قند: شکر فشرده یا ذوب و قالب‌بندی شده است. ملاس : ملاس یکی از محصولات فرعی مهم کارخانجات قند و شکر اعم از چغندری و نیشکری می باشد. مخلوط سرشاخه‌ها، تفاله نیشکر یا تفاله چغندرقند با ملاس، غذایی مناسب و مقوی برای دامها و احشام محسوب می شود.

باگاس: باگاس یا بقایای نیشکر یکی از مهمترین محصولات فرعی تولید شکر از نیشکر می باشد که پس از عصاره گیری نیشکر بصورت قطعات ریز تراشه نی (فیبر) مخلوط با بافت چوب پنبه ای مغزه نی به‌نام (پیت) بدست می آید و به رنگ زرد کاهی با رطوبت حدود ۵۰% می‌باشد.

سوخت و تولید برق و انرژی : یکی از مواد استفاده باگاس ، تولید برق و استفاده از آن بعنوان سوخت است. اولین استفاده مستقیم باگاس در کارخانجات نیشکری برای تولید بخار و نیروی لازم جهت رفع نیازهای سوختی کارخانجات شکر بوده که پس از رفع نیاز میتوان مازاد آنرا جهت تولید برق به مولدهای برق انتقال داد. برای این منظور لازم است مولدهای برق در مجاورت کارخانه شکر و نزدیک به محل تولید باگاس باشند تا هزینه انتقال باگاس به حداقل رسیده و تولید برق از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد.( تجارب جهانی نشان میدهد که باتکنولوژیهای رایج از هر تن باگاس میتوان ۵۰ کیلو وات ساعت برق مازادبرمصرف کارخانه تولید نمودکه قابل عرضه به بازار می‌باشد.(

سایر موارد مصرف آن عبارتند از : باگاس فشرده جهت مصرف بعنوان سوخت بجای هیزم و مصارف خانگی، تولید زغال از باگاس، تولید گاز متان( بیوگاز)، تولید گاز خانگی ، متانول و اتانول (اتانول سوختی و طبی(، استفاده از باگاس در صنایع سلولزی، تولید خمیر کاغذ و کاغذ، تولید مقوای جعبه کادوئی، خمیرمایه، تخته فیبر، نئوپان، تخته صنعتی فشرده و نیمه فشرده، تخته سیمانی، سایر فرآورده های باگاس شامل فورفورال آلفا سلولز اگزیلتیول، پوشال مرغداری ها و استفاده جهت تثبیت خاک، تولید بستر مناسب پرورش قارچ خوراکی.

درخصوص اهمیت باگاس در تولید کاغذ باید عنوان نمود که هر تن خمیر کاغذ سفید از ۷ تن باگاس قابل استحصال است در حالیکه برای همین مقدار خمیر کاغذ ۳ تن چوب جنگل نیاز است . هزینه اقتصادی مواد اولیه تولید کاغذ از باگاس ، فارغ از هزینه زیست محیطی بالغ بر ۰/۰۵ درصد هزینه چوب است . بعلاوه برای تولید ۳۵۰ هزار تن کاغذ سفید ۵۵ هزار هکتار مزرعه نیشکر نیاز است درحالیکه برای همین مقدارکاغذ ۴۳۴ هزار هکتار جنگل رویش مجدد نیاز می باشد.

تفاله چغندرقند به علت داشتن مواد قندی، مواد پروتینی و اسیدهای آمینه، ترکیبات آلی مختلف، الیاف، سلولز، همی سلولز و مواد معدنی مانند پتاسیم، سدیم، کلسیم، منیزیم، فسفات و.… از ازرش تغدیه ای مناسب برای دامها برخوردار است، این ارزش با اضافه کردن ملاس به تفاله فزونی می‌یابد. تفاله با شکلهای مختلف (تفاله تر با پرس کم، تفاله تر پرس شده، ، تفاله تر با پرس شدید، تفاله خشک ملاس دار، پرک، تفاله خشک انگشتی یا تفاله خشک بلوکی) توسط دامداران از کارخانه خریداری می شود.

مهمترین گام در تولید قند و شکر تأمین نهاده های اولیه آن یعنی چغندر قند و نیشکراست و از این جهت صنعت قند و شکر وابستگی شدید به بخش کشاورزی دارد و اثرات عوامل مؤثر در زراعت این محصولات مستقیماً به صنعت و سایر بخشهای وابسته منعکس شده و آنها را متأثر می سازد.

در نقاط مختلف جهان و نسبت به شرایط آب و هوایی و امکانات طبیعی از دو محصول نیشکر و چغندرقند، شکر استحصال می‌شود. تولیدکننده‌های عمده شکر در جهان عبارتند از برزیل، هند، چین، تایلند و آمریکا هستند که از میان آنها برزیل و هند رویهم حدود ۴۰ درصد شکر جهان را تولید می‌کنند.

برزیل، تولیدکننده‌ای که هزینه تولید شکر آن از سایر کشورها پایین‌تر است، نقش مهم و تعیین‌کننده‌ای در عرضه این کالا در جهان دارد. به علاوه در بلندمدت عواملی همچون سیاست‌‌گذاری دولت‌ها (مرتبط با بازار شکر) و چرخه تولید شکر در برخی از کشورهای بزرگ تولیدکننده نیشکر در آسیا نیز در تولید شکر و نوسانات قیمت آن نقش خواهند داشت.

چندین سال است برخی از تغییرات ساختاری روند معاملات شکر در جهان را دستخوش تغییر کرده است، عواملی که در سال‌های پیش رو نیز بر معاملات این کالا تاثیرگذار خواهند بود؛ از جمله افزایش تراکم صادرات از مناطق خاص (صادرکنندگان اندکی در سطح جهانی فعالیت می‌کنند) و کاهش حجم معاملات شکر سفید در سطح بین‌المللی.

ظرفیت سالانه تولیدی در کشور در مجموع حدود ۲/۵ میلیون تن است که تا کنون بیشترین تولید کل حدود ۱/۳ میلیون تن در کشور بوده که متاثر میزان از تولید چغندر و نیشکر تولیدی است. این در حالی است که مصرف سالانه قند کشور در ایران حدود ۲/۲ میلیون تن است.به عبارت دیگر مصرف سرانه هر ایرانی حدود ۳۰ کیلوگرم است. در حال حاضر ۴۴ کارخانه تولید قند و شکر در کشور وجود دارد که ۹ کارخانه نیشکری و ۳۵ کارخانه چغندری هستند که از بین کل کارخانه های چغندری تنها ۲۷ کارخانه هم اکنون فعال هستند.

روند قیمت جهانی شکر

قیمت شکر با رشدی حدودا ۸۰ درصدی از زیر ۱۱ سنت به ازای هر پوند به بالای ۱۹ سنت رسیده است. اثرات این رشد کم کم منجر به رشد قیمت وارداتی کشور و درنتیجه رشد قیمت بازار خواهد شد. لذا افزایش نرخ برای تولید کنندگان داخلی نیز ناگزیر خواهد بود. بنابراین در این گزارش با فرض افزایش نرخ شکر برای تولید کنندگان و افزایش اقبال بازار به سهام این گروه برآن شدیم گزارشی بصورت مقایسه ای بر مبنای معیار‌های بنیادی و تکنیکالی و نقد شوندگی سهام گروه تهیه کنیم که در ادامه توضیحات آن آمده است.

نسبت پی بر ای نشان دهنده انتظارات بازار از روند سود سازی شرکت ها در آینده می باشد. نسبت P/E بالا نشان دهنده انتظارات مثبت بازار از آینده سهم و بالعکس می باشد. از طرفی نسبت P/E پایین در صورتیکه شرکت توانایی پوشش سود بودجه را داشته باشد برای سرمایه گذاری کم ریسک ارزیابی می گردد. در نمودار زیر با توجه به اینکه سود پیش بینی قشکر و قثابت و قشرین منفی است، این نسبت برای این سه شرکت کمتر صفر نمایش داده می شود. طبق توضیحات بالا به لحاظ کم ریسک بودن نماد های قهکمت و قپیرا از سایر شرکت های گروه مناسب تر ارزیابی می گردد.

این نسبت نشان دهنده وضعیت فروش شرکت نسبت به ارزش بازار آن می باشد. برای تحلیل این نسبت بایستی همزمان حاشیه سود شرکت ها نیز مورد توجه قرار گیرد ، بطور معمول شرکتی که حاشیه سود بالاتری داشته باشد این نسبت برای آن بالاتر خواهد بود اما گاهی اوقات بدلایل مختلفی از جمله انتظارات مثبت و یا سفته بازی روی قیمت سهم منجر به رشد این نسبت می گردد . بطور کلی هر چقدر نسبت ارزش بازار به فروش پایین تر باشد از دید سرمایه گذاران گزینه مناسب تری برای بلند مدت می باشد. از منظر نسبت p/s نماد های قچار و قشیر کم ریسک تر ارزیابی می گردد.

حاشیه سود معرف میزان توانایی سود سازی شرکت‌هاست. هرچه این نسبت بالاتر باشد نشان دهنده کم ریسک بودن شرکت و قرار داشتن در حاشیه امنیت است. بطور کلی حاشیه سود خالص صنعت قند و شکر نسبت به بسیاری از صنایع بدلیل نوع محصول و حساسیت دولت نسبت به آن پایین تر است و همین امر منجر به اهرمی تر شدن شرکت ها نسبت به تغییرات حاشیه سود و در نتیجه نوسانات شدید سود و قیمت سهام شده است. در سال جاری بدلیل زیان ده شدن و ورشکستگی بسیاری از شرکت های کوچک این صنعت و با توجه به افزایش قیمت جهانی شکر در چند ماه اخیر، افزایش نرخ شکر توسط دولت ناگزیر است. در نمودار زیر نماد های قهکمت و قلرست و قپیرا در وضعیت بهتری نسبت به سایر شرکت ها قرار دارند.

این نسبت بر خلاف سایر نسبت ها تمرکز آن بر ترازنامه شرکت هاست. هرچه این نسبت کوچتر باشد نشان دهنده وضعیت مناسب سود سازی در گذشته می باشد. این نسبت دارای اشکالات بسیاری است و تصمیم گیری صرفا بر مبنای این نسبت ممکن است منجر به اشتباه گردد اما اگر ارزش دفتری را حداقل عایدی که نصیب سهامداران می شود تفسیر کنیم لذا پایین بودن این نسبت نشانگر کم ریسک تر بودن شرکت برای سرمایه گذاری می باشد.

برای محاسبه این نسبت میانگین حجم معاملات روزانه شرکت ها در یک ماه اخیر را بر حجم مبنای آن ها تقسیم نموده ایم. این نسبت میزان گردش معاملات سهم در یک روز کاری به صورت مقایسه ای را ارزیابی می کند. هرچه این نسبت بالاتر باشد نشان دهنده نقد شوندگی بیشتر سهم و حجم معاملات بیشتر سهم می باشد. بر مبنای این نسبت نماد های قشیر و قزوین و قثابت در وضعیت بهتری نسبت به سایر نماد ها قرار دارند.

برای محاسبه این نسبت، کف قیمتی دو سال اخیر را بعنوان آستانه ریسک و سقف تاریخی قیمتی را آستانه بازدهی لحاظ نمودیم و فاصله قیمت روز از این دو نقطه را بعنوان ریسک و بازدهی احتمالی فرض کردیم. لذا نتیجه آن در قالب نمودار زیر استخراج گردید.