تفاوت بین لاستیک طبیعی و مصنوعی
اهمیت صنعت لاستیک از وقتی که به وجود آمد و نقشی که آن در رشد تمدن داشت خیلی زیاد است. دو نوع لاستیک وجود دارد؛ یکی طبیعی و دیگری مصنوعی. تولید لاستیک مصنوعی راحتتر از لاستیک طبیعی است و لاستیک مصنوعی گسترهی کاربردی بیشتری دارد. این مقاله یک مقایسه بین لاستیک طبیعی و لاستیک مصنوعی برای شما انجام داده است.
آیا میدانید؟
در سال ۱۸۳۹ یک مخترع آمریکایی به نام چارلز گودیر، یک روشی را برای بهبود خواص لاستیک طبیعی ابداع کرد و آن را محکمتر و قابل استفادهتر کرد. او این فرآیند را ولکانیدن یا جوش اکسیژن لاستیک و فلزات نامید. این فرآیند در صنعت لاستیک انقلابی ایجاد کرد.
لاستیک طبیعی یک الاستومر (پلیمر هیدروکربنی کشسان) است که از لاستیک خام درست شده است که یک کلویید شیری است که از بیشتر گیاهان به دست میآید. الاستومر یک مادهای است که میتواند تغییر شکل کشسان بیشتری را از مواد دیگر، تحت تنش تحمل کند و بدون هیچ گونه تغییر شکلی به اندازهی قبلی خود برگردد. منبع تجاری لاستیک طبیعی یک گیاه برزیلی بومی به نام هویا برازیلینسیس که به خانوادهی فرفیونها تعلق دارد. برخی گیاهان دیگر که میتوان از آنها لاستیک طبیعی به دست آورد عبارتند از: گوتا – پرکا، شکل لاستیک، درخت لاستیک پانامایی، قاصدک معمولی و قاصدک روسی. لاستیک طبیعی تا قرن بیستم مصرف تجاری داشت. لاستیک طبیعی به خاطر کاربردهای خیلی زیادش جایگاه مهمی در بازار اشغال کرده است. برخی از کاربردهای آن شامل ساختن تایر برای استفاده در ماشینهای مسابقه، کامیونها، اتوبوسها و هواپیماها است.
لاستیکهای مصنوعی در گیاهان شیمیایی با پلیمریزاسیون مونومرها به پلیمرها به دست میآیند. آنها به طور مصنوعی تولید میشوند. برخی از مهمترین لاستیکهای مصنوعی عبارتند از: بوتادین، استرین – بوتادین، نئوپرین/ پلی کلروپرین، لاستیکهای پلی سولفید، نیتریل، لاستیک بوتیل و سیلیکون. آنها کاربردهای متعدد و خواص شیمیایی و مکانیکی مختلفی دارند. لاستیکهای مصنوعی زیادی در طول قرن بیستم گسترش یافتهاند. برخی از آنها به خاطر خواصشان به جای لاستیک طبیعی استفاده میشوند.
کاربردهای ویژه آنها شامل ترانسفورماتورهای برق، لباسهای مرطوب، کنارههای لپ تاپ، بستهای ارتوپدی، عایق الکتریکی، تسمه فن خودرو، لاستیک خودرو، کف کفش، پاک کن مداد، بالنهای تولد، چسب، دستکشهای محافظ، تسمه نقاله، اسباب بازیهای انعطاف پذیر، لوله، تشک، طنابهای لاستیکی، رنگ، شیلنگ، گسکت و کاشیهای کف سطح است.
تفاوت بین لاستیک طبیعی و لاستیک مصنوعی:
تولید:
لاستیکهای مصنوعی با پلیمریزاسیون مواد پترو شیمیایی مختلف که به نام مونومر شناخته میشوند، به دست میآیند. برخی نمونهها عبارتند از: لاستیک استرین بوتادین (SBR) که از هم – پلیمریزاسیون استرین و بوتادین به دست میآید، لاستیک بوتیل (IIR) که یک لاستیک مصنوعی است که از هم – پلیمریزاسیون ایزوبوتیلن با ایزوپرن به دست میآید، لاستیک نیتریل (NBR) که یک لاستیک مصنوعی مقاوم به نفت است که از هم – پلیمریزاسیون آرکیلونیتریل و بوتادین به دست میآید و نئوپرن که با پلیمریزاسیون کلروپرن تولید میشود.
لاستیک طبیعی از لاستیک خام به دست میآید که بیشتر از شیرهی گیاه هویا برازیلینسیس کشیده میشود. یک بریدگی در پوست درخت ایجاد میشود و لاستیک خام در یک فنجان یا قابلمه جمع آوری میشود، سپس فیلتر شده، شسته میشود و میگذارند که با یک اسید واکنش دهد تا ذرات لاستیک منجمد شوند و جرم تشکیل دهند. سپس لاستیک در قالبهایی فشرده میشود و خشک میشود. پس از آن به مراحل بعدی تولید در صنعت میرود تا اصلاح شود.
خواص:
لاستیکهای مصنوعی بیشتر نسبت به نفت و روغن، مواد شیمیایی مشخص و اکسیژن مقاوم هستند، عمر و ویژگیهای آب و هوایی بهتری دارند و انعطاف پذیری خوبی در یک گسترهی دمایی وسیع دارند.
لاستیکهای طبیعی مقاومت به سایش خوب، الاستیسیته بالا، انعطاف پذیری بالا و استحکام کششی خوبی دارند. آن عملکرد دینامیکی خوب و سطح میرایی پایینی دارد. اما با گذشت زمان پیر میشود و مقاومت شیمیایی، روغنی و اوزونی ضعیفی پیدا میکند. با افزایش دما مقاومتش پایین میآید.
خواص پیری، انعطاف پذیری دما پایین و مقاومت به سایش:
استرین بوتادین یکی از لاستیکهای مصنوعی ارزان و با کاربرد عمومی است که استحکام فیزیکی ، انعطاف پذیری و خواص دما پایین کمتری دارد. اما خواص پیر شدن و مقاومت به سایش آن بهتر از لاستیکهای طبیعی دیگر است. برخلاف لاستیک طبیعی این ماده با گذشت زمان به جای نرم شدن سخت میشود.
لاستیکهای طبیعی استحکام فیزیکی، انعطاف پذیری و خواص دما پایین خوبی دارند اما مقاومت به سایش و خواص پیر شدن پایینی نسبت به استرین بوتادین دارند. خواص دما پایین آن در مقایسه با نیتریل پایینتر است.
مقاومت به نفت و روغن و انعطاف پذیری
نیتریل مقاومت به نفت و روغن، انعطاف پذیری دما پایین، مقاومت به سایش و انعطاف پذیری بهتری نسبت به لاستیک طبیعی دارد. آن هم چنین نفوذ پذیری گاز پایینتری دارد. لاستیک طبیعی مقاومت به نفت و روغن و انعطاف پذیری پایینتری نسبت به نیتریل دارد. اما استحکام فیزیکی بهتری دارد.
مقاومت اوزونی، شیمیایی و الکتریکی:
اتیلن پروپیلن دین مونومر (EPDM)، نئوپرین/پلی کلروپرین و برخی لاستیکهای مصنوعی دیگر مقاومت گرمایی، مقاومت به نفت و روغن، اوزون و مقاومت آب و هوایی و مقاومت شارش قطبی عالی دارند و هم چنین پیر شدن و مقاومت شیمیایی بهتری دارند. علاوه بر این خواص فیزیکی و مقاومت دما پایین آنها نیز خوب است. آن هم چنین قابلیت اشتعال و نفوذ پذیری گاز پایینی دارد EPDMمیتواند به ترکیبات دیگر بپیوندد تا مقاومت الکتریکی عالی کسب کند.
لاستیک طبیعی مقاومت به اوزون، شارش قطبی و شیمیایی پایینی دارد. توسط روغنهای هیدور کربنی متورم و ضعیف میشود و به هنگام پیر شدن توسط اکسیژن و اوزون ضعیف میشود.
خواص الکتریکی:
لاستیکهای اوزونی خواص الکتریکی عالی و مقاومت زیادی نسبت به آب و هوا و حملهی اوزون دارند. خواص فیزیکی آنها در دماهای بالا حفظ میشود. آنها از لاستیکهای دیگر گران قیمتتر هستند.
لاستیکهای طبیعی خواص الکتریکی ضعیفی دارند و مقاومت پایینی نسبت به آب و هوا و حملهی اوزون دارند. آنها خواص فیزیکی بهتری دارند. لاستیک طبیعی به خاطر کاربردهایش جایگاه مهمی در بازار دارد. اما لاستیک مصنوعی در خیلی از موارد به جای لاستیک طبیعی استفاده میشود به ویژه زمانی که خواصی از موادی را که لازم است بهبود میبخشد.