صنعت هتلداری نوین آغاز خود را به کشورهای اروپائی، به ویژه کشور سوئیس، مدیون است. این صنعت از ساختمانهای کوچک و محقر، که برای گشودن آنها از کلیدهای چوبین استفاده میشد، شروع شد و در همین هتلهای کوچک انواع خدمات و سرویسها به مشتریان عرضه میگردید. دارندگان این گونه هتلها، بیشتر طبقه ثروتمند و اشراف بودند. این مراکز هتل خوانده نمیشد و کلمه HOTEL حدوداً ازسالهای ۱۷۶۰ میلادی برای نامیدن این مراکز به کار رفت. این واژه خود از کلمه HOSTEL مشتق شده است که در همان سالها و در کشور انگلستان برای نامیدن این مراکز به کار میرفت. در کشور امریکا، مکانهائی که به این منظور اختصاص مییافت را با واژه Inn مشخص میکردند واژه Inn در زبان انگلیسی به مفهومهای کاروانسرا، مسافرخانه، میهمانخانه و گاه به معنی منزل بهکار برده میشد و همراه با این کلمه و در مواردی مشابه از عبارت COFFEE HOUSE استفاده میشد.
رشد واقعی و تکامل این صنعت در آمریکا با گشایش (سیتی هتل) در نیویورک درسال ۱۷۹۴ آغاز شد و این نخستین ساختمانی بود که به ارائه خدمات مربوط به هتلداری اختصاص مییافت. فعالیتهای این مرکز به ایجاد انگیزش و رقابت در میان شهرهای دیگر انجامید به طوری که سرمایهداران متعدد به این صنعت روی آوردند و هتلهای چندی تأسیس کردند. در این هنگام بود که بر تعداد هتلها افزوده شد، اما گسترش افسانهای و شگفتآور این صنعت به سالهای قرن بیستم برمیگردد. سال ۱۹۳۰ با رویدادی غمانگیز برای این حرفه همراه شد به طوری که چنان رکود سرد و سنگینی بر آن تحمیل شد که سرمایه داران اندکی امید به بهبود آن داشتند ولی آغاز جنگ جهانی دوم با عث شد که رونقی سریع و شگفتآور در این صنعت به وجود آید.
این همای سعادت در تمامی دوران جنگ و تا آغاز دهه ۱۹۵۰ بر بام همه مراکزی که هتل نامیده میشدند، در پرواز بود و رشد و شکوفائی آنها ادامه داشت، اما بحث مراکزی به نام (متلها)، کهفقط به آمریکای شمالی محدود میشد، با مقو له مذکور جدا بود. کارهای جمعی و گسترش سرمایهها به منظور تأسیس هتلهای زنجیرهای در همان سالها شروع شد و این پدیده با عارضهای نیز همراه میشد. بدین ترتیب که دارندگان هتلهای کوچکتر خود را در مبارزه برای بقا با سرمایهداران بزرگ، ازبین رفته میدیدند. این صنعت در ابعاد و ملیتهای مختلف توسعه مییافت و هتلهای زنجیرهای بینالمللی میتوانستند تخصص، تکنولوژی و بازاریابی را به خود اختصاص دهند که دارندگان هتلهای کوچک و (منفرد) از این امتیاز بیبهره بودند و راهی نداشتند غیر از آنکه به هتلهای زنجیرهای مانند شرایتون، هیلتون، هایت، هالیدی این، رامادا این و غیره بپیوندند.
این هتلها باجذب و شرکت دادن صاحبان هتلهای منفرد، سرویسها و خدماتی به شرح زیر برای آنها فراهم میکردند:
منفردها در هتلهای زنجیرهای بینالمللی شرکت داده میشدند و از مزایای این مشارکت برخوردار میگردیدند.
هتلهای کوچک متعلق به دارندگان آنها به عنوان نماینده یا بخشی از هتلهای زنجیرهای معرفی میشدند.
مدیران مجرب و متخصص برای اداره هر چه بهتر هتلهای کوچک ادغام شده، تعیین میشدند.
شامل فروش مداوم و فعال، سودرسانی مداوم، آمیختگی و اشتراک در تصمیمگیریهای مربوط به حال و آینده، رزرو کردن اتاقها و دیگر فعالیتهای اقتصادی.
رونق و گسترش هتلهای بزرگ روزافزون است به طوری که نمیتوان برای آن پایانی متصور شد. نیازهای مراجعین، مسافران و میهمانان در همین هتلها به کاملترین صورتی برآورده شده و این خواستهها بیانتهاست، هتلهائی که مدیران آنها بخواهند به زندگی اقتصادی و شکوفائی آن امیدوار باشند، چارهای ندارند غیر از آنکه انواع خدمات و سرویسهای مورد نیاز میهمانان خود را درکاملترین صورتی برآورده کرده و رضایت آنها را فراهم کنند.
تا سال ۱۸۲۹، زمان افتتاح هتل Tremoht House در بوستون، هیچ هتلی که دارای اتاقهای خصوصی باشد وجود نداشت. این نوآوری، یعنی قابلیت قفل شدن در اتاقهای خواب، یک موفقیت بزرگ بود و استانداردهائی برای یک صنعت جدید و شکوفا وضع کرد. در قرن نوزدهم صنعت هتلسازی برای حفظ رقابت امکانات تکنولوژیکی جدید به سرعت در کار خود تغییراتی، نظیر استفاده ازگاز طبیعی، آب لوله کشی، چراغهای الکتریکی، سیستمهای صوتی پیام رسانی، مخابرات ( تلفن) آسانسورها و بالاخره سیستم حرارت مرکزی ایجاد کرد. این نوآوریها در سال ۱۹۰۸ در هتل Statlier درBuffalo به اوج شکوفائی خود رسید، یعنی برای اولین مرتبه در یک هتل بزرگ تمامی اتاق خوابها دارای حمام خصوصی شدند. صاحبان این هتلها در آگهیهای تبلیغاتی با کمال افتخار اعلام میداشتند: یک اتاق با حمام یک دلار و نیم.
از دیگر نوآوریهای هتل Statlier میتوان طرح پشت به پشت بودن حمام و دستشوئیها به خاطر مسائل اقتصادی، ویژگیهای نظیر گردش آب در هر اتاق، آینه تمام قد، قرار دادن کلید چراق برق در آستانه در ورودی و بالای تخت خواب و تلفن، رادیوهای توکار و Servidors را نام برد، مورد آخری که تأثیر فراوانی بر مشتریان گذاشت، قفسهای کم عمق و به اندازه پوشاک میهمان بود که در داخل در اتاق خواب به گونهای ساخته میشد تا تحویل البسه چرک و دریافت لباس شسته یا اتو کشیده میهمانان، آسان و بدون مزاحمت انجام شود.
امروزه سفر راهی برای دور شدن از خانه خلق کرده است. در این راستا پیوند نزدیکی میان رشد امکانات، تسهیلات و توسعه شیوه های حمل و نقل به وجود آمده است.
تا نیمه های قرن نوزده میلادی، سفر منحصر به جاده های داخل مرزها بود، خواه سفر تجاری، خواه سفر تفریحی. در کشورهای اروپایی برای پاسخگویی به این خواسته مسافران و مهمانپذیر ها در راه های اصلی و نزدیک به شهرهای مهم ساخته شدند. قرن هاست در اروپا شغل مسافر خانه داری رواج دارد. از هنگامی که روم فتح شد، مسافر خانه ها و مهمانپذیر ها یکی پس از دیگری ساخته می شدند و در مقابل پولی که از مشتریان دریافت می کردند، غذا و نوشیدنی و وسایل سرگرمی و راحتی ایشان را فراهم می آوردند. با انحطاط امپراتوری روم در حدود سال ۵۰۰م. به دلیل مشکلات، سال ها با فقدان تجارت و بازرگانی روبه رو بودند. در این دوره، کلیسا پذیرای مسافران بود. در قرن ۱۵م. مسافرخانه ها بار دیگر در کشورهای اروپایی بسیاری، به ویژه انگلستان و فرانسه توسعه یافت. تدریجاً در قرون هفده و هجده میلادی، این مسافر خانه ها گسترش یافتند به طوری که برخی از آنها بین ۳۰ تا ۵۰ اتاق داشتند و امکانات خود را افزایش دادند. با روی کار آمدن خطوط راه آهن، حدود سال ۱۸۲۵م. در انگلستان، سرنوشت مسافر خانه ها مهمور شد. از مدت زمان سفر کاسته شد و مهمانپذیر های بسیاری رو به فراموشی رفتند چرا که مسیرها تغییر کرده بود؛ این فراموشی تا اوایل قرن بیست ادامه داشت تا اینکه موتورسواران و دوچرخه سواران به کمک مسافرخانه ها آمدند. هتل ها نیز از قلب مسافرخانه ها بیرون آمدند شاید تنها با یک تغییر ساده اسمی! واژه هتل حلقه فریبنده ای در خود داشت. در کشور فرانسه، هتل محل اقامت افراد سرمایه دار و ثروتمند بود. البته برخی از ساختمان های عمومی هم هتل نامیده می شدند، مانند ضرابخانه ها… در حدود سال های ۱۸۰۰م. واژگان «هتل»، «قهوه خانه ها» و … همه تقریباً برای انتقال یک مفهوم به کار می رفتند.
از سال ۱۸۲۰م. واژه «هتل» به عنوان اصطلاحی برای توضیح افرادی به کار می رفت که توقف شب خواب در مکانی دارند و در مقابل مبلغی که هزینه می کردند از امکانات غذایی و رفاهی آن مکان استفاده می کردند. تا اواخر دهه ۴۰ هتلهای کوچک بین المللی عمدتاً در سوییس و انگلستان بودند. در سال ۱۹۴۸م.دولت امریکا تقاضای خود را مبنی بر ساخت هتل در امریکای لاتین به شرکت های هتل سازی اعلام کرد تا از این طریق اقتصاد کشور را بهبود بخشد. کونراد هیلتون در سال ۱۹۴۸م. اولین هتل بین المللی خود را در «سن جوان» San Juan راه اندازی کرد. هتل های بین المللی هیلتون که امروزه دفتر مرکزی آن در انگلستان است، در سال ۱۹۹۱، بالغ بر ۵۰۷۹۹ اتاق در ۱۵۱ هتل خارج از امریکا به خود اختصاص داده است. از دیگر پیشگامان صنعت هتل داری و ساخت هتل های زنجیره ای می توان به «ارنست هاندرسون»، بنیانگذار هتل های زنجیره ای «شرایتون» اشاره کرد. این دو هتل زنجیره ای تا دهه ۶۰ و روی کار آمدن هتل های زنجیره ای «هیات» تنها رقیبان بازار بودند. هر جا که این دو هتل ساخته می شدند، خطوط هوایی ایلات متحده هم دیده می شد. یکی دیگر از عوامل گسترش هتل ها، توسعه و گشایش متل ها ی استاندارد در جاده ها و بزرگراه ها توسط «کمونس ویلسون»، بنیانگذار هتل های زنجیره ای «هالیدی» بود که امروزه از بزرگترین هتل های زنجیره ای در دنیا است. وی بر این باور بود که هتل می بایست راحت، تمیز، همراه با امکانات مقرون به صرفه و بدون افراط گرایی باشد و فضای پارکینگ به اندازه کافی بزرگ باشد.
هتل ها و متل ها اغلب تسهیلات یکسانی ارائه می دهند با این تفاوت که یک متل اکثراً در بزرگراه است و پارکینگ وسیعی دارد. اگرچه در برخی موارد حتی این تفاوت ها هم وجود ندارد و میهمانان با توجه به میل و علاقه شخصی خود تصمیم می گیرند در هتل یا متل اقامت داشته باشند. ارزان فیمت ترین تسهیلات در شهرهای بزرگ، ابتدا در ژاپن دیده شدند که «هتل کپسول» نام گرفتند؛ میهمانان در اتاق هایی که از نوعی پلاستیک ساخته شده بودند، مستقر می شدند و هر شب اجاره ای حدود ۲۵ دلار در توکیو می پرداختند و جالب اینکه اغلب پر بودند و جای خالی به ندرت پیدا می شد. هر یک از این کپسول ها مجهز به رادیو، تلویزیون، کولر و ساعت بودند و هر هتل بالغ بر ۴۰۰ کپسول داشت. اینگونه هتل ها در شهرهای متعدد ژاپن به سهولت به چشم می خورد.
هتل ها روز به روز گام به سوی زنجیره ای شدن می نهند و در این میان به لحاظ اقتصادی بازار کار برای هتل هایی که به صورت انفرادی فعالیت می کنند، باقی نمی ماند. حق استفاده از پسوند ها و پیشوندهای «زنجیره ای»، «بین المللی» و ملی به صاحبان هتل ها و متل ها داده می شود که کار زیاد مشکلی هم نیست. در عوض صاحب هتل متعهد می شود هتل خود را با استانداردهای همان گروه یعنی هتل های زنجیره ای، تطبیق دهد. قیمت اتاق ها هم می بایست هماهنگ باشد. در پایان این هتل ها هم درصدی از درآمد کل خود را با شرکت دارنده نام قسمت می کنند.
جستجو در افسانه ها- به دنبال جای خواب و غذا در سرتاسر خاورمیانه هنوز چند تایی هتل استثنایی و فوق العاده وجود دارند که جادوی یک دوره تاریخی کهن را در خود حفظ کرده و نگاشته اند و هم اکنونن نیز به خاطر خدمت رسانی و راحتی فوق العاده مسافران با تجربه زیادی را به خود جذب میکنند. برخی از آنها از اینکه دارای تاریخی صد ساله یا بیشتر هستند، بر خود می بالند . هنوز هم روسای جمهور و سلاطین دنیا در آنجا اقامت می کنند اما رفتار آنها بیشتر شبیه مسافرین بسیار عادی و معمولی است که به آرامش و جلوه این گونه اماکن توجه دارند. از مراکش در غرب تا ترکیه بسیاری از شعاب هتل های لوانت و مصر متعهد به انجام تغییرات، بازسازی ها و الحاقاتی شده اند تا اطمینان و اعتماد صاحبان خود را نسبت به آینده صنعت جهانگردی و سفرهای اقتصادی در سراسر منطقه جلب کرده و به نبوت رسانند. نخستین هتل از هتل های لوکس خاورمیانه در نیمه دوم سال ۱۸۰۰ میلادی و در امتداد راه هایی که توسط خطوط ریلی و کشتی های بخار باز می شدند، سر برافراشت و از نخستین پیش قدمان صنعت جهانگردی کسانی هم چون توماس کوک ابتدا بر روی مناطق فلسطین و مصر تمرکز کردند و از این طریق به تحریک حس شیفتگی و رضایتمندی اروپاییان در منطقه پرداختند. اغلب امور سیاسی و اقتصادی جهان در راستای استحکام اهمیت هتل ها با یکدیگر ترکیب می شوند تا به طور یکسان و مشابه به خدمت جهانگردان و سیاستمداران بپردازند. بعضی از مهمانان همچون چرچیل پس از ترک هتل اشیایی را از خود به یاد بود گذاشته اند که امروزه به عنوان یادگاری های میراثی به نسل های جدید به ارث رسیده اند. امروزه کلاه مردانه و چتر چرچیل در یکی از لوکس ترین اتاق های هتل که نام چرچیل را یدک می کشد آویخته شده و در لابی هتل سرویس نقره ای چای او که از آن استفاده می کرد به نمایش گذاشته شده است. دیگر مهمانان اغلب در دفتر قدیمی ویژه مهمانان هتل امضایی از خود به یادگار گذاشته اند.
