محبوب ترین پیامرسانها در ایران
در سالهای اخیر شبکه های اجتماعی و پیام رسان های موبایلی رشد چشمگیری در سراسر جهان و به خصوص ایران داشتهاند. در این مطلب، محبوب ترین شبکه های اجتماعی در ایران را معرفی خواهیم کرد.
ورود کاربران ایرانی به شبکه های اجتماعی با فیسبوک آغاز شد اما در این چند سال خیر، انواع شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها راه خودشان را به کشورمان باز کردهاند. وایبر، لاین، اینستاگرام، واتس اپ، ایمو، توییتر و اسکایپ تنها بخشی از این شبکهها بودند که به طور گسترده توسط کاربران ایرانی مورد استفاده قرار گرفت اما برخی از آنها به دلایل مختلف، بیشتر از بقیه به محبوبیت رسیدند. در این مطلب قصد داریم به معرفی محبوب ترین شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها در ایران و دلایل و چگونگی پرطرفدار شدن آنها بپردازیم.
پرطرفدارترین پیام رسان ایران
فیلتر شدن فیسبوک و ویژگیهای ویژه تلگرام همچون ایجاد کانال، گروههای کاری، خانوادگی و آسان بودن دسترسی به آن از جهت موبایلمحور بودن و فیلتر نبودن آن، این اپلیکیشن را به سرعت به پرطرفدارترین پیام رسان ایران تبدیل کرد.
اکنون حتی فیسبوک که زمانی بزرگترین شبکه اجتماعی کاربران ایرانی محسوب میشد در برابر تلگرام حرفی برای گفتن ندارد و این پیام رسان ساده به عنوان بزرگترین پاتوق مجازی ایرانیان شناخته میشود.طبق آخرین آمارهای منتشر شده، هماکنون بیش از ۴۵ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر کاربر ایرانی در تلگرام عضو هستند و در واقع حدود نیمی از جمعیت کشور در Telegram فعالیت میکنند که در نوع خود آمار بینظیری است و درآمد بسیاری را نصیب صاحبان این اپ روسی میکند. این پیام رسان محبوب در تمامی سیستم عامل های روز شامل اندروید، آی او اس، ویندوز فون، لینوکس و ویندوز اجرا میشود. کاربران میتوانند به راحتی پیامها، تصاویر، ویدیوها و انواع اسناد را با یکدیگر به اشتراک بگذارند.
جالب اینجاست که ایرانیها بیشترین کاربران حاضر در تلگرام را تشکیل میدهند. برخی از کارشناسان و صاحبنظران معتقدند که فیلتر شدن و محدودیت دسترسی به شبکههای دیگر مانند فیسبوک، وایبر و لاین باعث هدایت مردم به تلگرام شده است.
پرطرفدارترین اپلیکیشن اشتراک تصویر
در حال حاضر اینستاگرام پس از تلگرام، دومین شبکه اجتماعی محبوب در ایران است. این اپ پرطرفدار آمریکایی در ابتدا تنها یک ابزار ساده برای اشتراکگذاری تصاویر بود اما در سال ۲۰۱۲ فیسبوک این اپلیکیشن را خرید و این موضوع باعث شد رشد چشمگیر ۲۳ درصدی که ۲۰ برابر بیشتر از میزان رشد خود فیسبوک است را تجربه کند. حالا دیگر بسیاری از فروشگاهها و شرکتهای مختلف هم صفحه اینستاگرام ساختهاند و اجناس و خدمات خود را معرفی کرده و حتی به فروش آنلاین پرداختهاند. از سوی دیگر کاربران معمولی هم برای به اشتراکگذاری و جمعآوری لایک به رقابت میپردازند و بازار مکاره خرید و فروش لایکهای بیهوده نیز در این فضا ایجاد شده است.
چهرههای معروف مانند بازیگران و خوانندهها نیز در میان طرفداران اینستاگرام دیده میشوند. بهنوش بختیاری با ۵.۵ میلیون فالوور، بیشترین دنبالکننده را در میان کاربران ایرانی اینستاگرام دارد و هر پستش به طور متوسط، ۱۰۰ هزار لایک میخورد. یک خواننده زیرزمینی به نام امیرحسین مقصودلو ملقب به تتلو با ۴ میلیون فالوور در رتبه بعدی قرار دارد.
عکاسان از دیگر گروههای طرفدار Instagram هستند که از این فضا برای انتشار عکسهای خود استفاده میکنند. البته حضور اینستاگرام در ایران با حاشیههایی هم همراه بوده و این موضوع که امکان فیلتر شدن صفحات غیر اخلاقی وجود ندارد، بارها خبرساز شده بود اما در هر حال، اینستاگرام یکی از محبوب ترین شبکه های اجتماعی جهان است.
مهاجرت ایرانیها از فیسبوک
فیسبوک یکی از محبوب ترین شبکه های اجتماعی در ایران و سراسر جهان بود و در واقع نخستین شبکهای بود که استقبال گستردهای از آن شد و البته خیلی زود هم طرفداران خود را از دست داد. اوج فراگیری فیسبوک در ایران، سال ۱۳۹۰ بود که تعداد ۱۷ میلیون کاربر ایرانی در آن عضو بودند. با ورود تلگرام و اینستاگرام، بیشتر کاربران Facebook به این اپلیکیشنها نقل مکان کردند. البته این روند تنها در ایران اتفاق نیفتاد و به نظر میرسید که این شبکه اجتماعی به مرز اشباع رسیده است.
در حال حاضر، برخی از کاربران ایرانی برای دیدن عکسهای بستگان و دوستانشان، هر از چند گاهی به فیسبوک سر میزنند و صفحات ایرانیان خارج از کشور را چک میکنند. همچنین بسیاری از افراد از فیسبوک به عنوان یک محل ذخیره اطلاعات استفاده کرده و عکسها و آلبومهای خانوادگی را در این فضا نگهداری میکنند که البته تصمیم درستی نیست.
توییتر؛ پاتوق خبرنگاران و سیاست مداران ایرانی
اگرچه توییتر (Twitter) طرفداران زیادی در میان مردم عادی ندارد اما سیاستمداران، خبرنگاران و دنبالکنندگان اخبار از اصلیترین طرفداران این شبکه اجتماعی هستند. توییتر در سالهای گذشته محدودیت ۱۴۰ کاراکتری برای ارسال پیام مستقیم داشت اما کاربرانی که میخواستند در هر لحظه در جریان اخبار قرار بگیرند، از آن استقبال کردند. حضور سیاستمداران و خبرنگاران رسانهها در توییتر و توییت کردن اخبار در لحظه، موجب شد تا سرعت انتقال اخبار در این شبکه حتی از خبرگزاریها نیز پیشی بگیرد و آن را تبدیل به یکی از محبوب ترین شبکه های اجتماعی در سراسر جهان تبدیل کند.
با توجه به خبرمحوری و کمرنگ بودن جنبه سرگرمی و انتشار عکس و فیلم در توییتر، این شبکه خیلی مورد توجه کاربران معمولی ایرانی قرار نگرفت و فیلتر شدن آن نیز باعث شد تا به سرعت تعداد مخاطبان و طرفداران توییتر در ایران کاهش پیدا کند. توییتر از دو سال پیش، امکان ارسال پیام مستقیم را از ۱۴۰ حرف به هزار و ۱۰۰ افزایش داد اما این امر نیز خیلی بر روی مخاطبان ایرانی تاثیر نگذاشت و همچنان استفاده از توییتر در ایران، بیشتر مختص به افراد سیاسی و خبرنگاران است.
لاین؛ ارسال پیام و قابلیت تماس صوتی
لاین (Line) اپلیکیشنی است که علاوه بر ارسال و دریافت پیام، امکان تماس تلفنی را نیز در اختیار کاربران خود قرار داد. این ویژگی باعث شد تا در دورهای که تماس صوتی وایبر در ایران با محدودیت مواجه شده بود، لاین به پیام رسانی محبوب تبدیل شود. البته تماس صوتی لاین با تاخیر یکی دو ثانیهای تاخیر همراه بود و امکان تماس تصویری نیز وجود نداشت و این محدودیتها باعث شد تا به تدریج، اپلیکیشنهایی مانند تانگو، در بخش تماسهای آنلاین، جای لاین را بگیرند؛ اما لاین با کارکرد چندگانه خود همچنان یک شبکه اجتماعی محبوب مشابه فیسبوک بود.
نوشتن مطالب و انتشار پست و عکس مانند فیسبوک موجب شد تا این اپ مورد توجه بسیاری از کاربران ایرانی قرار بگیرد. پشتیبانی از زبان فارسی و ارائه صفحات آموزشی زبان انگلیسی، سرگرمی و مسابقه به زبان فارسی هم بیانگر آن بود که سازندگان ژاپنی این شبکه، حساب ویژهای بر روی مخاطبان ایرانی خود باز کردهاند. لاین هنوز هم برای حضور در بازار شلوغ کشورمان، برنامههایی در سر دارد اما بعید است که حالا بتواند به یکی از محبوب ترین شبکه های اجتماعی در ایران تبدیل شود.
واتس اپ؛ انتقال فایلهای مختلف بدون پایین آمدن کیفیت
واتس اپ (WhatsApp) در ابتدای شروع فعالیت خود اعلام کرده بود که تنها برای یک سال، خدمات خود را به صورت رایگان به کاربران ارائه خواهد داد اما سازندگان آن پس از مدتی متوجه شدند که در بازار به شدت رقابتی پیام رسان های موبایلی، جایی برای اپلیکیشنهای پولی وجود ندارد و به همین دلیل، واتس اپ برای همیشه رایگان باقی ماند.
در این اپلیکیشن میتوان علاوه بر فرستادن متن، فایلهای مختلف مانند پی دی اف و اسناد حجیم را بدون پایین آمدن کیفیت ارسال کرد و همین موضوع باعث شد تا به سرعت مورد توجه کاربران قرار بگیرد. رمزگذاری پیامها پیش از ارسال و جلوگیری از سرقت اطلاعات افراد، از دیگر قابلیتهای مورد توجه واتس اپ است. حضور فعال ۴۳۰ میلیون کاربر و ارسال متوسط ۵۴ میلیارد پیام کوتاه به صورت روزانه باعث شد تا مارک زاکربرگ (مالک فیسبوک) در سال ۲۰۱۴ این اپلیکیشن نوپا و پردرآمد را خریداری کند.
ورود واتس اپ به ایران با سر و صداهای زیادی همراه بود و مسئولان قضایی کشورمان خواستار فیلتر شدن آن شدند اما مسئولان وزارت ارتباطات در مقابل فشارها مقاومت کردند. پس از مدتی، سازندگان این پیام رسان، زبان فارسی را نیز به واتس اپ اضافه کردند و از سال ۱۳۹۴، نسخه فارسی این اپلیکیشن موبایلی در حال فعالیت است.
سایر شبکه ها و پیام رسان های پرطرفدار ایران
ایمو (imo)، تانگو (Tango) و اسکایپ (Skype) سایر گزینههای حاضر در لیست محبوب ترین شبکه های اجتماعی در ایران هستند. ایمو و تانگو بیشتر محبوبیت خود را مدیون تماس تصویری هستند اما اکنون تانگو به خاطر قطعیهای مکرر و کیفیت پایین تصویر، بسیاری از طرفداران خود را از دست داده است و اسکایپ و ایمو جای آن را پر کردند. قابلیت تماس تلفنی تصویری و ارائه ویدیو کنفرانس از راه دور با کیفیت مناسب باعث شد تا ایمو و اسکایپ مورد استقبال کاربران قرار بگیرد.
در میان هجوم اپلیکیشنهای خارجی، چند شبکه اجتماعی ایرانی مانند فیس نما و کلوب هم در حال فعالیت هستند و سروش و بیسفون هم مهمترین پیام رسان های ایرانی محسوب میشوند. این شبکه ها و پیام رسان های داخلی مرتبا توسط رسانههای رسمی تبلیغ میشوند اما هنوز نتوانستهاند در میان کاربران به محبوبیتی دست پیدا کنند. شاید بتوان عدم اعتماد کاربران ایرانی به سازندگان برای حفظ اطلاعاتشان را از اصلیترین دلایل محبوب نشدن این اپلیکیشنها دانست.