انواع تجهیزات ITS مانند سنسورهای ترددشمار،‌ دوربین ­های پلاک خوان، ثبت تخلف سرعت و وزن و غیره.

استفاده از سامانه­ های هوشمند در حمل و نقل جاده ­ای برای اولین بار در ۱۳۸۰ برای ثبت آمار تردد در جاده ­ها رایج شده و به تدریج کاربرد آن بنا به حوزه ­های مختلف حمل و نقل جاده­ای تسری پیدا کرد.

انضباط در عبور و مرور و ایجاد نظم در جاده ­ها، کاهش استفاده از سوخت، کاهش آلودگی هوا و صرفه جویی در زمان به دلیل نظمی که در جاده ­ها ایجاد می ­شود، تنها بخشی از فواید استفاده از سامانه­ های حمل و نقل هوشمند است.

اما مهمترین مزیت توسعه سیستم ITSدر کشور، اجرای عدالت اجتماعی است. دوربین ­ها خطا از جانب هر شهروندی که رخ داده باشد خطا محسوب می­شود و ثبت و نگهداری خواهد شد.

پژوهش خبری صدا وسیما:راه یکی از سرمایه های ملی و بهترین عامل توسعه اجتماعی و اقتصادی یک کشور می باشد، به شکلی که هرچه نسبت به گسترش شبکه راه ­های یک کشور اقدام گردد، در جهت توسعه آن گام برداشته شده است. برهمین اساس بهبود و توسعه شبکه راه ­ها در کلیه کشورها به عنوان یکی از مهم ترین شاخص ها و زیرساخت های توسعه اقتصادی و اجتماعی و حتی فرهنگ محسوب می ­شود. در همین راستا باید یادآور شد که در کشور ما به علت ظرفیت پذیری فوق العاده شبکه راه ­های زمینی که بیش از ۹۰ درصد از کل حمل و نقل ملی را ساماندهی می ­کند، نقش و جایگاه راهداری از اهمیت بیشتری برخوردار است. از این رو سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ­ای به عنوان متولی نگهداری، بهسازی و ایمن سازی راه­های کشور جایگاه ویژه­ای در توسعه ملی و افزایش بهره ­ورزی اقتصادی کشور دارد.

در دنیای امروز استفاده از فناوری­ های نوین و نصب تجهیزات پیشرفته به منظور حمل و نقل جاده­ ای، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. سیستم­ های حمل و نقل هوشمند قادرند ارتباط موثری بین انسان، وسیله نقلیه و جاده ایجاد نماید. کاربرد انواع تجهیزات ITS مانند سنسورهای ترددشمار،‌ دوربین­ های پلاک خوان، ثبت تخلف سرعت و وزن و غیره در کنار اطلاعات آنلاین تردد ناوگان عمومی مسافر پایگاه داده­ های حجمی تولید می­ کنند.

در همین راستا، گروه اقتصاد پژوهش خبری در ادامه سلسله نشست ­های کارشناسی خود در راستای بررسی سامانه ­های مبارزه با قاچاق کالا و ارز در  نشستی به بحث و بررسی درباره وضع سامانه­ های سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ­ای با حضور آقای فرامرز مداح، مدیر کل دفتر فن آوری اطلاعات و ارتباطات سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ­ای پرداخته است .

تاریخچه

استفاده از سامانه ­های هوشمند در حمل و نقل جاده ­ای برای اولین بار در سال۱۳۸۰ برای ثبت آمار تردد در جاده­ها رایج شده و به تدریج کاربرد آن بنا به حوزه ­های مختلف حمل و نقل جاده­ ای تسری پیدا کرد. با وجود نو پا بودن کاربرد سامانه­ های حمل و نقل هوشمند در ایران، توسعه و گسترش این سامانه­ ها در حمل و نقل جاده­ای از شتاب و روند خوبی برخوردار بوده و امروز، در بسیاری از فعالیت های جاری در روزمره سازمان نظیر شناسایی ناوگان و رانندگان عمومی، شرکت­ های حمل و نقل کالا و مسافر تردد شماری، نظارت و کنترل ناوگان­ های عمومی، مدیریت ترافیک و مدیریت ماشین آلات راهداری از این سامانه ­ها استفاده می ­شود.

معرفی ITS (تعریف، چشم انداز،اهداف، فعالیت ها و فوائد)

تعریف ITS

آقای مداح، مدیر کل فن آوری اطلاعات و ارتباطات سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای گفتند: اصلی ترین بحث اقتصاد مقاومتی بحث شفاف سازی است و اگر مسائل شفاف سازی کاملا اجرا شود، بحث قاچاق تقریبا حل می­ شود.

ITS تعاریف مختلفی دارد که می­ توان همه آنها را در یک تعریف جامع خلاصه کرد؛ “ کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات، برنامه ­ریزی و کنترل سیستم­ ها و زیرساخت های حمل و نقل در مدل های مختلف حمل و نقلی اعم از دریایی، هوایی و جاده­ ای با اهدافی همچون افزایش بهره وری و ایمنی است که البته در راه­ های شهری و بین شهری بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است.”

در ایران متولی اصلی ITS در سطح جاده ­های بین شهری سازمان راهداری و حمل و نقل جاده­ ای است و ITS حوزه شهری توسط شهرداری­ ها پیگیری می­ شود.

چشم‌ انداز ITS

دستیابی به سیستم حمل ‌و نقل کارا و قابل اطمینان

ایجاد بستری ایمن و مطمئن برای حمل‌ونقل مسافر و کالا

افزایش بهره‌وری اقتصادی حمل‌ونقل از طریق کاهش هزینه‌ها و ارتقای کیفیت خدمات

تسهیل در جابجایی و عبور و مرور در حمل‌ونقل جاده‌ای با کاهش تراکم‌ها و مدیریت نقاط گلوگاهی محدود‌کننده سرعت

ایجاد کریدورهای حمل‌ونقل جاده‌ای یکپارچه و به‌هم مرتبط

هدف از بکارگیری سیستم های حمل و نقل هوشمند و کاربرد آن

آقای مداح می­ گوید از ITS با اهداف مختلفی می ­توان استفاده کرد، اما هدف اصلی براساس شرایط حاکم بر جاده و شهر در هر کشور از لحاظ میزان ترافیک، شرایط حمل و نقل عمومی، وضعیت ایمنی جاده­ ها، سطح فرهنگ عمومی مردم و سیاست ­های کلی حکومتی تعیین می­ شود. به طور عمده افزایش ایمنی و امنیت، روان سازی ترافیک در اثر کاهش ازدحام در شبکه، کاهش آلودگی و حفظ هوای پاک و متمرکز شدن سیستم­ ها به منظور تسهیل در تصمیم گیری­ های مدیریتی از مهمترین اهداف اصلی ITS در دنیاست.

فعالیت های سیستم های حمل و نقل هوشمند

مدیر کل فن آوری اطلاعات و ارتباطات سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ­ای گفتند در راه های کشور، علاوه بر ارتقاء سطح (ITS) توسعه سیستم­ های حمل و نقل هوشمند منجر به افزایش خدمات و کاهش هزینه­ ها شده و  نقش موثری در ارتقاء ایمنی دارد و در بسیاری از موارد باعث کاهش آمار تصادفات و تلفات رانندگی شده است.

سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ­ای اهتمام دارد که با توسعه سیستم­ های نوین نظارتی و کنترلی در مدیریت ترافیک جاده ­ای، توسعه مراکز مدیریت راه های کشور، تجهیز راه های کشور به ابزارهای ثبت تخلفات سرعت، پوشش کامل آزادراه ها و بزرگراه های شریانی کشور سرعت متغیر، (VMS) به دستگاه­های ترافیک شمار برخط و نصب تابلوی پیام متغیر و نیز تجهیز دستگاه هواشناسی جاده ­ای در نقاط حساس و مهم کشور، کیفیت (VSL) استفاده از راه ­های کشور را ارتقاء بخشد. در این راستا برخی دیگر فعالیت­ های سازمان عبارتند از:

برنامه ریزی، طراحی، نظارت و بهره برداری از سیستم­ های نظارتی و گردآوری داده­ های برخط در راه ­ها و سایر نهادهای مرتبط

مدیریت ترافیک و اطلاع رسانی تصادفات و فعالیت ­های کارگاهی منجر به محدودیت تردد و نظارت بر عملیات در رفع راه بندان ­ها

نظارت مستمر بر وضعیت لحظه ­ای ترافیک جاده­ای، تشخیص به هنگام وقایع محل تردد و هماهنگی جهت رفع آنها

اطلاع رسانی به موقع به مردم در زمینه انتخاب مسیر، شرایط جاری و وضعیت آینده راه ها به وسیله تجهیزات در دسترس

ارتباط مستمر با کلیه مراجع مرتبط جهت کاهش مشکلات ترافیکی و تبادل اخبار و اطلاعات و هماهنگی با سازمان های خدمت رسان در جاده ها برای تقویت عملیات پاسخگویی به وقایع و استفاده بهینه از امکانات

هدایت، راهبری و بهره برداری از تابلوهای متغیر اخباری و اخطاری در جاده ها و سایر معابر برای اطلاعات رسانی برخط به مردم از وضع جاری و آتی ترافیک و جاده

برنامه ریزی به منظور افزایش سرعت پاسخگویی به واقع رخ داده در جاده ها، جهت جلوگیری از مسدود ماندن جاده و پیشگیری از وقوع حوادث ثانویه

فواید سیستم ­های هوشمند حمل و نقل جاده ای

اگر رانندگان احساس کنند به صورت مداوم در دید هستند و کنترل می­ شوند، دقت بیشتری خواهند داشت و این مهم به ایجاد فضای مراقبت جاده ای در کشور می ­انجامد.

انضباط در عبور و مرور و ایجاد نظم در جاده ­ها، کاهش استفاده از سوخت، کاهش آلودگی هوا و صرفه جویی در زمان به دلیل نظمی که در جاده ­ها ایجاد می ­شود، تنها بخشی از فواید استفاده از سامانه­ های حمل و نقل هوشمند است.

سطح ایمنی با فناوری­ هایی مانند اعلام علامت نزدیک شدن عابر به راننده خودرو برای کنترل سرعت افزایش یافته و تصادفات منجر به جرح و فوت به شدت کاهش خواهد یافت.

کاهش استفاده از منابع و امکانات دستگاه­ های اجرایی مانند نیروی انسانی پلیس نیز از دیگر مزایای توسعه سیستم­ های حمل و نقل جاده ­ای در کشور خواهد بود.

اما مهم ترین مزیت توسعه سیستم  ITSدر کشور، اجرای عدالت اجتماعی است. دوربین با هیچ کس تعارف ندارد و مسئول و غیرمسئول نمی­ شناسد. به تعبیری در برابر این دوربین­ ها خطا از جانب هر شهروندی که رخ داده باشد خطا محسوب می­ شود و ثبت و نگهداری خواهد شد.

دستگاه­های ترددشمار مغناطیسی، دستگاه­های ترددشمار ثابت، دستگاه ­های ثبت سرعت خودرو و ترددشمار ثابت راداری از جمله دستگاه­ هایی هستند که هم اکنون در راه­ های اصلی کشور مورد استفاده قرار می ­گیرند و اطلاعات مورد نیاز را به کاربران ارائه می ­دهند. با توجه به مطالب امکان کنترل جاده ­ها، کاهش تلفات و ایجاد امنیت وجود ندارد.

سازمان راهداری و حمل و نقل جاده­ ای به عنوان مدیر و برنامه ریزی عبور و مرور و ناظر در استفاده بهینه از شبکه سراسر راه­ های کشور نقش و جایگاه بسیار مهمی در ایجاد ایمنی عبور و مرور و برقراری استفاده درست از راه های کشور دارد.

نحوه مبارزه با قاچاق در سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای

ما با تامین اجتماعی و ثبت احوال در ارتباطیم، با گواهی نامه و نمره منفی در ارتباطیم. برای اینکه بارنامه معتبرتر باشد اطلاعات را از صاحب بار می­گیریم. معمولا جهت قاچاق اظهارخلاف می­ کنند. ما باید سعی کنیم اطلاعات را از گمرک و یا انباردار و … ثبت کنیم.

دوربین ­های نظارتی موجود در جاده ها توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ­ای گذاشته شده است. البته این دوربین ها  توسط هم سازمان راهداری استفاده می­ شود و هم پلیس و دستگاه­های نظارتی دیگر . در قانون مسئولیت این دوربین­ ها و کنترلش برعهده سازمان راهداری است و فقط اطلاعات آن را در اختیار دستگاه­های دیگر می­ گذاریم.