دلیل نامگذاری روز حمل و نقل در ایران

از مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت راه و شهرسازی، حمل و نقل و ارتباطات در مناسبات اجتماعی و اقتصادی جهان امروز نقش و جایگاه ویژه ای دارد و حمل ونقل در ایجاد تمدنی که از آن با نام تمدن قرن بیستم یاد می شود، بیشترین سهم را داشته است و یاریگر انسان در پی ریزی مدنیت و شهرنشینی  و گذر از دوران سراسر تحول انقلاب صنعتی بوده است.

امروز کارشناسان اقتصادی کشور به اتفاق بر این نکته اذعان دادند که صنعت حمل ونقل، صنعتی بالقوه توانمند است که به مدد مدیریت صحیح و درایت اقتصادی، قادر است به عنوان یکی از منابع درآمدی جایگزین درآمد نفت، در اقتصاد کشور ایفای نقش کند. بررسی تاریخ تمدنهای بزرگ  حکایت از آن دارد که در قرون و اعصار گذشته، برخورداری از شبکه حمل ونقل کارآمد یکی از عوامل زمینه ساز توفیق تمدنها در عرصه تولید و بازرگانی داخلی و خارجی بوده و تمدن با ستانی و پرافتخار ایران نیز، بخشی از موقعیت و اقتدار تاریخی خود را مدیون موقعیت جغرافیایی خاص و نظام توانمند و انعطاف پذیر حمل ونقل و ارتباطات بوده است.

در تاریخ تحولات  صنعت حمل ونقل در کشورمان، روزها و ایام سرنوشت سازی بوده اند که نقشی تعیین کننده در شکل گیری و انسجام شبکه حمل ونقل کشور داشته اند. ۲۶ آذر سال ۱۳۶۲  در زمره چنین ایامی است. ۲۶ آذر ماه هر سال، یادآور صدور فرمان امام راحل « ره » در سال ۱۳۶۲ در زمینه اعزام کامیونها به بنادر جنوبی برای تخلیه کالاهای وارداتی از مبادی دریایی کشور است.

ایجاد تنگناها و محدودیت ها در نظام ترابری کشور، یکی از تبعات اقتصادی جنگ تحمیلی بود.

به لحاظ موقعیت ویژه جغرافیایی و دسترسی گسترده ایران به آبهای آزاد، بیشترین مبادلات تجاری کشور همواره از طریق بنادر جنوبی صورت می گرفته است و با بروز جنگ، مشکلات و محدودیتهای فراوانی در گلوگاههای اصلی کشور رخ نمود ؛ به ترتیبی که از مجموع بنادر فعال پنجگانه آبادان، خرمشهر، بندرامام، بوشهر و بندرعباس، بنادر آبادان و خرمشهر به کلی از صحنه حمل ونقل حذف شدند و بندر امام نیز به دلیل نزدیکی به مناطق جنگی به حالت نیمه تعطیل درآمد.

از سوی دیگر به علت نیازهای فزاینده ناشی از ضرورتهای جنگ و افزایش جمعیت، میزان واردات کالاهای اساسی از طریق بنادر افزایش یافته بود و تعداد کثیرکشتیهای در انتظار تخلیه در بنادر، نگرانیهای فراوانی در زمینه بروز بحران ناشی از اتمام ذخیره کالاهای اساسی در شهرها و جبهه های جنگ، فساد محمولات غذایی کشتیهای در انتظار تخلیه، تهدید کشتیهای منتظر تخلیه از سوی هواپیماها و توپخانه دشمن و شمول دموراژها و بیمه های جنگی سنگین و کمرشکن به کشتیهای منتظر ایجاد کرده بود. برای مقابله با این معضل، ستادی متشکل از برخی دستگاههای اجرایی، با مسئولیت معاونت وقت حمل ونقل وزارت راه و ترابری، به عنوان یکی از شاخه های ستاد بسیج اقتصادی تشکیل شد و با اتخاذ تدابیری از جمله هماهنگی با دستگاههای ذیربط و نیز تأمین و توزیع لاستیک و قطعات  یدکی، روغن موتور و دیگر خدمات مورد نیاز کامیونداران، موفقیت هایی در زمینه جلب و جذب آنان به سمت مبادی ورودی حاصل شد، اما از آنجا که میزان کالاهای وارداتی، بسیار بیشتر از توان پذیرش و بارگیری ناوگان حمل ونقل در آن مقطع بود، مشکل نوبتهای طولانی برای تخلیه کشتیها کماکان ادامه یافت و درآذر ماه سال ۱۳۶۲، تعداد کشتی های منتظر تخلیه به حدود ۱۰۰ فروند رسید.

با اوج گرفتن بحران، گزارشاتی در زمینه وجود کالاهای اساسی و مورد نیاز کشور در بنادر جنوبی و محدودیت شدید در زمینه حمل ونقل و انتقال آنها به شهرها ومناطق جنگی، از سوی مقامات وزارت راه و ترابری و وزارت بازرگانی، به حضرت امام « ره » ارایه شد و رهبر کبیر انقلاب اسلامی نیز در سخنرانی خود در روز ۲۶ آذر ماه ۱۳۶۲، با انفاس قدسیه خویش، ضمن اطمینان دادن به مردم در زمینه وجود مایحتاج عمومی به مقدار مورد نیاز در بنادر جنوب، کامیونداران کشور را به مشارکت در تخلیه هرچه سریعتر بنادر فراخواندند.

در پی صدور فرمان تاریخی امام راحل « ره »، کامیونداران، رانندگان و مؤسسات و  انجمن های صنفی، آمادگی خود را برای مشارکت در بسیج تخلیه بنادر اعلام کردند و معاونت  حمل ونقل وزارت راه و ترابری نیز با ایجاد ستاد تخلیه کالا از مبادی ورودی، مدیریت مؤثری را در زمینه هماهنگی دستگاهها و نهادهای ذیربط برای برنامه ریزی پهلوگیری کشتیها، تأمین و بکارگیری تجهیزات و عوامل تخلیه و بارگیری در اسکله ها، افزایش ساعات کار گمرکات و بنادر و ارایه خدمات مورد نیاز کامیونداران، به عمل آورد و در نهایت  با درایت حضرت امام « ره »  و فداکاری، ایثار و تلاش شبانه روزی دست اندرکاران حمل ونقل، مشکل تجمع کالاهای وارداتی و نوبتهای طولانی تخلیه کشتیها در بنادر کشور حل شد.

۱۴ سال پس از زمان صدور فرمان امام راحل « ره »، در سال ۱۳۷۶ به پیشنهاد وزارت راه و ترابری و برای آگاه سازی هر چه بیشتر جامعه با نقش و جایگاه بخش حمل ونقل، روز ۲۶ آذر ماه، از سوی شورای فرهنگ عمومی کشور به عنوان روز حمل ونقل شناخته شد. علاوه بر این طی چند سال گذشته و همزنان با آغاز زمستان عملیات راهداری زمستانی از سوی راهداران زحمتکش آغاز می‌شود و به همین مناسبت در چند سال گشذته از سوی مجموعه شورای هماهنگی روابط عمومی‌های وزارت متبوع به صورت غیر رسمی ۲۶ آذرماه تا یکم دی ماه به عنوان هفته حمل ونقل نام‌گذاری شده است. بنابراین این روز و این هفته قدردانی از خدمات ارزشمند رانندگان کلیه صنوف حمل ونقل اعم از حمل و نقل جاده‌ای، هوایی، ریلی و دریایی و سایر دست‌اندرکاران و مرتبطان با این صنعت زیرساختی فرصتی مناسبت برای بازنگری نیازها و مشکلات این بخش است.