آچار وسیلهای برای باز و بسته کردن یا جلوگیری از چرخیدن پیچ و مهره با استفاده از نیروی گشتاوری است که دسته بلند آن ایجاد میکند. حداقل قدمت این ابزار به قرن ۱۵ میلادی برمیگردد.
بهترین آچارها از جنس کروم وانادیوم ساخته میشوند. آچارها در حالت کلی در دو نوع تخت و رینگ به تولید میرسند و از آن جا که پیچ و مهره ها در سایزهای مختلفی ساخته میشوند، آچارها هم در اندازههای متناسب با آنها طراحی و تولید میشوند.
در ادامه تعدادی از پرکاربردترین آچارها را با هم بررسی میکنیم.
آچاری یک تکه است که دهانه آن به شکل U است و ممکن است یک سر یا هر دو سر آن دهانه پیچ خور داشته باشد که این دهانه با دسته آچار یک زاویه حدودا ۱۵درجه میسازد. این زاویه به استفاده کننده اجازه حرکت و مانور بیشتری میدهد.
یک تکه است و شبیه آچار تخت با این تفاوت که انتهای آن به جای شکل U ، به شکل یک حلقه بسته است که پیچ داخل آن میشود. این حلقه از داخل شش ضلعی است تا متناسب پیچ و مهرهها که شش ضلعی هستند باشد. به علاوه مدل دوازده ضلعی این آچارها نیز وجود دارد که به فرد استفاده کننده این امکان را میدهد تا در فضاهای محدود، زوایای بیشتری برای جا انداختن آچار داشته باشد. مدلهای ۸ ضلعی این آچارها هم برای مهرههای مربعی ساخته شده اند. در بسیاری موارد ملاحظه میشود که پیچ روی سطحی قرار گرفته و پس از سفت شدن پیچ داخل سطح فرو میرود یا هم سطح با آن میشود. در چنین حالتی اگر آچار کاملا تخت باشد نمیتوان با آن پیچ را چرخاند. به همین منظور آچارهای رینگ معمولا یا در انتها زاویه دار هستند یا دسته به طور عمودی امتداد پیدا میکند تا با فاصله از نوک آن قرار بگیرد.
ترکیبی از دو مدل رینگ و تخت است. یعنی یک سر آن تخت و سر دیگر رینگ قرار گرفته.
برای باز و بسته کردن مهره در جایی که فضای کافی برای آچارهای بلند وجود ندارد استفاده میشود.
در قسمت انتهایی آن که باید پیچ را داخل اش کرد یک قسمت استوانهای قرار گرفته که سریهای مختلف با شکلها و اندازههای مختلف داخل این قسمت میشوند. به این ترتیب با داشتن فقط یک دسته و تعدادی سری آچار میتوان از آن برای باز کردن اندازههای مختلف پیچ استفاه کرد تا لازم نباشد یک مجموعه ابزار را برای هر کاری با خودمان جا به جا کنیم.
نوحی آچار رینگ است که داخل حلقه آن یک چرخ جغجغه به کار رفته. معمولا شبیه آچاربکس سریهای قابل تعویض دارد و برای فضاهای بسته که امکان چرخش به راحتی وجود ندارد و همچنین در هر جای دیگری برای بالا بردن سرعت کار استفاده میشود. زمانی که یک آچار معمولی را داخل پیچ کرده و میچرخانیم چه برای بستن و چه برای باز کردن پیچ و مهره زاویه دسته تغییر میکند، ممکن است فضا برای چرخش بیشتر دسته وجود نداشته باشد که فرد را مجبور به خارج کردن آچار و دوباره داخل کردن آن میکند. اما در این وسیله چون نیازی به این کار نیست باعث میشود سرعت کار بالاتر برود.
به طور معمول امروزه این ابزار را با مدل بکس ترکیب میکنند و مدلی را تولید میکنند که هم جغجغهای باشد و هم سری های قابل تعویض داشته باشد.
نوعی مخصوص است که کوتاه و بسیار محکم است. سر آن یک آچار تخت یا رینگ قرار گرفته و انتهای آن به شکل یک قالب صاف است. ابتدا پیچ یا مهره مورد نظر با دست تا حدی سفت میشود سپس قسمت پیچ خور آچار داخل پیچ قرار میگیرد و برای بستن پیچ به انتهای آن با چکش ضربه زده میشود. این ضربه باعث میشود پیچ با نیروی بسیار زیادی باز یا بسته شود و در صورت بسته شدن به شدت در جای خود محکم باقی بماند. از آن برای اتصالات بزرگ، مواردی که لازم است پیچ و مهره بسیار سفت و محکم باشند و همچنین جاهایی که امکان استفاده از آچار با دسته بزرگ برای وارد کردن نیروی زیاد وجود ندارد استفاده میشود.
از نوع بکس با سری قابل تعویض است که به دلیل شکل خاص آن به جای مدل جغجغهای استفاده میشود تا بدون در آوردن آچار از مهره آن را باز و بسته کرد،. البته باید درنظر داشت که بر خلاف آچار جغجغهای این مدل به فضای زیادی برای چرخیدن نیاز دارد و معمولا از آن در اتومبیلها و تعمیرگاهها استفاده میشود.
مدلی است به شکل X برای باز و بسته کردن پیچ چرخهای اتومبیل استفاده میشود و چهار سر دارد که هر سر آن برای یک سایز مهره مناسب است. به طور معمول این چهار سایز ۱۷، ۱۹، ۲۱ و ۲۲ هستند.
برای باز و بسته کردن نوعی پیچ به نام spanner که از دو سوراخ تشکیل شده استفاده میشود. این پیچها به این دلیل طراحی میشوند تا به خاطر شکل خاصشان هر کسی امکان باز کردن آنها را نداشته باشد.
