آتش نشان فردی است که انواع مهارت های اطفاء حریق و عملیات امداد و نجات را دارد. او از افراد و اموال آنها در برابر آتش و سایر خطرات محافظت کرده و در شرایط اضطراری به آنان کمک می کند. همچنین درباره مسایل ایمنی به مردم آموزش و مشاوره می دهد. در همه کشورها سازمان آتش نشانی وجود دارد که وظیفه مقابله با آتش، سوانح و حوادث مختلف را برعهده دارد.آتش نشانی ها زیر نظر شهرداری کار می کنند.
کار آتش نشانی شامل دو بخش اطفاء حریق و عملیات امداد و نجات می شود. در بخش اطفاء حریق به خاموش کردن انواع آتش ها در مناطق مختلف پرداخته می شود. در بخش عملیات امداد و نجات، افرادی که در چاه یا معدن سقوط کرده ، در آسانسور یا ارتفاعات گیر کرده، دچار مسمومیت و خفگی شده، زیر آوار مانده و … را نجات می دهند.
شاید کمتر شغلی را در جهان بتوان یافت که تا این حد به واسطه فداکاری پرسنل خود در بین مردم معروف و شناخته شده باشد. آتش نشانان به واسطه این ویژگی خود همواره و در تمام فرهنگها در دید مردم محترم بوده و مردم آنان را قلباً دوست دارند. در کشور ما نیزموارد متعددی از جانفشانی و از خود گذشتگی این قشر دیده می شود که ماجرای آتش نشان فداکار امید عباسی از معروفترین موارد آن است.
امید عباسی در اردیبهشت سال ۹۲ و در زمان اطفای حریق ساختمانی ده طبقه، ماسک اکسیژن خود را روی صورت دختربچهای ۹ساله قرار داد و باعث شد تا جان او نجات یابد. اگرچه خود او بهعلت مسمومیت ناشی از برداشتن ماسک، دچار مرگ مغزی شد اما با این از خود گذشتگی نام خود را در تاریخ جاودانه نمود. اعضای بدن مرحوم عباسی نیز پس از آن و طبق وصیتش به چند بیمار اهدا شد.
شرایط ورود به شغل آتش نشان و مراتب این شغل
برای آتش نشان شدن باید حداقل ۱۸ و حداکثر ۲۵ سال سن، حداقل ۱۷۰ سانتی متر قد و آمادگی جسمانی خوب داشته و آموزش های مربوطه را دیده باشید. همچنین باید توانایی نشان دادن عکس العمل های سریع و به موقع و توانایی حفظ آرامش در شرایط بحرانی را داشته باشید. این شغل استرس زا بوده و معمولا آتش نشان با خطرات مختلفی از جمله سوختگی، انفجار، مواجهه با مواد شیمیایی و گازهای سمی ، سقوط و … روبرو است.
افرادی که در آتش نشانی استخدام می شوند، در ابتدا به عنوان مامور آتش نشان انجام وظیفه می کنند و با گذشت زمان به مناصب بالاتر مثل راننده، معاون شیفت، فرمانده شیفت، رئیس ایستگاه، معاون عملیاتی و معاون امور ایستگاه ها می رسند. این افراد اگر تحصیلات بالایی داشته باشند به شرط داشتن سابقه کاری خوب، می توانند باز هم ارتقاء یافته و افسر آتش نشان، افسر ارشد آتش نشان و رئیس ایمنی و آتش نشانی شوند.
ساعات کاری آتش نشان به ۲۴ ساعت کار و ۴۸ ساعت استراحت است. همیشه آماده باش بودن، کار کردن در شرایط مختلف آب و هوایی و روبرویی با خطرهایی مانند سقوط از ساختمان، انفجار وسایل نقلیه و… بخشی از ویژگی های این شغل است.
حمل و نقل وسایل و تجهیزات آتش نشانی
کنترل کردن و خاموش کردن آتش
نجات مصدومان و قربانیان از محل های آتش سوزی، صحنه تصادفات و سایر موقعیت های خطرناک
کنترل کردن نشت مواد شیمیایی و خطرناک
نظارت بر عملیات های آتش نشانی و کارآتش نشان ها (مخصوص مسئولان تیم آتش نشانی)
تهیه گزارشات روزانه ازعملیات ها (مخصوص مسئولان تیم آتش نشانی)
برگزاری دوره های آموزشی در مدارس و سایر مراکز اجتماعی
بازرسی ساختمان ها برای اطمینان یافتن از رعایت شدن مسایل ایمنی در آنها
ارائه مشاوره حرفه ای به پروژه های ساخت ساختمان ها در خصوص رعایت موارد ایمنی در برابر آتش سوزی
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.
این تیپ شخصیتی از کارهایی که به حفظ و حراست از مردم مربوط باشد، لذت می برد. او حافظه خوبی دارد و به خوبی از اطلاعات گذشته برای حل مسایل جاری استفاده می کند. همچنین کار در
محیط های سازمان یافته و با ساختار را دوست دارد.
این تیپ شخصیتی در بخش خدمات شهری بسیار عالی است. زیرا او کارهای پویا و متنوع را دوست داشته و می خواهد با دیگران در ارتباط باشد. توانایی اقدام سریع و به موقع یکی از ویژگی های او می باشد که در این شغل بسیار مفید است.
این تیپ شخصیتی از کارهای پویا و چالشی لذت می برذ. او دوست دارد به دیگران کمک کرده و از انعظاف پذیری و ریسک پذیری کافی در کار خود برخوردار است.
این تیپ شخصیتی از ارائه خدمت به دیگران و رفع نیازهای آنها لذت می برد. او محیط کاری چالشی و پر هیجان را دوست دارد.
علاقه به مردم و نجات آنها از خطرات (انسان دوستی و از خود گذشتگی)
استقامت و توان بدنی بالا همراه با داشتن سلامت روانی
توانایی عکس العمل سریع و حغظ آرامش در شرایط خطرناک
شجاعت
خود انضباطی و دقت
پیروی از دستورات و قوانین موجود
ارتباطات خوب و مهارت کار تیمی
اعتماد به نفس بالا
داشتن ابتکار و توان تصمیم گیری در رویارویی با شرایط بسیار متغیر
مهارت های خوب عملی در استفاده از ابزار و تجهیزات
مهارت گزارش نویسی از اتفاقات و حوادث
نحوه استخدام آتش نشان و ورود به شغل آتش نشانی
برای ورود به این شغل می توانید در مقطع دبیرستان وارد رشته ایمنی و آتش نشانی شاخه کار و دانش شوید. همچنین می توانید در دوره های کاردانی (گرایش های نجات، اطفای حریق، ایمنی و حفاظت ساختمان های بلند)، کارشناسی (گرایش های مدیریت عملیات، پیشگیری) و کارشناسی ارشد (گرایش ایمنی و مدیریت) آتش نشانی ادامه تحصیل دهید.
افراد علاقه مند برای ورود به این شغل ابتدا باید ویژگی ها و شرایط عمومی و تخصصی ای که در آگهی های استخدامی ذکر می شوند را داشته باشند.
بعد از قبولی در آزمون اولیه، باید آزمون های عملی و تخصصی را با موفقیت بگذرانند تا بتوانند وارد این شغل شوند. یبعد از استخدام آتش نشان ، آموزش های عملی و نظری مختلف به او داده می شود و پس از تقسیم شدن در ایستگاه های مختلف، به مدت دو سال در دانشکده آتش نشانی آموزش تکمیلی می بیند. در صورت تمایل به افسر آتش نشان شدن می تواند در دانشگاه در مقاطع مختلف ادامه تحصیل دهد.
همچنین افراد علاقه مند می توانند به عنوان آتش نشان داوطلب با گذراندن دوره های تخصصی در سازمان آتش نشانی وارد این بخش شوند و در مواقع بحرانی و حوادث غیر مترقبه به یاری کارکنان آتش نشانی بشتابند.
بر اساس اعلام آتشنشانی، برخورداری از سلامت کامل جسمی و روحی، علاقهمندی به فعالیت در سازمان آتشنشانی، دارا بودن سوادخواندن و نوشتن، ارائه مدارک معتبر شناسایی نظیر شناسنامه، کارت ملی – دو قطعه عکس ۴*۳، دارا بودن حداقل سن پذیرش داوطلبان، داشتن حداقل ۱۸ و حداکثر ۶۰ سال سن، تکمیل فرم تعهدنامه اخلاقی نسبت به جان و مال مردم، تکمیل فرم تقاضای عضویت، نداشتن اعتیاد به هر گونه موادمخدر و مشابه آن بنا به اظهار داوطلب و سکونت در محدوده ایستگاه یا پایگاه داوطلبان حداقل به مدت دو سال از شرایط پذیرش آتشنشان داوطلب است.
فرصت شغلی و وضعیت بازارکار و استخدام آتش نشان
استخدام آتش نشان در سازمان آتش نشانی انجام می شود.
این شغل در کشور با برخی از مسایل روبرو است که عبارتند از :
در معرض خطر بودن همیشگی آتش نشان ها در عملیات های مختلف
احتمال ابتلا به بیماری هایی ناشی از دود، گازها و مواد شیمیایی مختلف
عدم تامین کافی خسارات و آسیب دیدگی های آتش نشان ها توسط مسئولان در صورت بروز حادثه
البته شغل آتش نشانی به تازگی در کشور به صورت رسمی جزء مشاغل سخت و زیان آور قرار گرفت و مشمول قوانین این نوع مشاغل قرار گرفت.
آمریکا: پیش بینی ها نشان می دهد میزان استخدام آتش نشان ها بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰، رشد ۹ درصدی خواهد داشت. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل ۱۴ درصد می باشد.
استرالیا: در بازه زمانی ۵ سال گذشته میزان استخدام این شغل رشد ۲۷.۵ درصدی داشته و رشد بسیار زیاد در آینده برای آن پیش بینی شده است.
آمار دقیقی از میزان درآمد آتش نشان ها در ایران در دسترس نمی باشد. با توجه به گفته برخی از شاغلان این حرفه، آنها برای عشق به کارشان خدمت می کنند و میزان حقوق و درآمد آتش نشان ها متناسب با خطرات و ریسک هایی که این شغل با خود به همراه دارد، نیست.
