با موتورخانه ها بیشتر آشنا شوید

موتورخانه چیست؟

در ساختمان ها تمامی تجهیزات تاسیساتی سیستم به یک فضا انتقال داده می شود که کنترل و تعمیر آن ها را آسان تر می‌کند. به محل قرار گرفتن این تجهیزات، موتورخانه می گویند.

محل قرار گیری موتورخانه ها

این اتاق معمولا به دستگاه های مکانیکی و کنترل کننده های الکتریکی ، اختصاص داده می شود. معمولا محل قرار گیری موتورخانه ها در زیر زمین خانه است و در محل ها و ساختمان های بزرگ تر معمولا این فضا در خارج از ساختمان قرار دارد و آن هم به دلیل سنگینی تاسیسات و سر و صدای زیادی است که تولید می کنند.

اجزای موجود در موتورخانه

معمولا هدف تجهیزاتی که در موتورخانه هستند ، تهویه مطبوع و گرمایش ساختمان است. در سیستم های تهویه مطبوع و گرمایش ، روش های متتعددی به کار گرفته می شود و بنا بر هر کدام از این روش ها تجهیزات متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرد.

معرفی برخی از تجهیزات موتور خانه ها

در موتور خانه ها اجزای زیادی از قبیل وسائل تولید حرارت مثل دیگ ها، چیلرها، مشعل، لوله ها انتقال و غیره وجود دارند که در اینجا به معرفی برخی از آن ها می پردازیم.

دیگ ها در موتور خانه

از معمول ترین مولد های گرمایی،دیگ های حرارت مرکزی می باشند . در دیگ ها انرژی حرارتی از سوخت (که توسط مشعل تولید حرارت می نماید ) گرفته شده و به آن داده می شود . بسته به نوع مصرف، آب می تواند در دیگ ها به آب گرم (۸۷ درجه سیلسیوس)، آب داغ (۲۰۰ درجه سیلسیوس با افزایش فشار آب) و یا بخار تبدیل شود لذا دیگ ها به سه نوع دیگ آبگرم ، آب داغ و دیگ بخار تقسیم می شوند .در دیگهای آب گرم انرژی حرارتی تولید شده توسط مشعل، آب گرم یا داغ را تولید می نماید و سعی می شود که از تولید بخار جلوگیری به عمل آید زیرا در این دیگ ها کنترل و سوپاپی جهت بخار ایجاد شده وجود ندارد و در صورت تولید بخار به دیگ آسیب می رسد. دیگ ها آب گرم از نظر جنس و ساخت به دو نوع : چدنی و فولادی تقسیم می شوند.

چیلر در موتور خانه

چیلرها معمولاً در دو نوع جذبی و تراکمی ساخته می شوند بدلیل مصرف برق زیاد توسط چیلرهای تراکمی (کمپرسوری) امروزه چیلرهای جذبی از استقبال خوبی در میان مهندسین مشاور و صاحبان ساختمانهای مسکونی و اداری برخوردار شده اند ، این نوع چیلرها بجای انرژی برق از انرژی حرارتی برای تولید سرما استفاده مینمایند و دارای قطعات متحرک کمتری نسبت به انواع کمپرسوری هستند و با توجه به ماهیت چرخشی کار پمپهای مورد استفاده در آنها میزان خرابی و هزینه های مربوط به تعمیرات آنها کمتر از انواع تراکمی می باشد ، همچنین صدای آنها بسیار کمتر از انواع تراکمی بوده و تقریباً بدون لرزش هستند ، با در نظر گرفتن هزینه های جنبی از جمله هزینه مربوط به خرید امتیاز برق و دیماند مربوطه و همچنین هزینه های جاری چیلر تراکمی ، چیلرهای جذبی از نظر اقتصادی نیز دارای مزیت قابل توجهی هستند.

وسائل تبادل و توزیع گرما و سرما

آب، بخار و یا هوا. بعد از عبور از شبکه های انتقال به وسائل توزیع گرما و سرما رسیده تهویه مطبوع محیط را فراهم می آوردند وسائل توزیع سرما و گرما در اینجا فن کویل و هوا ساز می باشد. از فن کویل برای گرمایش در زمستان و هم برای سرمایش در تابستان مورد استفاده می شود. آب سرد و گرمی که در دستگاههای مولد انرژی (دیگ ـچلیر) تولید می شود توسط پمپ و شبکه لوله کشی به فن کویل رسیده و پس از عبور از کویل های پره دار به وسیله وزش اجباری هوا روی کویل ها ، سرما و گرما را به محیط می دهد.

موتورخانه‌های هوشمند

این روزها ساختمان ها کم کم به سمت هوشمند شدن پیش می روند. موتور خانه ها هم از این غافله عقب نمانده اند و در حال حاضر سیستم هایی هوشمند برای موتور خانه ها طراحی شده است. سیستم کنترل هوشمند موتورخانه، سامانه ای است که از طریق آن تجهیزات داخل موتورخانه متناسب با نیاز حرارتی داخل ساختمان به کارگرفته می شوند، تشخیص این نیاز از طریق سنسورهای داخل و خارج ساختمان و با توجه به شرایط محیطی توسط سیستم هوشمند انجام می پذیرد، این امر باعث می گردد تا علاوه بر کاهش مصرف سوخت موتورخانه میزان استهلاک تجهیزات کاهش یافته و آسایش حرارتی داخل ساختمان در حد استاندارد خود تنظیم گردد.

نکاتی برای بهینه سازی موتور خانه ها

موتورخانه ها معمولا فضاهایی هستند که انرژی زیادی را تولید می‌کنند و در این میان باید به نحوه طراحی آن ها توجه خاصی کرد تا از اتلاف انرژی توسط آن ها جلوگیری شود. این نکته ها را در بهینه سازی فضای موتور خانه‌ها باید در نظر گرفت:

نصب سیستم کنترل محیطی هوشمند موتورخانه

تنظیم موتورخانه

تطابق دیگ و مشعل

نصب دمپر بارومتریک عایقکاری لوله و دیگ

رسوب زدایی و شستشوی دیگ

نکات عمومی برای نگه داری بهتر از موتور خانه ها

در این بخش می خواهیم به برخی از مهم ترین نکاتی اشاره کنیم که  رعایت آن ها باعث کارآیی بهتر موتورخانه ها می شود. این نکات عبارتند از:

تنظیم مشعل موتورخانه

عایقکاری حرارتی لوله‌های رفت و برگشت آبگرم و کلکتورها

تمیزکردن ، شستشو و رسوبگیری دیگ آبگرم

استفاده از سامانه کنترل هوشمند موتورخانه جهت تنظیم دمای آبگرم متناسب با هوای خارج

نصب ترموستات های موضعی کنترل دما مانند شیر ترموستاتیک رادیاتور

تنظیم دمای فضای منزل در دامنه آسایش حرارتی استاندارد ( ۲۲- ۱۸ درجه سانتی گراد)

عدم استفاده از گرمایش در اتاق‌ها یا فضاهای غیر قابل استفاده

استفاده از لباس گرم در منزل – استفاده از پرده های ضخیم جهت کاهش اتلاف حرارتی از پنجره

بستن کرکره و پرده در شب و باز گذاشتن آنها در روز که از انرژی خورشید تا حد امکان استفاده شود. استفاده از نوارهای درزگیر جهت هوابندی بازشوهای پنجره ها ودرب‌های ورودی منزل – نصب یک یا دولایه نایلون شفاف روی پنجره ها موتورخانه و فضای نگهداری از ماشین های تاسیسات معمولا در زیرزمین ساختمان ها در نظر گرفته می شود. این بخش از خانه نیز باید دریچه ای رو به بیرون و هوای آزاد داشته باشد تا امکان تهویه هوا در آن فراهم شود و از گرم شدن دستگاه ها جلوگیری کند. ابعاد این فضا با توجه به نوع دستگاه های انتخاب شده استاندارد های مشخص شده برای آن تعیین خواهد شد.