
مجتمع طلای زرشوران تکاب از جمله طرحهای مهم معدنی کشور است که از آن با عنوان « غول طلایی ایران» یاد میشود چون با بهرهبرداری از این طرح، طلای ایران دو برابر میشود و اکنون پس از 36 سال از کشف و بسته شدن قرارداد اجرایی، با تاخیر چهار ساله فاز اول آن 94 درصد پیشرفت دارد.
با وجودی که ایران جزو کشورهای مطرح در زمینه تولید طلا محسوب نمیشود و به گفته رییس اتحادیه طلا و جواهر، کشورمان رتبه پنجاه و چهارم تولید طلا را در جهان در اختیار دارد اما سرمایهگذاری در معادن طلای ایران طی چند سال گذشته همزمان با رشد قیمت جهانی طلا، روند رو به رشدی را نشان میدهد.
با توجه به اینکه در سه سال گذشته افزایش قیمت طلا در بازارهای جهانی و داخلی باعث رونق گرفتن اکتشاف و استخراج طلا و به صرفه بودن این کار شده اما سالانه در کشور تنها ۵/۲ تن طلا استخراج میشود که با راهاندازی کامل کارخانه زرشوران، ۳ تن به تولید طلای کشور افزوده میشود و مجموع تولید طلای ایران در آینده به حدود شش تن خواهد رسید.
البته گرچه صنعت طلا در ایران قدمتی چند هزار ساله دارد و وضعیت معادن طلای این سرزمین نیز درخور توجه است اما این صنعت قدیمی و پولساز، آنچنان که باید به جایگاه اصلی خود نرسیده و سهم ایران از تولید و صادرات جهانی این محصول بسیار ناچیز و تقریبا قابلچشمپوشی است.
طبق آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت حدود ۱۵ معدن طلا در ایران وجود دارد که از این تعداد ۱۲ معدن فعال و سه معدن غیر فعال هستند. به طور کلی در حال حاضر بیش از ۵۰ ناحیه و منطقه معدنی طلا در کشور شناسایی شده که البته از بین آنها تنها حدود ۱۰ منطقه میزان ذخایر مناسبی دارند.
در بین طرحهای در حال اجرا از نظر توسعه، هماکنون توسعه معدن زرشوران تکاب در آذربایجان غربی در اولویت قرار دارد و تاکنون بخش زیادی از طرح توسعه این معدن پیش رفته است؛ به طوری که طبق پیشبینیها با کامل شدن طرح توسعه این معدن سالانه سه تن شمش طلا و ۲۷/۱تن نقره از آن استخراج میشود.
با بهرهبرداری از این معدن ماهانه سه تن طلا به تولید شمش طلای کشور اضافه خواهد شد که این میزان تولید بیانگر آن است که روزانه ۱۰ کیلوگرم طلای خالص توسط زرشوران به تولید خواهد رسید که این کار با تکنولوژی داخلی صورت گرفته است.
اکتشافات معدن زرشوران از سال ۱۳۶۷ شروع شده و ذخیره آن نیز به مرور افزایش پیدا کرده است. ذخیره اولیه این معدن، ۵۵ تن طلای خالص بود که با اکتشافات بعدی، ذخیره قطعی کنونی به ۱۱۰ تن رسید. این میزان طلای خالص نیز مساوی است با ۲۲ میلون تن خاک معدن با میانگین عیار ۵ پی.پی.ام که پیشبینی میشود با اکتشافات تکمیلی در محدوده ۴۰ کیلومتر مربع منطقه زرشوران، این میزان ذخیره به بیش از ۱۵۰ تن و حتی تا ۲۰۰ تن طلای خالص برسد که البته با پایان یافتن اکتشافات تکمیلی، این میزان ذخیره قطعیت پیدا می کند.
آیا میدانید که وضعیت ذخایر طلا در ایران به چه شکلی است و کشور ما چه استعدادی در خصوص طلا دارد؟ آیا از میزان تولید و مصرف طلا در کشورمان خبر دارید؟ ما در این گزارش به این پرسش ها پاسخ میدهیم.
عملیات اکتشاف طلا به صورت علمی از حدود ۲۰ سال پیش آغاز شده که در همین مدت کوتاه ذخایر قابل توجهی از طلا در ایران کشف شده که در ادامه به آن اشاره میکنیم.
۱- میزان ذخایر کشف شده طلای خالص در ایران هزار تن برآورد شده است.
۲- سنگ معادن طلای ایران بین ۵/۱ تا ۲ گرم در تن طلای خالص دارند که طی فرایندهای پیچیدهای باید میلیونها تن سنگ استخراج شود تا نهایتا چند کیلوگرم شمش طلا به تولید برسد.
۳- ۲۱ استان ایران طلا خیز هستند و اندیسهای طلا در آنها از سوی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور کشف شده است.
۴- ۱۲ استان ایران دارای معدن طلا هستند و میتوانند سنگ طلا استخراج کرده و تحویل کارخانههای تولید شمش طلا دهند.
۵- خراسان جنوبی و رضوی، سمنان، آذربایجان شرقی و غربی، کرمان، مرکزی و زنجان استانهای طلاخیز ایران هستند.
۶- در حال حاضر ۶ کارخانه و معدن تولید شمش طلا در زرمهر خراسان رضوی، زرشوران تکاب، ساریگونی کردستان، آقدره تکاب، موته اصفهان و زنجان وجود دارند.
۷- مصرف طلا در ایران سالانه ۳ تن برآورد شده که بیشتر آن در بازار طلا و جواهر مورد استفاده قرار میگیرد. (به غیر از ذخایر بانک مرکزی)
۸- رود قزل اوزن که به زبان ترکی طلای شناور را معنا میدهد یکی از رودهای طلادار کشور است که از روی منابع طلای کردستان عبور کرده و طلای خالص آن پشت سد سفید رود جمع شده است.
۹- تولید طلا در ایران در حال حاضر ۳ تن است که با بهره برداری کامل از معدن طلای ساریگونی کردستان، طی سالهای آینده به ۱۰ تن نیز خواهد رسید.
۱۰- دو سوم ذخایر طلای منطقه آلپ- هیمالیا در ایران قرار دارد و یک سوم دیگر آن در ترکیه قرار گرفته است.
۱۱- سالانه ۲ هزار و ۸۰۰ تن طلا در دنیا به تولید میرسد با توجه به اینکه یک درصد خاک دنیا در اختیار ایران است باید سالانه ۲۸ تن طلای دنیا در کشورمان به تولید برسد.