محصولات جدیدی که تا بیست سال پیش برای ورود به بازار و فراگیر شدن زمان زیادی نیاز داشت ،امروزه در مدت کوتاهی به بازار مصرف عرضه شده و در مدت کوتاه تری با نواوری های جدیدی از صحنه رقابت خارج می شود.نوآوری های تکنولوژی حقیقی در چنین زمانهای کوتاهی به سختی ممکن است و بنابراین تولید کنندگان دریافتهاندکه تنها با استفاده از عامل طراحی صنعتی میتوانند محصولات خود را از دیگر محصولات متمایز کنند.
در جهان امروز، نقش طراحی در صنعت بسیار مهم و تعیین کننده است و این امر خود به گرایش صاحبان صنایع به خاطر حفظ برتری در تجارت بین المللی استوار است. در واقع در میدان رقابت ،برای بدست گرفتن بازار تجاری ،طراحی یکی از عناصر اصلی موفقیت است و استفاده از نیروی کارشناسی در زمینه طراحی یکی از ضروریات روند تولید کالا به شمار می رود و تولید کنندهای موفقتر است که طرح های مدرن در اختیار داشته باشد.
اما طراحی جواهرات از کجا آغاز می شود؟ از یک ایده اولیه که آن را ایده خام مینامیم. ایده های خام از کانال های مختلفی وارد میشوند، از یک الهام آنی، یک فرآیند خلاق یا حتی تکمیل و ارتقای ایدههای گذشته. طراحی فرایندی خلاقانه است که در طی آن طراح باید با آزادی عمل طراحی کرده و معمولا پس از اسکچ های اولیه، ایده کمکم شکل میگیرد و تطبیق طرح یا امکانات ساخت، مربوط به مراحل بعدی است. در طراحی اولیه جواهرات، آنچه بیش از همه اهمیت دارد فرم اثر است که زیبایی را در اثر منجر خواهد شد و در واقع در طراحی جواهرات ،فرم اثر از کارکرد آن جدا نیست.
مطابق با اصول مبانی هنرهای تجسمی، هر فرم از اجزایی تشکیل شده است که در کنار هم قرار دادن آن ها با تغییرات جزئی یا کلی، امکان ایجاد فرم های جدید را فراهم می سازد. پس یکی از راه های رسیدن به فرمهای نو، تغییر در عناصر بصری آن است. نقطه، خط، سطح و حجم مهم ترین عناصر بصری پایه هستند که با ایجاد تغییرات در هر یک از آنها میتوان به اسکچ ها و طرح های متنوعی رسید. ریتم و بافت نیز در طراحی جواهرات نقش زیادی در ایجاد طرح های نو و متنوع دارند.
علاوه بر اینها، امروزه شرکتهای بزرگ بخشی از فعالیتهای بازاریابی خود را به « شناخت نیاز» و پیش بینی بازار اختصاص میدهند. بازاریابان با شناخت و درک صحیح از بازار، نیازهای موجود و آینده را پیش بینی کرده و به طراحی در این شرکت ها جهت می دهند. پس از مرحله ایده یابی که یکی از اصلی ترین فازهای طراحی حرفه ای است، طراحان به ترسیم ایده ها می پردازند. طراح باید پیش از هرچیز در نظر داشته باشد محصولی که طراحی میکند باید نهایتا در بازار ارائه شده و به دست مشتری برسد، بنابراین باید رضایتمندی و خوشایندی مصرف کننده نهایی را نیز فراهم آورد. بر این اساس توجه به نیاز ها، فرهنگ، علایق و ویژگی های استفاده گر نهایی از اهمیت زیادی برخوردار است. علاوه بر این، طراح با چالش دیگری روبروست و آن، امکانات ساخت و محدودیتهای تولیدی می باشد. بررسی خواستههای استفاده گر به تنهایی، دستیابی به طرح های موفق را منجر نخواهد شد، طرح هرچه که باشد، باید امکان تولید صحیح و سریع جهت توزیع در بازارهای مصرف را داشته باشد. با توجه به آنچه گفته شد، طراح در فرآیند طراحی با یک مثلث از سه عامل اساسی درگیر خواهد بود که در نمودار زیر نمایش داده شده است.
طراح موفق باید به تعامل و تعادلی صحیح بین این عوامل دست یابد و این مساله، بدون دانش کافی برای نمایش و ارائه ایدهها میسر نخواهد شد. درست است که دستیابی به ایده مناسب، بخش مهمی از فرآیند طراحی است، اما این ایده زمانی موثر خواهد بود که در قالبی مناسب توسط طراح ارائه شود. وقتی که طراح ایدهای را یافت، باید آن را به یک قطعه جواهر تبدیل کند. در این مرحله، باید ایدهها را ارزیابی کند، مشخص کند کدام ایده برای کار بهتر است، کدام را برای کارهای آینده میتواند نگه دارد و کدام مناسب نیست. این ارائه معمولا در مرحله اولیه، با استفاده از اتودها و اسکچهای دستی صورت میگیرد. «اسکچها» اتودها، طراحی های اولیه و سریعی هستند که طراح برای ارائه مقدماتی طرح خود ازآنها استفاده میکند. در«اسکچها» معمولا کلیت فرم طرح با خطوط مشخص و در صورت لزوم به صورتی مختصر سایه یا رنگگذاری اولیه میشود. در اسکچزنی، خطوط نقش اصلی را بازی میکنند و مهارت درست در ارائه درست خطوط و تاکید بر ارزشهای خطی (محو و پررنگ، ضخیم و نازک) در اسکچ زنی اهمیت بسیار زیادی دارد. گاهی برای بهتر ارائه شدن«اسکچها» ،پس از ترسیم خطی اولیه در نقاط لازم کمی رنگگذاری شده یا سایه زده می شود. طراح با بکارگیری شیوههای گوناگون ایده پردازی میتواند همواره منبعی برای ساخت شکلهای نو و ایجاد تنوع درآثار خود را داشته باشد. در این راستا طراح میتواند اسکچهای متنوع را بر اساس طرحی اولیه به دست آورده و با کارفرما یا مخاطب خود به اشتراک گذارد. این پروسه امکان تصمیمگیری عالیتر را برای طراح و مشتری فراهم میآورد که در نهایت اتلاف وقت کمتر و بهره وری بالاتری را چه در کار سفارشی و تکسازی به همراه خواهد داشت.
اسکچ را می توان بر اساس اهداف مورد نظر دسته بندی کرد. بر این اساس اسکچ ها برای نمایش ظاهر محصول، ساختار و قطعات محصول و چگونگی استفاده از محصول به کار می روند. همچنین طراحان برای جمع آوری و ثبت ایده ها از دفترچه اسکچ بهره میگیرند. که دفترچه ای برای جمع آوری تصویری ایده ها، اطلاعات و یادداشت ها ی هر طرح و ثبت ایده های لحظهای میباشد. گاهی برای نمایش بهتر کارکرد محصول، علاوه بر خود محصول، قطعه زیور بر مدل و متناسب با اشل انسانی نمایش داده می شود.
اسکچ های ترسیم شده در پرسپکتیو، تمامی ویژگی های طرح را منتقل نمی کند. ترسیم طرح از نماهای مختلف توسط طراح، به تولیدکننده و سفارش دهنده این امکان را می دهد تا ویژگی های کامل طرح را به درستی درک کند. برای این موضوع معمولا طرح های سه بعدی مانند انگشتر ها، از سه نما (پلان، جانبی، روبرو) ترسیم میشوند. ترسیم طرح از سه نما مانند ترسیم یک نقشه مهندسی ابعاد و اندازه ها زوایای پنهان و ساختار طرح را به طور کامل مشخص می کند. فرآیند قالبسازی چه به صورت دستی و چه با استفاده از کامپیوتر صورت گیرد، مستقیما برای ساخت مدل از این نقشه ها استفاده می شود.
باید توجه داشت که هدف اصلی در ترسیم طرح از سه نما، مشخص شدن فرم طرح از زوایای مختلف است. بنابراین در مورد طرحهایی که بیشتر کیفیت دوبعدی دارند مانند برخی از انواع آویزها، گردنبند ها، دستبندها و غیره، گاهی ترسیم یک یا دو نما از طرح کفایت می کند. دقت ترسیم و نمایش صحیح جزئیات طرح در اینجا اهمیت دارد.
پس از ارائه اسکچ ها انتخاب طرح نهایی، گاهی طراحان برای نمایش بهتر، طرح را «راندو» میکنند. در صورت مدلسازی کامپیوتری، معمولا این مرحله پس از ساخت مدل سه بعدی با استفاده از نرم افزار صورت میگیرد. راندو عبارت است از اجرای دقیق طراحی اولیه یا اسکچ همراه با ترسیم صحیح، نمایش اجزا و رنگ گذاری برای نمایش کیفیت رنگ، فرم و متریال مورد استفاده برای محصول. «راندو» دستی، با استفاده از ابزار مختلفی قابل اجراست. گاهی انتخاب ابزار راندو بستگی به محصول مورد طراحی دارد. متداول ترین ابزارها در «راندو»، مارکر (ماژیک طراحی) ، آبرنگ، گواش و مدادرنگی (معمولا به عنوان مکمل مازیک و آبرنگ) می باشد که طراح مطابق با اهداف خود در نمایش محصول و ارائه ی کار از آن ها بهره میگیرد.
سپس آنالیز فرمی نقش مورد نظر صورت میگیرد، گاهی سادهتر و گاهی پیچیدهتر میشود و گاهی بر اساس شکل زیور مورد نظر فرم میگیرد. اسکچهای بعدی بر همین اساس شکل گرفتهاند و طراح با ایجاد تنوع و تغییرات بر آن ها به طرح های مختلفی دست یافته است. این اتودها سپس به مرحله قضاوت و داوری وارد شده و بر اساس فاکتورهای اصلی و باید و نبایدهای طراحی بهینه سازی میشوند. کدام زیباتر است؟
کدام قابلیت ساخت بهتری دارد؟ کدامیک فروش بهتری میتواند داشته باشد و موارد دیگر. پس از بررسی اتودها و بهینهسازی آنها،طرح نهایی کامل شده و با جزئیات بیشتری ترسیم و «رندر» شده است . این مرحله برای نمایش صحیح و ارائه تصویری مشخص از طراحی صورت گرفته است.
