ظرفیت کم فرودگاه‌های بین‌المللی

به عقیده بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه گردشگری، فرودگاه ها ویترین توریسم یک کشور هستند و متاسفانه این ویترین در ایران چهره زیبایی ندارد. در واقع فرودگاه ها ایستگاه اول گردشگرانی هستند که به ایران سفر می کنند. از آنجایی که فرودگاه های بین المللی کشور ظرفیت اندکی دارند اغلب اوقات با ازدحام جمعیت و صف هایی طولانی رو به رو می شویم که از همان ابتدا نارضایتی مسافر را به دنبال خواهد داشت.

این یکی از مهم ترین مشکلات گردشگران خارجی در ایران است که در دو فرودگاه اصلی بین‌المللی کشور، یعنی فرودگاه امام خمینی و فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد مشهد وجود دارد. باید برای گسترش ظرفیت آن متناسب با میزان مسافر و همچنین تجدیدنظر در نوع برخورد کارکنان گمرک و کنترل گذرنامه با مسافران اقدامات فوری صورت گیرد.

کمبود اقامتگاه ها

موضوعی که همواره مورد انتقاد فعالان گردشگری بوده تعداد کم مراکز اقامتی در کشور است. علاوه بر این، این واحدهای اقامتی از استانداردهای لازم برخوردار نیستند. همچنین زیرساخت های توریستی کشور با میزان تقاضایی که در فصل اوج از طرف گردشگران صورت می گیرد تناسب ندارد و تاسیسات موجود هم نتیجه اقدامات بخش خصوصی است. به‌ استثنای گردشگران زیارتی، فصل عمده سفر به ایران بهار و پاییز است و در این دو فصل گردشگران فرهنگیِ بسیاری از اروپا و آمریکا به کشور سفر می‌ کنند. علاوه بر این بیشتر همایش ها و نمایشگاه ها نیز در فصل پاییز و زمستان برگزار می شود و به همین دلیل به شدت با کمبود واحدهای اقامتی مواجه می شویم. در حالی‌ که با برنامه ‌ریزی مناسب به ‌راحتی می‌ توان این مساله را مدیریت کرد و الزامی برای برگزاری این برنامه‌ ها در زمان اوج سفر به کشور وجود ندارد.

مشکلات حمل و نقل

کاستی‌ های سیستم حمل‌ و نقل و به ‌ویژه زیرساخت‌ های جاده‌ ای از جمله مواردی است که در میان مجموعه خدمات گردشگری تا کنون بسیار ضعیف عمل کرده است. وسیله نقلیه مناسب برای گردشگر باید علاوه‌بر زیبایی ظاهری و شکیل بودن، به‌لحاظ فنی نیز سالم و امکانات رفاهی اولیه‌ای همچون سیستم سرمایشی و گرمایشی مناسب داشته باشد. اما متاسفانه گردشگری ایران با کمبودهای زیرساختی اساسی در این حوزه روبه‌رو است.

عدم آموزش صحیح نیروی انسانی

معضل آموزش نامناسب نیروهای انسانی، در تمام طیف‌هایی که یک گردشگر خارجی با آن مواجه می‌شود، وجود دارد؛ از کارکنان هتل‌ها گرفته، تا رانندگان تاکسی. آموزش تمام نیروهایی که در صنعت گردشگری فعال هستند، باید به صورت مداوم انجام شود؛ چرا که استمرار در این آموزش موجب تثبیت آن می ‌شود. متاسفانه هم ‌اکنون جذب نیروی انسانی در این صنعت در اغلب موارد بدون توجه به ضوابط و استانداردها صورت می‌ گیرد و توجه چندانی به تخصص افراد نمی‌شود؛ در حالی که مهم‌ترین عامل برای تحول در خدمات، تحول در نحوه ارائه خدمات است.

وضعیت نامطلوب سرویس های بهداشتی

یکی از بدترین مشکلات گردشگران خارجی حین سفر به ایران رویارویی با وضعیت نامناسب سرویس های بهداشتی است. عدم رعایت بهداشت به خصوص در مسیرهای جاده ای مسئله بغرنجی است که در شان اعتبار گردشگری ایران نیست و برای مسافر خارجی بسیار ناراحت کننده خواهد بود. افزون بر این از آنجایی که استفاده از سرویس های بهداشتی برای گردشگران خارجی دشوار است ترجیح می دهند از سرویس های فرنگی استفاده کنند در حالی که جز هتل‌ها و مراکز اقامتی، تقریبا در تمامی اماکن گردشگری و توقفگاه ها چنین سرویس‌ هایی تعبیه نشده‌اند.

کمبود مراکز رفاهی و کیفیت ارائه خدمات

گردشگران خارجی که به ایران سفر می‌کنند اهداف متفاوتی دارند؛ برخی برای سیاحت و گردش سفر می‌ کنند و برخی برای فعالیت‌های تجاری. هرکدام از این گردشگران، متناسب با نوع نیازهای خود خدمات متفاوتی را نیز طلب می کنند. بنابراین تمامی بنگاه‌ های گردشگری اعم از هتل ‌ها، آژانس ‌های مسافرتی و شرکت ‌های حمل ‌و نقل باید با توجه به نوع گردشگر، از آمادگی کافی برخوردار باشند. این آمادگی هم در آداب معاشرت و نحوه برخورد نمود پیدا می‌کند و هم در کیفیت محصولاتی که به مشتری ارائه می‌شود.

عدم ساماندهی مکان های تاریخی

کشور ایران از لحاظ برخورداری از میراث تاریخی از ظرفیت بالایی برخوردار است اما در مدیریت این اماکن دو نکته بسیار مهم نادیده گرفته شده است؛ نخست اینکه تقریبا هیچ‌کدام از این اماکن برای بازدید افراد معلول و کم‌توان مناسب‌سازی نشده است. در حالی که استانداردهای صنعت گردشگری در مقیاس جهانی و احترام به حقوق گردشگر ایجاب می‌کند در این زمینه تدابیری علمی اتخاذ شود. نکته دوم اینکه مسیر مشخصی در سایت های تاریخی و موزه ها طراحی نشده است و عموم بازدیدها بدون ایجاد هیجانی در مخاطب، به‌صورت شانسی از نقاط مختلف یک مجموعه صورت می‌ گیرد. با وجود این هرکدام از تورها یا راهنمایان به‌صورت سلیقه‌ای برای سفر گردشگر برنامه‌ ریزی می‌ کنند. این درحالی است که در دنیا برای هر توری، به‌فراخور مقصد و مدت زمانی که دارد، مسیرهای صریح و مشخصی تعریف شده است.

نبود تنوع غذایی در منوی رستوران ها

کشور ایران بیش از ۶ هزار نوع غذای سنتی و محلی دارد که نشان دهنده تنوع غذایی بی نظیر در یک کشور است. با وجود این تنها تعداد انگشت شماری از غذاها را در منوی رستوران های کشور و رستوران های هتل ها می بینیم. این در حالی است که توجه این مراکز به غذاهای محلی و تنوع بخشیدن به منوهای محدود کنونی که شامل تعدادی کباب و خورشت است، بدون شک استقبال گردشگران را به ‌دنبال خواهد داشت.

نبود زیرساخت های مالی مناسب

یکی دیگر از اساسی ترین مشکلات گردشگران خارجی در سفر به ایران، عدم امکان استفاده از کارتهای اعتباری است. تعداد زیادی از این گردشگران بدون اطلاع از این موضوع به کشور سفر می‌کنند که موجب ایجاد مشکلاتی جدی برای آنها می‌شود. از طرف دیگر تقریبا اکثر صرافی‌ ها نیز حاضر به همکاری با آنها نمی‌شوند. این درحالی است که به‌ دلیل پاره‌ ای مشکلات سیاسی که به‌تبع آن محدودیت‌هایی در زمینه مبادلات مالی در سطح بین‌المللی برای ایران وجود دارد، زیرساخت‌های استفاده از این ابزار در کشور وجود ندارد.