پارچه های سه بعدی پارچههائی با ساختار بهطور معمول حلقوی بوده که از اتصال دو پارچه جدا از هم به وسیله نخ های متصل کننده (نخهای ایجاد کننده فاصله بین دو پارچه) با سختی خمشی متفاوت از نخ مورد استفاده در پارچه های سطحی ایجاد می شوند. معمولاً جنس نخ های متصل کننده منوفیلامنت پلی استر یا پلی آمید هستند و نوع نخ پارچه های سطحی با توجه به کاربرد نهائی پارچه می تواند پلی استر، نایلون و یا پلی پروپیلن باشد. هر دو طرف پارچه از لحاظ تراکم، طرح، جنس و... می تواند مشابه و یا متفاوت باشد. برای بافت این پارچهها بر روی ماشینهای راشل به حداقل پنج میله راهنما احتیاج میباشد. فاصله بین دو پارچه، توسط فاصله بین دو میله سوزن تعین می گردد که با توجه به موارد استفاده متفاوت می باشد.
این پارچهها به علت داشتن ساختمان سه بعدی و همچنین فضای خالی بین دو سطح پارچه، دارای خصوصیات متنوعی نظیر گردش هوای کافی داخل پارچه، قابلیت برگشت پذیری بینظیر پس از اعمال نیرو، قابلیت جذب رطوبت به داخل ساختمان پارچه، نفوذپذیری هوا، قابلیت انتقال بخار آب از سطح پارچه، سبکی و.. میباشند. این خصوصیات کاربردهای متنوعی را برای این پارچهها فراهم کرده است. مقاومت فشاری این پارچه ها تحت تأثیر نمره منوفیلامنت، زاویه آنها و تراکم پارچه میباشد. همچنین ضخامتهای متفاوتی برای این پارچهها قابل دسترس میباشد که البته سازندگان مختلف ماشین آلات بافت این نوع پارچهها، برای مصارف مختلف، به طور تخصصی ماشین مناسب را پیشنهاد میکنند.
همگام با توسعه صنایع خودرو در دنیا و تولید روزافزون انواع خودرو، برای ایجاد راحتی و آسایش مصرف کنندگان، به بخش های داخلی خودرو توجه بیشتری می شود. در این میان صندلی خودرو نقش مهمی در جلب نظر مشتری و راحتی او در سفرهای طولانی دارد. علاوه بر طراحی شکل ظاهری صندلی، نوع منسوجات مورد استفاده در آن به منظور جذب رطوبت بدن و جلوگیری از خستگی زودرس نیز اهمیت دارد.
پارچه های سه بعدی دو جداره در قسمتهای مختلف یک اتومبیل به کار میروند. از جمله مواردکاربرد این پارچهها در صنایع خودرو روکش صندلی، لایه داخلی صندلی به جای فومها، به عنوان لائی در ستون ها، داشبورد، سقف ماشین، درب های ماشین و قسمت های مشابه دیگر می باشد. روش های قدیمی برای تولید صندلی، استفاده از قطعات منسوج یا اسفنج و متصل کردن آنها توسط دوخت و روکش کردن آن توسط پارچه پودی بوده است. نکته مهم در تولید صندلی، هماهنگی طراحی آن با بدن انسان است تا شرایط راحتی بدن را فراهم سازد.
استفاده از منسوجات برای کاربردهای پزشکی، سابقه طولانی دارد. مهمترین کاربرد آنها در پزشکی در بانداژها، چسبهای زخم و منسوجات اتاق عمل میباشد. پارچههای تاری- پودی و منسوجات بیبافت در این زمینه، پارچههای سه بعدی میباشند. مزیت پارچه های سه بعدی برای کاربرد در منسوجات پزشکی در داشتن حالت بهینه به لحاظ برگشت پذیری بعد از اعمال فشار و همچنین توزیع فشار وارده به آن می باشد. همچنین انتقال رطوبت و حرارت تولید شده توسط بدن به لایه داخلی خود و نگهداشتن این دو در حد قابل قبول برای بدن می باشد. از جمله مزیت های دیگر آنها، قابلیت شستشوی آنها با مواد ضدعفونی و حفظ کردن حالت خود پس از شستشو می باشد.
داشتن فاصله مناسب بین دو لایه پارچه و ثبات ابعادی و مقاومت فشاری خوب، جهت حصول اطمینان از گردش هوای کافی و کنترلدرجه حرارت بدن از جمله مزایا و ویژگیهائی میباشد که پارچه های سه بعدی را برای کاربرددر لائی و رویه تشک ها و یا استفاده در ویلچرها مناسب ساخته است. قابل ذکر است خصوصیات ذکر شده احتمال ابتلا به زخم های بستر در بیمارانی که دوره درمان طولانی مدت دارند و یا افرادی که روی صندلیهای چرخ دار می بایست باشند را کاهش می دهد.
در حال حاضر استفاده از پارچه های حلقوی تاری سه بعدی برای افزایش احساس راحتی بیشتر در کفش های ورزشی بسیار رایج شده است. این پارچه با توجه به دارا بودن قابلیت نفوذ و خروج هوا در هنگام ورزش، در تولید کفش های ورزشی بسیار مناسب می باشند. این کفش ها با توجه به قابلیت بازگشت آنها، از انعطاف پذیری و نرمی خاصی برخوردار می باشند. ضمن اینکه از لحاظ وزن و راحتی نیز قابل مقایسه با انواع دیگر کفشها نیستند. تعریق حاصل از پوست بدن میتواند از طریق لایه داخلی پارچه جذب شده و به لایه میانی پارچه انتقال داده شود. سپس با تبخیر سطحی از لایه خارجی موجب خنک شدن بدن گردد. این در حالی است که به واسطه عبور رطوبت به لایه میانی، پوست بدن تماس کمی با رطوبت داشته و احساس راحتی مناسبی برای فرد حاصل می گردد. خصوصیات ذکر شده سبب شده که علاوه بر کاربرد این پارچهها در کفش های ورزشی، از آنها برای تولید کیف، کوله پشتی، البسه ورزشی، زانو بند و آرنج بندهای مخصوص ورزش اسکیت و ژاکت های مخصوص کوهنوردی نیز استفاده شود.
یکی دیگر از کاربردهای پارچه های سه بعدی به عنوان آستری در لباسهای آتشنشانها میباشد که از مقاومت حرارتی بالائی میبایست برخوردار باشند. برای این منظور لازم است تا این پارچهها ویژگی های زیر را دارا باشند:
ـ گرمای تولید شده توسط آتش و یا منبع دیگر را به بدن انتقال ندهند و یا کمترین حالت انتقال را داشته باشند.
ـ خصوصیات ابعادی خود را پس از شستشو از دست ندهند.
ـ به اندازه کافی گرم و سبک باشند.
ـ راحت بوده و هنگام استفاده از آن بدن در شرایط راحتی مناسبی قرار گیرد و آزادی حرکت بدن را مختل نسازند.
در مجموع رفتار فیزیولوژیکی و راحتی پوشش لباس های محافظ عامل های بسیار مهمی می باشند.
یکی از فاکتورهای مهم در رفتار فیزیولوژیکی منسوجات قابلیت آنها به نگهداری و انتقال رطوبت به سطوح داخلی خود می باشد، تا از به وجود آمدن یک لایه مرطوب روی سطح بدن جلوگیری شود و در نهایت احساس راحتی مناسبی برای فرد حاصل آید. در این زمینه پارچه های سه بعدی دارای شرایط ایده الی می باشند.
از جمله موارد کاربرد دیگر پارچههای سه بعدی همراه با خواص محافظتی، در روکشهای ضدآتش برای تشکهای بیمارستانها، خانههای پرستاری، خانههای سالمندان و هتلها میباشد. برای استفاده این پارچهها در موارد ذکر شده، پارچه باید دارای خواص زیر باشد:
ـ مقاوم در برابر شعله ور شدن
ـ ثبات ابعادی و فشارپذیری مناسب
ـ جذب و انتقال رطوبت
ـ حفظ فاصله مناسب بین دو لایه پارچه برای حصول اطمینان از گردش هوای کافی و کنترل درجه حرارت بدن
ـ رفتار خوش آیند و مناسبی با پوست بدن داشته باشد
ـ زیر دست خوبی داشته و قابل شستشو باشد
با توجه به ساختار پارچه های سهبعدی و مقدار قابل توجهی از هوا بین دو سطح پارچه، سبب شده که این پارچه ها خواص مطلوبی از لحاظ عایق حرارتی از خود نشان دهند.
این پارچه ها به علت داشتن ساختمان سه بعدی و همچنین فضای خالی بین دو سطح پارچه، دارای خصوصیات متنوعی نظیر گردش هوای کافی داخل پارچه، قابلیت برگشت پذیری بی نظیر پس از اعمال نیرو، قابلیت جذب رطوبت به داخل ساختمان پارچه، نفوذپذیری هوا، قابلیت انتقال بخار آب از سطح پارچه، سبکی و… میباشند. با توجه به این خصوصیات کاربردهای متنوعی را برای این پارچهها فراهم کرده است که نحوه کاربرد این نوع از پارچهها میتوان با تغییر هر یک از پارامترهای آن به خواص مورد نظر دست یافت. اما به طور اعم استفاده از این نوع پارچهها در کاربردهای فنی مانند پوشاک ورزشی، لباسهای محافظ، صنایع اتومبیل سازی و کامپوزیتها را می توان به عنوان یک مزیت اشاره کرد.
