ مورد TEE دیده می شود. همچنین خطر پارگی مری نیز پایین است. از سویی TEE به ندرت با باکتریمی همراه است؛ به طوری که دستورالعمل های فعلی، پروفیلاکسی آنتی بیوتیکی را در این بیماران توصیه نمی‌کنند. از سویی، عوارض جانبی با اهمیت کمتر از یک مورد به ازای انجام ۵۰۰ مورد TEE دیده می‌شود که شامل برونکواسپاسم، هیپوکسی گذرا، تاکی کاردی بطنی غیرپایدار، فیبریلاسیون دهلیزی‌گذرا، هموپتزی کم و ناچیز، استفراغ یا هماتوم فارنژیال است.
کاربردهای بالینی TEE شامل موارد مختلفی است، از جمله یافتن منبع آمبولی‌های قلبی، اندوکاردیت، بررسی عملکرد پروتزهای دریچه‌ای، بیماری های دریچه‌ای مادرزادی، دیسکسیون یا آنوریسم آئورت، بررسی تومورها، توده یا ترومبوزهای داخلی قلبی و بیماری‌های قلبی مادرزادی. امروزه TEE به طور گسترده‌ای همراه با اغلب روش های جراحی قلب، هم برای بررسی تشخیص پیش از عمل و هم به منظور پایش موفقیت ترمیم استفاده می شود.
معیارهای انجمن اکوکاردیوگرافی آمریکا که در سال ۲۰۰۷ منتشر شد، شامل موارد کاربرد زیر برای TEE به عنوان تست اولیه هستند: ارزیابی موارد شک به دیسکسیون آئورت، به عنوان راهنما در مداخلاتی که جهت ارزیابی ساختار قلب از راه پوست انجام می شوند، تعیین مناسب بودن ترمیم دریچه، تشخیص اندوکاردیت، بررسی تب پایدار و مقاوم، زمانی که وسیله داخل قلبی وجود دارد و ارزیابی ترومبوز دهلیز چپ. هم چنین ممکن است TEE برای بررسی اتیولوژی هیپوتانسیون در بخش مراقبت‌های ویژه نیز استفاده شود.
در سطح افقی (صفر درجه)، نمایی از ۴ حفره قلب همراه با تصویر دریچه میترال و تری کوسپید دیده می شوند. همچنین انجام داپلر جریان ورودی دریچه میترال و بررسی میزان رگورژیتاسیون آن نیز قابل انجام است. در این نما، بطن راست و چپ به هم فشرده به نظر می رسند و آپکس حقیقی به ندرت نمایان می شود. از دیگر قسمت های قابل مشاهده می‌توان به اپنداژ دهلیز چپ، وریدهای ریوی شریان‌های ریوی، لت ها و ریشه آئورت اشاره کرد.
برخلاف مانورهای متعددی که به پروب TEE داده می‌شود تا تصاویر در سطح افقی گرفته شوند، تصاویر سطح عمودی (۹۰ درجه) به چرخش قدامی و خلفی پروب نیاز دارد. ساختمان هایی که در خلف بیشتر دیده می شوند، سینوس کرونری و ورید ریوی پایین و سمت چپ است. همان طور که پروب به سمت قدام چرخش داده می شود، دریچه میترال و محور طولی دو حفره بطن چپ و دهلیز چپ نمایان می‌شود.
پس از بررسی های اصلی که انجام شد، توجه به آئورت سینه ای نزولی را نباید از نظر دور داشت که در خلف واقع شده و فرکانس تصویربرداری از آن به ۵ مگاهرتز رسانده می شود تا رزولوشن فضایی خوبی از آن و اعضای هم جوار ایجاد شود. پس از تشخیص آئورت سینه ای نزولی در سطح افقی، پروب به قسمت‌های پایین تر فرستاده می شود (در ۴۵ سانتی متری دندان‌های پیشین)، تا جایی که دیگر لومن آئورت دیده نشود. سپس حین تصویربرداری پشت سر هم از آئورت نزولی، پروب به آرامی بیرون کشیده می‌شود. وقتی پروب به ۳۰ سانتی متری دندان‌های ثنایا یا پروگزیمال مری رسید، آئورت عرضی، ممکن است به صورت لومن آئورتی دیده شود که به نظر می‌رسد باریک و دراز شده است. داپلر رنگی جریان طبیعی آئورت را مشخص می‌کند و در بعضی موارد، ممکن است وناکاوای قدامی نیز دیده شود. چرخش پروب به سطح عمودی در این سطح، می‌تواند دریچه ریوی و شریان اصلی ریه را نشان دهد.
