کوتاه و عجیب درباره مداد

مخترعی به نام Hymen L. Lipman در ۳۰ مارس ۱۸۵۸ موفق شد پتنت اولین مداد تاریخ را با پاک‌کن سرخود ثبت کند. شاید باورتان نشود اما او بعداً همین مداد را به قیمت ۱۰۰۰۰۰ دلار فروخت. البته این اولین باری نبود که یک تکه چوب کوچک گرافیتی توانست کسی را پول‌دار و فرد دیگری را ورشکست کند. با ما همراه باشید تا ۹ داستان کوتاه اما عجیب و باورنکردنی درباره مداد و تاریخچه آن برایتان بازگو کنیم.

چرا مدادها اغلب زرد هستند؟

نسل مدادهای چوبی با روکش زردرنگ به اوایل قرن ۱۹ بازمی‌گردد. بهترین و باکیفیت‌ترین گرافیت در آن زمان در کشور چین تولید می‌شد. از طرفی بزرگان صنعت تولید مداد در کشورهای غربی تلاش می‌کردند از گرافیت باکیفیت در محصولاتشان استفاده کنند و همچنین مایل بودند این موضوع را به‌خوبی به مشتریانشان نشان دهند. آن‌ها به همین خاطر تصمیم گرفتند مدادهایشان را به رنگ زرد که رنگ سلطنتی چین است، درآورند.

 مداد مکانیکی فضا نوردان

سازمان ناسا صدها هزار دلار در ساخت مدادهای مکانیکی سرمایه‌گذاری کرد اما بعدها همه آن‌ها را از بین برد.

همان‌طور که همه دانش آموزان و فضانوردان مطلع هستند، مدادها از ویژگی انطباق‌پذیری بسیار خوبی برخوردارند. شما می‌توانید زیر آب هم با مداد به‌راحتی بنویسید یا آن را برعکس در دستتان بگیرید و با سر دیگر آن شروع به نگارش کنید. عملکرد مدادها حتی در شرایطی که جاذبه صفر است هم تغییر نمی‌کند و به قوت خود باقی می‌ماند. گفته می‌شود که سازمان ناسا میلیون‌ها دلار برای طراحی و توسعه مدادهای مکانیکی مناسب فضا صرف کرد درحالی‌که فضانوردان از همان مدادهای چوبی با مغزی گرافیت استفاده می‌کردند. ناسا موفق شد همه توانایی‌های بالقوه این مدادها را کشف کند و مورد بهره‌برداری قرار دهد. به گزارش Scientific American سازمان ناسا در سال ۱۹۶۵، ۳۴ مداد مکانیکی از شرکت سازنده Houston’s Tycam Engineering Manufacturing خریداری کرد. قیمت هرکدام از این مدادها ۴۳۸۲.۵۰ یا ۱۲۸.۸۹ دلار گزارش شده است. پس از آتش گرفتن سفینه فضایی آپولو ۱ در سال ۱۹۶۷ و همچنین گسترش اعتراضات مردمی، ناسا برای همیشه استفاده از مداد را به خاطر قابلیت احتراق سریعش ممنوع کرد.

 همینگوی و مداد

راز همینگوی در نگارش بهترین مطالب چیست؟ استفاده از مداد!

گفته می‌شود که میزان گرافیت درون مداد برای کشیدن یک خط به طول ۳۵ مایل یا نوشتن ۴۵۰۰۰ کلمه کافی است. اگر این نظریه صحت داشته باشد، ارنست همینگوی احتمالاً برای نوشتن داستان پیرمرد و دریا (۲۷۰۰۰ کلمه) تنها یک مداد مصرف کرده است. البته با شناختی که از این نویسنده سرشناس داریم باید بگوییم که این حدس هم احتمالاً صحت دارد. ارنست همینگوی سال ۱۹۳۵ در مقاله‌ای در Esquire نوشت: «اگر برای نوشتن متن‌های مهمتان از مداد استفاده کنید، در سه مرحله فرصت خواهید داشت آن را از هر نظر بررسی کنید و ببینید آیا خواننده می‌تواند منظور شما را به‌درستی متوجه شود؟ ابتدا پس از پایان نگارش می‌توانید متن را یک‌بار بخوانید. سپس در مرحله‌ای که می‌خواهید آن را تایپ کنید قادر خواهید بود اصلاحات موردنظرتان را اعمال کنید. مرحله آخر هم زمانی است که نسخه اولیه متن آماده شده اما قرار است اصلاحات نهایی آن را انجام دهید. نوشتن متن با مداد معمولی شانس شما را در نوشتن هرچه بهتر آن تا یک‌سوم برابر افزایش می‌دهد».

هیچ سربی در مغز مداد وجود ندارد

مغز مداد درواقع ترکیبی از گرافیت و خاک رس است که در کوره با حرارت ۸۰۰ درجه سلسیوس پخته می‌شود؛ اما داستان سرب طبیعی و سنگ آن چیست؟

باید چند گوسفند گم‌شده را مقصر اصلی این ماجرا بدانیم. بر اساس یک افسانه قدیمی، در سال ۱۵۶۴ چند چوپان گرفتار طوفان شدند و گله‌شان را گم کردند. آن‌ها در تلاش برای پیدا کردن این گوسفندان در منطقه Borrowdale انگلستان با یک تپه عظیم از گرافیت خالص زیر درختی تنومند و درخشان مواجه شدند. افرادی محلی در آن زمان پس از بررسی منطقه اعلام کردند که کریستال‌های درخشان سیاه این تپه احتمالاً نوعی سرب است (Plumbago که  معادل lead در لاتین است و معنای سرب می دهد.) بدین ترتیب بهره‌برداری آغاز شد و صنعت استخراج معدن در اطراف این یافته عظیم شکل گرفت. این تپه گرافیتی کشف‌شده بعدازآن نقطه مهمی به شمار می‌رفت. حالا دیگر چوپان‌ها گوسفندانشان را با آن علامت گذاری می‌کردند و زنان خانه‌دار هم از مواد آن برای محافظت تنورهای خوراک‌پزی در مقابل زنگ‌زدگی بهره می‌بردند. این اتفاق همچنین باعث شد افراد زیادی ثروتمند شوند.

۷ سال زندان برای دزدیدن مداد

دزدیدن مداد، ۷ سال حبس در زندان درپی داشت . قیمت هر تن سنگ طبیعی سرب انگلستان در ابتدا معادل ۱۰۰ پوند بود اما در سال ۱۸۳۰ چند مهندس زیرک کشف کردند که می‌توان از آن در روکش توپ استفاده کرد. همین اکتشاف باعث شد قیمت آن به‌سرعت به ۵۰۰۰ پوند برای هر تن افزایش یابد. ازآن‌پس مأموران نظامی مسلح به‌صورت شبانه‌روزی در منطقه Borrowdale نگهبانی می‌کردند. همچنین همه کارگران معدن هم مجبور بودند پیش از ترک محل کار به‌ منظور جلوگیری از احتمال دزدیدن ذرات با ارزش گرافیت، تحت بازرسی بدنی قرار گیرند. موضوع اکتشاف و بهره‌برداری از گرافیت به‌قدری اهمیت یافت که پارلمان دولتی انگلستان سرانجام قانونی تصویب و دزدی سنگ سرب را رسماً جرم اعلام کرد. مجازات این‌گونه دزدی برابر با ۷ سال تبعید به نواحی دور بود.

 علاقه ناپلئون به مداد

ناپلئون به مداد به‌اندازه فتح دنیا علاقه‌مند بود. فرانسه در سال ۱۷۹۰ میلادی به همه مناطق اروپایی اعلان‌جنگ کرد. دسترسی همه مناطق بریتانیا به Barrowdale و تأمین گرافیت موردنیاز به دنبال طرح این موضوع محدود شد. سطح ذخایر مداد و گرافیت هم در سال ۱۷۹۵ به‌شدت کاهش یافت. به همین خاطر وزارت جنگ فرانسه از یکی از افسرانش به نام Nicolas-Jacques Conte که یک جوان باهوش، مخترع، هنرمند و خلبان بالون بود درخواست کرد تا یک ماده جایگزین برای سنگ سرب طبیعی پیدا کند. آقای کنته تقریباً یک هفته بعد ترکیبی پخته‌شده از پودر گرافیت فرانسوی بعلاوه خاک رس معرفی کرد. این مخترع فرانسوی درواقع سیستم مدرن پخت مغز مداد را اختراع کرد که امروز هم با عنوان مداد «کنته» مورداستفاده قرار می‌گیرد.

 مداد شماره ۲ یا HB

فقط آمریکایی‌ها از مداد شماره ۲ استفاده می‌کنند. هنری دیوید ثورو، نویسنده نام‌آشنا، پیش از بازگشت به Walden Pond در کارخانه مداد سازی پدرش مشغول به کار بود. این کارخانه در آن زمان با بحران زیست محیطی به خصوصی مواجه شد. آن‌ها همیشه از درخت کاج قرمز برای ساخت مدادهایشان استفاده می‌کردند که اتفاقاً چوبش هم قرمز بود و باعث می‌شد مداد قرمز به نظر برسد. مردم هم دیگر به این روند عادت کرده بودند و درخت کاج قرمز را با مداد می‌شناختند اما طولی نکشید که گونه این درخت در معرض خطر انقراض قرار گرفت و کارخانه پدری ثورو مجبور شد منابعش را تغییر دهد. ثورو ازآن‌پس به عود آمریکایی روی آورد و رنگ چوب مدادها را هم به قرمز تغییر داد. البته اقدام نوین این کارخانه را باید مبدع سیستم اندازه‌گیری برای سنجش میزان سختی مغز مداد دانست. مدادها در این سیستم به‌جای حرف بر اساس شماره و از ۱ تا ۴ درجه‌بندی می‌شوند. معمولاً در همه آزمون‌های استاندارد از شرکت‌کنندگان درخواست می‌شود حتماً از مداد شماره ۲ استفاده کنند. درجه سختی مغز این مداد در نوع متوسط قرار دارد و فقط در کشور آمریکا به نام شماره ۲ شناخته می‌شود. این مداد در سایر مناطق به نام HB شناخته می‌شود و احتمالاً تابه‌حال بارها آن را خریداری کرده‌اید.