زمان زیادی از ورود شکر قهوه ای به بازار نمی گذرد اما همین زمان کم هم باعث شده تا سوالات زیادی در مورد این محصول جدید به ذهن مصرف کنندگان برسد. این در حالی است که برخی فروشنده ها و سوپرمارکت‌ها برای تبلیغ این کالای تازه زیادی اغراق می کنند و حتی به مشتریان خود می گویند این شکر رژیمی است یا اینکه برای مبتلایان به دیابت خوب است و…

اما این تبلیغات تا چه حد واقعیت دارد؟ سعی کردیم تا با کارشناسان تغذیه و همچنین مسئولان مربوطه تماس گرفته و واقعیت این محصول جدید را برای شما آشکار کند. اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که ورود این کالای جدید با بازار خوراکی ها برایتان سوال برانگیز شده و می خواهید اطلاعات درستی در مورد آن به دست آورید این گزارش را تا انتها بخوانید و جواب سوال هایتان را بگیرید.

شکر قهوه ای یا زرد چیست؟

قبل از هر چیز باید بدانید که شکر قهوه ای گاهی وقت ها به اسم شکر زرد هم در سوپرمارکت ها به شما عرضه می شود، این دو هیچ تفاوتی با هم ندارند و رنگ این شکرها با توجه به میزان خام بودن آنها ممکن است تغییر کند پس خیلی دربند زرد یا قهوه ای بودن آن نباشید. اما تاریخچه شکر قهوه ای تصفیه نشده به اواخر قرن ۱۸ برمی گردد. شکر قهوه ای قابل مصرف از یک ترکیب ساکارز (شکر تصفیه شده) که با مقادیری معین از ملاس به صورت لایه ای نازک بر روی ذرات آن نشسته، تهیه شده است.

این فرآورده از نظر تجاری دارای طیف وسیعی از تنوع است که شکر قهوه ای شماره ۱ با رنگ نسبتا سفید تا شکر قهوه ای شماره ۱۵ با رنگ قهوه ای تیره مشخص می شود. در این بین شماره های ۶، ۸، ۱۰ و ۱۳ از پرمصرف ترین انواع آن است. شکر قهوه ای حاوی املاح مفید کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم است. صد گرم شکر قهوه ای حاوی حدود ۳۷۰ کالری است درحالی که در شکر سفید این مقدار به ۴۰۰ کالری می رسد.

با توجه به ساکارز و کالری کمتری در شکر قهوه ای (نسبت به شکر سفید) مصرف آن توصیه می شود و طبیعت عصاره آن برای سلامت افراد مفید است. اگر می خواهید از شکر قهوه ای استفاده کنید برای جلوگیری از سفت شدن آن که دارای حدود ۲ درصد رطوبت است شکر را در ظروف کاملا بسته ای که در آن هوا نفوذ نکند قرار دهید و بهتر است در یخچال نگهداری شود.

موارد مصرف شکر قهوه ای

شکر قهوه ای علاوه بر مصرف خانگی در شیرینی پزی و به خصوص پخت انواع کیم به ویژه در کشورهای توسعه یافته مصرف فراوانی دارد. این ماده برحسب کیفیت، مزه، بوی و قوام آن در ترکیبات شیر، بستنی خامه، شیرینی و مخلوط های انواع کیک و بستنی به‌کار می‌رود. در اروپا و آمریکا به این نتیجه رسیدند که شکر قهوه‌ای برای شیرینی پزی، مربا، کیک، تارت و پای میوه به مراتب بهتر از شکر سفید است و طعم و بوی آن بر لذیذشدن این فرآورده ها می افزاید.

دهه هاست که مصرف شکر قهوه ای یک درمان خانگی برای سرماخوردگی محسوب می شود. شکر قهوه‌ای را در آب در حال جوشیدن با زنجبیل اضافه می‌کردند و به همان شکل داغ مصرف می کردند و مصرف آن باعث درمان علائم سرماخوردگی می شد. در برخی جاها از شکر خام یا شکر قهوه ای به جای عسل استفاده می کرده اند.

اما برخلاف شکر های قهوه ای مصنوعی که این روزها در بازار است و به گفته کارشناسان تغذیه هیچ خاصیت درمانی و رژیمی ندارد، شکر قهوه ای طبیعی می‌تواند گزینه خوبی برای افرادی باشد که از چربی خون بالا رنج می برند یا ناراحتی های گوارشی دارند.

دکتر فرناز مهدوی، در این باره می گوید: «متاسفانه پیدا کردن شکر قهوه ای طبیعی کار ساده ای نیست. به خصوص این روزها که شکرهای قهوه ای به وفور وارد بازار شده اند. اما اگر می خواهید از خاصیت درمانی و دارویی این شکرها بهره ببرید بهتر است از طبیعی بودن آنها مطمئن شوید. شکرهای قهوه ای که اکنون در بازار است همان شکر سفید مصنوعی است که با افزایش ملاس به آنها رنگشان تغییر کرده در صورتی که شکر قهوه ای طبیعی شکری است که تصفیه نشده، رطوبت بیشتری دارد و بافت آن بسیار نرم تر از بافت شکرهای مصنوعی است.»

این دکترای تغذیه می افزاید: «به هر حال خوردن هر ماده قندی باید با کنترل انجام شود. اینکه فکر کنیم شکر قهوه ای کالری کمتر و خاصیت درمانی دارد پس می توانیم به وفور مصرف کنیم کاملا اشتباه است. این شکر هم مانند دیگر مواد قندی می تواند ضررهای جبران ناپذیری به بدن شما وارد کند، ضمن اینکه استفاده از شکرهای قهوه ای به صورت فله ای فروخته می شود هم خطرات خاص خودش را دارد. این شکرها ممکن است با استفاده از رنگ های غیرخوراکی به این شکل درآمده باشند و برای بدن شما مضر باشد، پس بهتر است برای استفاده از شکر قهوه ای حتما از شکرهای بسته بندی شده با مارک های معتبر و البته داشتن نشان استاندارد استفاده کنید. ضمنا در مصرف هم زیاده روی نکنید.

در حال حاضر هر کیلو شکر قهوه ای از سوی تولیدکننده به سوپرمارکت ها کیلویی ۴ هزار تومان فروخته می شود ه در نهایت کیلویی ۵ هزار تومان به دست مصرف کننده می رسد. شما هم می توانید یک بار این شکر قهوه ای را خریده و امتحان کنید، مطمئن باشید ضرر نمی کنید. ضمن اینکه قیمت این شکر با شکر سفید هم چندان تفاوتی ندارد.

همچنین اثرات مثبت شکر قهوه ای بر روی پوست غیرقابل انکار است. طوری که در برخی لوازم آرایشی معتبر از شکر قهوه ای استفاده می کنند. شکر قهوه‌ای باعث کاهش ورم پوست و مرطوب شدن پوست و همچنین از سلول های پوست می شود در برابر رادیکال‌های آزاد دفاع می کند. فراموش نکنید که تمام این خواص مربوط به شکر قهوه ای طبیعی است.

برخی افراد با این تصور که شکر قهوه ای ارزش تغذیه ای و درمانی بالا و کالری کمتری دارد آن را یک شیرین کننده مغذی و رژیمی می دانند و متاسفانه به وفور در رژیم غذایی مبتلایان به دیابت و افراد با اضافه وزن بالا دیده می شود. بیشتر شکرهایی که این روزها با نام شکر قهوه ای در بازار عرضه می شود، همان شکر سفید تصفیه شده به اضافه مقدار معینی ملاس است یا به عبارتی همان شکر قهوه ای مصنوعی.

گرچه ملاس حاوی مقادیری کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم است، اما به دلیل آنکه شکر، محصول مضری بوده و نمی توان از آن به مقدار زیادی استفاده کرد، این محصول کاربرد تغذیه ای و درمانی قابل توجهی ندارد و فقط برای افرادی که سالم هستند و بیماری زمینه‌ای ندارند یک شیرین کننده طبیعی محسوب می شود و می توانند آن را جایگزین شکر سفید کنند.

در کنار شکر قهوه ای قند هم به بازار عرضه شده، البته چندی پیش این قندها با نام قند خرما وارد بازار شد که خیلی زود مشخص شد این محصول واقعی نیست. مهندس چنگیز اسفندیاری معاون صنایع تبدیلی وزارت جهاد کشاورزی ضمن رد امکان تولید قند حبه ای گفت: «قند خرما به صورت مایع تولید می‌شود. ترکیبات این قند شامل گلوکز و فروکتوز است و نوعی قند مونوساکاریدی شش کربنه است. قند خرما قابلیت کریستاله شدن ندارد و قندهایی که به رنگ قهوه ای به نام قند رژیمی خرما در بازار عرضه می شود به طور حتم از خرما تهیه نشده است.

قندهای قهوه ای رنگی که با نام قند خرما عرضه می شوند ممکن اس از شکر پخت شده به دست آمده باشد. این نوع شکر دارای یک رنگ قهوه ای است و به طور کامل تصفیه نشده است. اگرچه برای سلامت انسان مضر نیست، اما در مقایسه با قندهای سفید دارای املاح بیشتر همراه با رنگدانه است.»

وی خاطرنشان کرد: «ممکن است برخی کارخانه‌های قندسازی پس از ریختن شکر سفید در قالب چند لیوان شیره خرما روی آن پخش کرده و پس از پخش شیره خرما در شکر اقدام به برش به صورت حبه ای کنند که به طور حتم محصول به دست آمده با قند رژیمی خرما کاملا متفاوت است. قند رژیمی خرما نیز دارای خاصیت چاق کنندگی است و هر یک گرم آن ۴ کیلوکالری انرژی تولید می کند.

قند قهوه ای چیست؟

اما در کنار قند خرما که به بازار آمده قند قهوه ای هم هست که مانند شکر قهوه ای اگر طبیعی باشد می تواند خاصیت درمانی داشته باشد اما باید درنظر داشته باشید که قند قهوه ای طبیعی از کریستال های فشرده شکر قهوه ای تولید می شود و بافت درشت تری نسبت به قندهای سفید معمولی دارد.

یکی از تبلیغاتی که این روزها در مورد شکر قهوه ای زیاد به گوش می رسد، این است که مبتلایان به دیابت هم می توانند از این شکر استفاده کنند. اما این تبلیغ کاملا اشتباه است. ترکیبات این شکر هم مانند شکر سفید است و خوردن آن برای بیماران دیابتی مضر است. این شکر همان طور که گفته شد فقط کالری کمتری نسبت به شکر سفید دارد و دیابتی ها نباید از آن استفاده کنند.

برای آنکه بهتر بتوان از شکر قهوه ای استفاده کرد به این نکته ها دقت کنید:

– پودر: شکر قهوه ای را پودر کنید و به جای قند یا شکر سفید برای تهیه شیرینی به ویژه شیرینی خشک استفاده کنید. به این ترتیب بافت بهتری ایجاد می شود.

– ذوب کردن: شکر قهوه ای را با ۲ تا ۳ قاشق سوپخوری آب همراه با ۲ قاشق آبلیمو مخلوط کنید و به آرامی حرارت دهید تا شکر آب شود. به این ترتیب شکر، شکرک نمی زند.

– کارامل: ذوب شده شکر قهوه ای را با خامه مخلوط کنید و برای تزیین بستنی یا دسرها از آن استفاده کنید. یادمان باشد درباره استفاده از شکر قهوه ای در شیرینی پزی به دو نکته دقت کنید؟

۱- بستن در جعبه شیرینی: اگر شیرینی با شکر قهوه ای تهیه شده باشد، پس از بازکردن در شیرینی آن را در جای مرطوب نگهداری کنید تا شیرینی به «کلوخ سفت» تبدیل نشود. شیرینی های خانگی را نیز در ظروف دربسته نگهداری کنید.

۲- برای دیابتی ها مناسب نیست: کالری شکر قهوه ای به نسبت سفید پایین است اما شکر «رژیمی نیست» بنابراین، این شیرینی ها فقط «کم کالری» است و مصرف آن برای افراد مبتلا به دیابت مناسب نیست.