سنگ‌های اکسیده بیشتر در قشر زمین وجود دارند. کانی‌هایی مثل آزوریت، مالاکیت و برنیت، همانند سولفیدهایی از جمله کالکوپیریت ، کوولین ، کالکوزین  یا اکسیدهایی مانند کوپریت ، از منابع مس هستند.

مس فلزی قابل انعطاف و چکش خوار است که کاربردهای زیادی دارد. استفاده از این فلز برای ساخت سیم های مسی، لوله های مسی، دستگیره‌های درب و سایر وسایل منزل، آهنرباهای الکتریکی، موتورهای الکترومغناطیسی، موتور بخاروات، کلیدها و تقویت کننده‌های الکتریکی، لامپ‌های خلاء، لامپ‌های پرتوی کاتدی و… از جمله کاربردهای مس است.

کاربرد این فلز در IC ها بجای آلومینیوم به علت خاصیت هدایت بهتر آن نسبت به آلومینیوم رو به افزایش است.

از این فلز بعنوان بخشی از لعاب سرامیکی و در رنگ آمیزی شیشه نیز استفاده می شود. سولفات مس نیز بعنوان سموم و تصفیه کننده آب کاربرد دارد. اکسیدهای مس نیز پایه های بسیاری از ابر رساناهای غیرمعمول را تشکیل می دهند.

وجود مس بصورت طبیعی و ویژگی مطلوب سهولت شکل پذیری یا چکش خواری این فلز با ابزار ابتدائی که امکان ساخت ابزار صنعتی، زیور آلات، لوله و مخازن آب، سکه، شمشیر، مجسمه و مانند آن را در دوران باستان فراهم می کرد، این فلز را بصورت مهم‌ترین ماده در توسعه تمدن بشری درآورد.

با اختراع داینامو، تلگراف، تلفن، برق و خطوط انتقال نیرو در اواخر قرن ۱۹، سیم به محصول نهایی بسیار مهمی تبدیل شد و از آنجایی که مس در میان فلزاتی که کاربردهای وسیع صنعتی دارند، هادی‌ترین فلز هم از نظر هدایت الکتریکی و هم انتقال حرارتی محسوب می‌شود، این فلز بعنوان یک  هادی صنعتی با اهمیت، مورد توجه روزافزون قرار گرفت. اکنون بیش از ۷۰ درصد مس تولید شده در جهان در صنایع مرتبط با الکتریسیته و الکترونیک مورد استفاده قرار می گیرد.

در قرن اخیر نیز نقش مس، بعنوان سومین فلز پرمصرف، پس از فولاد و آلومینیوم بسیار مشهود و حیاتی بوده و در عصر کنونی، در مواردی که خواص انتقال الکتریکی و حرارتی زیاد با طول عمر و مقاومت قابل توجه نسبت به فرسودگی مورد نیاز است، مس و آلیاژهای آن کاربرد فراوانی دارند.

ویژگی های منحصر به فرد این عنصر آنچنان دامنه وسیعی از کاربرد برای مس و آلیاژهای آن ایجاد کرده که در تمام  ماشین آلات و تجهیزات صنعتی و خانگی، وسایل حمل و نقل، صنایع نظامی و… به نوعی حضور یافته و مقدار مصرف آن در کمتر از یک قرن، حدود ۲۰ برابر افزایش یافته است.

همان طور که اشاره شد، تمام اشکال اصلی حمل و نقل برای اجرای نقش های حیاتی  خود به مس وابسته‌اند. از آلیاژهای مس ـ نیکل روی بدنه‌های قایق‌ها و کشتی‌ها برای کاهش پوسیدگی ناشی از آب دریا استفاده می شود و به این طریق، مقدار آب نشینی کشتی ها کاسته شده و مصرف سوخت بهبود می یابد. هرجا لوازم و ماشین آلات صنعتی باشد، مس و آلیاژهای آن هم حضور دارند. علاوه بر این موارد، در عصر حاضر، فلز مس در کشاورزی و زیست شناسی هم کاربرد فراوانی دارد.

وضعیت مس در جهان :

معادن مس در دنیا به دو صورت روباز و زیرزمینی وجود دارند. امروزه بیشترین درصد مس دنیا از معادن روباز استخراج می شود، مشروط بر این که کمترین مس موجود در سنگ معدن حدود ۴ /۰ درصد باشد. از معادن مس زیرزمینی نیز که کمترین مس موجود در سنگ معدن آن ۷/۰ درصد باشد، درصورت مقرون به صرفه اقتصادی بودن، استخراج صورت می گیرد.

در حال حاضر، مهم ترین معادن مس جهان در کانادا و مکزیک واقع در آمریکای شمالی ـ شیلی، پرو و برزیل واقع در آمریکای جنوبی ـ ایران، قزاقستان، ازبکستان، سیبری شمالی، ژاپن و اندونزی واقع در آسیا ـ زئیر، زامبیا، آفریقای جنوبی و اوگاندا واقع در آفریقا ـ کوئینزلند و باگین ویل واقع در استرالیا ـ و لهستان، یوگسلاوی، اسپانیا و نروژ واقع در اروپا قرار دارند. از این میان، شرکت معدنی «کودلکو» شیلی با در اختیار داشتن حدود ۱۸ درصد ذخایر مس جهان، بالاترین سهم را به خود اختصاص داده است.

وضعیت مس در ایران :

هم اکنون ایران هفدهمین تولیدکننده مس در دنیاست. به گفته مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران، کشور ما دو میلیارد تن از ذخایر مس دنیا را در اختیار دارد و سالانه حدود ۲۲۰ هزار تن مس کاتدی تولید می کند که این میزان ۲/۱ درصد از تولید جهانی این محصول است.

سعدمحمدی می افزاید: کشور ما اکنون هفدهمین تولیدکننده مس در دنیاست که پیش بینی می شود با برنامه ریزی ها و پروژه های تعریف شده در این صنعت، در چهار سال آینده با کسب سهم ۵/۳ درصدی از کل مس دنیا به جایگاه دهم دست یابد. به گفته مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران، هم اینک برای تولید مس شرایط استخراج ۹۲ میلیون تن ماده معدنی موجود است.

سعدمحمدی با توجه به حجم صادرات مس و انتخاب شرکت ملی صنایع مس ایران بعد از نفت بعنوان نخستین صادرکننده گفت: به منظور شناسایی معادن و پتانسیل های جدید مس هم اکنون در ۴۹ نقطه کشور اکتشاف فعال شده است. در حال حاضر شرکت ملی صنایع مس ایران در حال انجام عملیات اکتشافی به منظور شناسایی و بررسی امکان بهره برداری از پتانسیل‌های معدنی مس ایران در سه مرحله پی جویی، اکتشاف عمومی و اکتشاف تفصیلی است. این بررسی ها در شش ناحیه کشور در استان های آذربایجان شرقی، اردبیل، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان و یزد صورت می گیرد.

کانسارها و کانی های مس در ایران:

پژوهش ها نشان می دهند، ایران روی کمربند مس جهانی قرار دارد که از جنوب شرقی کشور آغاز شده تا شمال غربی و نواحی آذربایجان ادامه می یابد. بزرگ ترین کمربند مس شناخته شده ایران همراه با زون ولکانیکی ـ پلوتونیکی، کمربند قلعه دختر در ارومیه است. کانسار مس پورمیزی سرچشمه نیز بزرگ‌ترین معدن مس ایران و ازجمله معادن مهم مس دنیا محسوب می شود. روی کمربند ولکانیکی ـ پلوتونیکی قلعه دختر در ارومیه، علاوه بر سرچشمه، چند منطقه دیگر با کانی سازی مس پورمیزی شناسایی و در درست مطالعه است. چهارگنبد، تخت، بهر آلمان، سونگون، بالوچه، آستامال، بارملک و کیقال از جمله مهم ترین این مناطق هستند. کانی سازی نوع ماسیوسولفید نیز در منطقه سبزوار خراسان، چهل کوره سیستان و بلوچستان، پلنگی و چاه مسی کرمان یافت می شود.