تابلو برق عبارت است از فضايي که تجهيزات برقي در آن نصب مي شوند. در تعريف تابلو لزومي ندارد آنرا حتمأ يک فضاي بسته فلزي بدانيم بلکه فضاي بسته فلزي، نوعي از تابلو محسوب مي شود. مشکلات ناشي از نصب تجهيزات و خطرات ناشي از عوامل محيطي و پديده هايي مانند اتصال کوتاه که در تجهيزات الکتريکي روي مي داد و در دسترس بودن تمام قسمتهاي برقدار از سوي اپراتور، سازندگان را بر آن داشت تا ايمني بيشتري را تامين کنند، از اين رو تابلو به شکل محفظه بسته طراحي شد تا تجهيزات داخل آن غير قابل دسترس باشند.
تابلوهایی به شکل محفظه تمام بسته فلزی که تمام تجهیزات الکتریکی اعم از کلیدها، ترانسهای جریان و ولتاژ، لوازم اندازه گیری، شینه ها و … در داخل آن نصب می شود.
تابلوهای برق Metal Enclosed به دو دسته تقسیم می شوند:
این نوع تابلوهای برق نوعی از تابلوهای برق Metal Enclosed هستند که در آنها، محفظه های مختلف از یکدیگر جدا شده اند. این امر باعث می شود تا اگر خطایی در یکی از محفظه ها روی دهد، این خطا به محفظه های دیگر انتقال پیدا نکند و سایر محفظهها نیز تحت تأثیر آن آسیب ندیده و محفوظ می مانند.یک تابلو برق Metal Clad به چهار بخش تقسیم می شود :
محفظه باسبار
محفظه سرکابل
محفظه LV (کنترل) که تجهیزات اندازه گیری، حفاظتی و کنترلی در آن قرار می گیرند.
محفظه کلید
این نوع تابلوهای برق نوعی از تابلوهای برق Metal Enclose هستند که در آنها، محفظههای مختلف از یکدیگر جدا نشده اند.
در طراحی یک تابلو برق باید موارد زیر در نظر گرفته شود :
شرایط محیطی (جهت بهره برداری)
شرایط لازم برای نصب
شرایط حفاظتی
داخلی (Indoor) : تابلو در فضای بسته مانند داخل سالن یا سوله نصب می شود.
فضای باز (Outdoor) : تابلو در فضای باز نصب میشود.
تابلوهای برق فیکس (Fix)
تابلوهای برق ایستاده چند منظوره
این تابلوها بصورت ایستاده قرار میگیرند و تابلوهای چند منظوره می باشند و داخل انها می توان تجهیزات کنترل-قدرت-پنوماتیکی و…نصب کرد.
این تابلوهای برق به دو دسته تابلوهای روکار(On Surface)و تابلوهای توکار (Flush Mounting)تقسیم میشوند.
تابلو هایی هستند که حالت قفسه قفسه دارند و محفظه های اندازه گیری-الکترونیکی-کنترل ومخابراتی و… روی انها نصب می شود.
نوعی از تابلوهای Rack هستند که دارای در متحرک می باشد و مزیت آن این است که پشت تجهیزات آن قابل رویت است و دسترسی به پشت تجهیزات فراهم است این مدل بسیار گران است و درب ان هم شیشه ای است.
تابلو های کنترل موتورها(Center Motor Control (MCC):
این تابلو ها بصورت کشویی ساخته می شود و برای کنترل موتورها ساخته می شود .این تابلوها بخاطر مزیت تابلوهای کشویی بسیارگران هستند.
این تابلوها برای تغذیه تابلوهای MCC استفاده میشوند و یک تابلوی توزیع است و میتواند چند تا تابلوی MCC را تغذیه کند در این تابلو ها کلیدها بیشتر از نوع هوایی هستندوبعد از پست اصلی استفاده می شوند.
نوع پیشرفته تابلوهای فیکس ایستاده است. هر فیدر به شکل یک مدول در تابلو نصب شده وبه وسیله یک صفحه فلزی از فیدر بالایی وفیدر پایینی خود جدا می شوند و از لحاظ دسترسی به سر کابل به دو نوع کلی تقسیم می شوند:
در این حالت معمولا» در کنار درب اصلی تابلو درب کوچکی به نام درب کناری تعبیه شده و اتصالات کابل ها به فیدرها از طریق این درب انجام میشود این نوع سلولها را از لحاظ محل ورود سر کابل های ورودی وخروجی میتوان به ورود از بالا و ورود از پایین تقسیم نمود.
ایستاده(Self Standing / Free Standing) :
تابلو حالت خود ایستا دارد ( نیاز به مهار آن توسط سازه ی دیگری نیست و یا به دیگری تکیه ندارد.)
دیواری (Wall Mounted) :
تابلو هایی که روی دیوار نصب می شوند.این تابلوها اگر روی سطح دیوار نصب شوند، روکار، Surface Mounted و اگر داخل دیوار جاسازی شوند، توکار، Flush Mounted یا Recessed Mounted نامیده می شوند
انواع تابلو ها از لحاظ سطح ولتاژ :
تابلو ها از لحاظ سطح ولتاژ به دو دسته تقسیم می شوند:
تابلوهای فشار ضعیف(LV) تا V1000
تابلوهای فشار متوسط (MV) از ۱۰۰۰ Vتا ۰۰۰ V63
تابلو های فشار قوی (HV) از۶۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰۰ V
تابلوهای فشار ضعیف :
تابلوهای فشار ضعیف در سطح ولتاژ کمتر از ۱۰۰۰ V قرار دارند.
مطابق IEC60439-1 تابلوی فشار ضعیف ترکیبی است از یک یا چند وسیله قطع و وصل (Switching Device)فشار ضعیف همراه با تجهیزات کنترلی، اندازه گیری، نشانگر، حفاظتی، تنظیم کننده و … مربوط به خود که به نحوی کامل نصب و سوار شده و کلیه Interconnection ها و اتصالات الکتریکی و مکانیکی داخلی و قطعات ساختمانی را شامل گردد.ولتاژ نامی تابلوهای فشار ضعیف معمولأ تا ۶۹۰ Vو ولتاژ سرویس تا ۴۰۰ Vمیباشند.
تابلوهای فشار ضعیف معمولأ در دو نوع زیر ساخته میشوند:
تابلوی ایستاده (Fix) ثابت
تابلوی ایستاده (Withdraw able) کشویی
تابلوهای فشار متوسط :
تابلوهای فشار متوسط در سطح ولتاژ بین ۱۰۰۰ Vتا ۳۶۰۰۰ V قرار دارند.
اجزای اصلی یک تابلو فشار متوسط شامل بدنه، کلید (دژنکتور) و یا کنتاکتور فشار متوسط، رله، باسبار، ترانسفورماتور ولتاژ و جریان، لوازم اندازه گیری و تجهیزات کنترلی می باشد.
تابلوهای فشار متوسط به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
تابلوهای فشار متوسط ثابت(Fix)
تابلوهای فشار متوسط کشویی (Withdraw able)