عوامل مؤثر بر خصوصیات پارچه

عوامل متعددی از قبیل ظرافت (نمره) نخ، تاب نخ، تراکم پارچه، طرح بافت، جنس پارچه، ساختار پارچه و عملیات تکمیلی انجام شده بر روی پارچه بر خصوصیات پارچه اثر می‌گذارند که در ادامه، اثر این عوامل مورد بررسی قرار می‌گیرد.

 ظرافت نخ

ظرافت نخ بر وزن، ضخامت و زیردست پارچه اثر می‌گذارد.

هرچه نخ‌های مورد استفاده در پارچه، ظریف‌تر باشند پارچه سبک تر خواهد بود. بنابراین، از دو پارچه با تراکم و طرح بافت یکسان، اما ظرافت نخ متفاوت، پارچه‌ای که از نخ‌های ظریف‌تر بافته شده باشد سبک‌تر از پارچه‌ای است که از نخ های ضخیم بافته شده باشد.

پارچه‌های بافته شده از نخ‌های ضخیم، ضخیم‌تر از پارچه‌های بافته شده از نخ‌های ظریف هستند.

پارچه‌های بافته شده از نخ‌های ظریف، نسبت به پارچه‌های بافته شده از نخ‌های ضخیم، دارای زیردست صافتر و نرمتری هستند.

  تاب نخ

تاب نخ بر ضخامت و زیردست پارچه و همچنین میزان ایجاد پرزدانه در پارچه اثر می‌گذارد.

از آنجایی که نخ‌های با تاب کم، پفکی و حجیم هستند، لذا پارچه‌های بافته شده از این نخ ها از پارچه‌های بافته شده ازنخ‌های با تاب زیاد ضخیم ترند.

از آنجایی که نخ های با تاب کم، حجیم (پفکی)، نرم و صا فند و نخ های با تاب زیاد، توپر، سفت و زبرند، لذا پارچه‌های بافته شده از نخ‌های با تاب کم، نسبت به پارچه‌های بافته شده از نخ‌های با تاب زیاد، دارای زیردست صاف تر و نرم تری هستند.

با افزایش تاب نخ، اتصال و چسبندگی الیاف به یکدیگر افزایش می‌یابد و الیاف به راحتی از نخ خارج نمی‌شوند، لذا احتمال ایجاد پرزدانه در سطح پارچه بافته شده از نخ های با تاب زیاد، کاهش می‌یابد. در مقابل، پارچه بافته شده از نخ‌های با تاب زیاد، شق و رق‌تر و قابلیت آویزش آن کمتر است.

 تراکم پارچه

تراکم پارچه بر وزن، استحکام، زیردست، چروک‌پذیری، میزان عبور هوا و پوشانندگی پارچه اثر می‌گذارد.

از دو پارچه‌ای که دارای ظرافت نخ و طرح بافت یکسان، اما تراکم متفاوت اند، پارچه ای که تراکم آن بیشتر باشد سنگین‌تر از پارچه‌ای است که تراکم آن کمتر است. بنابراین، با افزایش تراکم پارچه، وزن پارچه افزایش می یابد.

هرچه‌تراکم پارچه بیشتر باشد، استحکام آن افزایش می یابد. به عبارت دیگر، پارچه در برابر اعمال نیرو، از خود مقاومت بیشتری نشان می‌دهد و تغییر شکل کمتری در آن ایجاد می شود.

هرچه تراکم پارچه بیشتر باشد، چون فضای میان نخ‌ها کمتر است، پارچه سفت‌تر و شق‌تر به نظر می‌رسد. برعکس، هرچه تراکم پارچه کمتر باشد، به دلیل فضای بیشتر میان نخ ها، پارچه نرمتر و انعطاف‌پذیرتر به نظر می‌رسد.

پارچه‌های تاری-پودی با تراکم کم، در مقایسه با پارچه‌های با تراکم زیاد، کمتر چروک می شوند.

هرچه تراکم پارچه کمتر باشد، چون فضای میان نخ‌ها در پارچه بیشتر است، منافذ پارچه بیشتر می‌شود و هوا به راحتی از این منافذ عبور می‌کند. بنابراین، در پارچه های با تراکم کم، جریان هوا از میان پارچه به راحتی و بیشتر صورت می‌گیرد. هرچه تراکم پارچه بیشتر باشد، چون فضای میان نخ‌ها در پارچه کمتر است میزان پوشانندگی پارچه بیشتر می شود. به عبارت دیگر، پارچه از منافذ کمتری برخوردار می‌شود.

 طرح بافت

طرح بافت پارچه بر زیردست پارچه اثر می‌گذارد. برای مثال، پارچهٔ با طرح بافت ساتین، نسبت به پارچهٔ با طرح بافت تافته دارای زیردست صاف‌تر و نرم‌تری است.

زیرا در طرح بافت ساتین، میزان اتصال و درگیری نخ‌ها در پارچه کمتر است. در نتیجه ناهمواری‌های سطح پارچه کمتر وانعطاف‌پذیری پارچه بیشتر است.

  جنس پارچه

جنس پارچه بر چروک‌پذیری پارچه اثر می‌گذارد.

جنس الیاف و نخی که پارچه از آن تهیه می‌شود بر صافی یا زبری پارچه اثر می‌گذارد. برای مثال، پارچهٔ پشمی در مقایسه با پارچهٔ پنبه‌ای، زبر است و این به دلیل وجود فلس در سطح الیاف پشم و ایجاد ناهمواری و اصطکاک سطحی است.

پارچه های پشمی، ابریشمی و پارچه های از جنس پلی‌استر، در مقایسه با پارچه های پنبه‌ای و پارچه‌های از جنس ویسکوز کمتر چروک می شوند و چروک ایجاد شده در آنها سریع تر و بهتر از بین می‌رود. به عبارت دیگر، چنین پارچه هایی برگشت پذیری‌شان از چروک بیشتر است. همچنین، پارچه‌هایی از جنس الیاف مصنوعی، در مقایسه با پارچه هایی از جنس الیاف سلولزی، چروک پذیری کمتری دارند و چروک ایجاد شده در آنها سریع‌تر از بین می رود.

 ساختار پارچه

ساختار پارچه بر ضخامت، چروک پذیری پارچه اثر می‌گذارد. معمولاً پارچه‌های حلقوی، به ویژه پارچه‌های حلقوی پودی، از پارچه‌های تاری-پودی ضخیمتر هستند.

پپارچه‌های حلقوی، در مقایسه با پارچه‌های تاری‌پودی، انعطاف‌پذیرترند و در نتیجه زیردست نرم‌تری دارند.

پارچه‌های حلقوی، در مقایسه با پارچه‌های تاری-پودی، کمتر چروک می‌شوند.

 عملیات تکمیلی انجام شده بر روی پارچه

عملیات تکمیلی بر زیردست پارچه اثر می‌گذارد. برای مثال، استفاده از آهار، به سفت شدن پارچه کمک می کند و انعطاف پذیری آن را کاهش می‌دهد. در حالی که استفاده از مواد نرم‌کننده، موجب افزایش انعطاف پذیری و نرمی پارچه می گردد.