مقدمه:

اولین پیشرفت در امر راهسازی به زمانی برمی‌گردد که نیاز به عبور از محل‌های کم عمق رودخانه‌ها،گذرگاه‌های کوهستانی و گذر از باتلاق‌ها احساس می‌شد.پیشرفت‌های نخستین در راهسازی با قطع وسیع درخت‌ها و جابه‌جایی سنگ‌های بزرگ در گذرگاه‌های خاص شکل گرفت. با افزایش  تجارت و بازرگانی جاده‌ها مسطح و عریض تر گردیدند تا با شرایط حمل‌ونقل انسان و حیوان وفق داده شوند. برخی از این راه‌های ابتدایی اندک اندک به شبکه‌های گسترده ی حمل‌ونقلی تبدیل گردیدند که ارتباطات گسترده ،مبادلات اقتصادی و حکومت داری را در مقیاس وسیعی رونق بخشیدند.امپراطوری اینکاها در آمریکای جنوبی و اتحادیه قبایل ایراکو در آمریکای شمالی از جمله اقوامی هستند که برای اولین بار چنین شبکه‌های ارتباطی را میان خویش به وجود آوردند.

سنگفرش کردن خیابان‌ها برای اولین بار در چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح در شهرهای تمدن ایندوس واقع در شبه جزیره هند رواج یافت . از جمله این شهر‌ها می‌توان به‌ هاراپان و موهنجو- دارا (Harrapa and Mohenjo-daro)  اشاره کرد.

حمل‌ونقل با استفاده از وسایل چرخدار

تمدن باستانی سومر در بین النهرین در پنج هزار سال پیش از میلاد مسیح مخترع چرخ شناخته شده است. احتمال می رود در ابتدا از چرخ برای استفاده در صنعت سفالگری استفاده می شده.استفاده از چرخ‌ها در امر حمل‌ونقل برای  اولین بار احتمالا در ارابه‌ها معمول گشته. برخی معتقدند پیش از این، استفاده از کنده‌های درخت به عنوان غلتک در زیر سورتمه‌ها رواج داشته است.با این حال تاکنون مدرک موثقی در حوزه ی باستان شناسی برای چنین ادعایی وجود ندارد.

راه سلطنتی

در پانصد سال پیش از میلاد مسیح ، داریوش اول در ایران آغاز به ساخت یک سلسله جاده‌های پهن و عریض نمود که یکی از آن‌ها راه سلطنتی نام داشت و در زمان خود جزء بهترین شاه راه‌ها محسوب می شد. راهی که پس از امپراطوری رم نیز همچنان مورد استفاده قرار گرفت.کیفیت این راه چنان بالا بود که پیک‌های نامه رسان می توانستند مسافتی معادل ۲۶۹۹ کیلومتر را تنها در مدت هفت روز بپیمایند.

رومی‌ها در راهسازی

با ظهور امپراطوری رم ، نیاز به جابجایی سریع ارتش رم از یک منطقه به منطقه  دیگر کاملا احساس می شد در حالی که راه‌های موجود اکثرا گل آلود بودند و همین موضوع باعث تاخیرهای بسیار زیادی در جابجایی توده‌های عظیم سربازان می شد.

برای برطرف نمودن این مشکل رمی‌ها آغاز به ساختن جاده‌های عریضی کردند.در جاده‌های رمی از زیرسازی‌های عمیقی استفاده گردید که در آن قطعات سنگی شکسته کار گذاشته شده تا جریان آب به جای آنکه در سطح راه ایجاد گل و لای نماید داخل منافذ به وجود آمده از این سنگ‌های شکسته زهکشی شود. سپاهیان رومی جاده‌های خوبی با استفاده از این شیوه ساختند که حتی برخی از آن‌ها تا هزار سال پس از آن نیز مورد استفاده قرار گرفت. در مسیر‌های پر تردد ، یک لایه اضافی از قطعه سنگ‌های شش ضلعی به صورت سنگفرش روی راه قرار می‌گرفت تا بدینوسیله از میزان گرد و خاک و لایروبی چرخ‌های وسایل نقلیه کاسته شود. این سنگ فرش‌ها به ارابه ران‌های رومی اجازه می‌داد تا با سرعت بسیار زیادی مسافت‌ها را طی کنند.همین موضوع باعث مطمئن تر شدن ارتباطات میان ایالت‌های رومی شد.

روش‌های جدید عمرانی برای ساخت

راه در قرن‌های ۱۸ و ۱۹

جاده‌های رومی در قرون وسطی به علت کمبود منابع و نبود مهارت مهندسی رو به زوال گذاشتند،اما تعدادی نیز همچنان مورد استفاده قرار گرفتند ،حتی برخی از آن‌ها امروزه هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. با ترقی دولت‌ها و افزایش توانایی مالی آن‌ها، به خصوص پس از رنسانس،جاده و پل‌های جدید بر اساس طراحی رومیان باستان  احداث گردیدند. با وجود آنکه تلاش‌های بسیاری برای فهم کامل سبک جاده سازی رومی صورت گرفت ، اما پیش از قرن ۱۸ نوآوری‌های کاربردی چندانی در امر راهسازی به وجود نیامد. بین سال‌های ۱۷۲۵ و ۱۷۳۷ ژنرال جورج وید(George Wade) برای کنترل دولت بریتانیا بر مناطق کوهستانی اسکاتلند ۲۵۰ مایل راه و ۴۰ عدد پل ساخت. او از طرح‌های راهسازی رومی‌ها با سنگ‌های بزرگ در زیر و شن و ریگ در روی آن  با ارتفاعی حدود دو متر  استفاده کرد .

ترافیک و جاده‌های سنگ فرش

با افزایش میزان ترافیک در انگلستان و خرابی جاده‌های پیشین ،جاده‌های ایمن و نو بخصوص بین سال‌های ۱۷۳۰ تا ۱۷۷۰ ساخته شد. بلایند جک متکالف (Blind Jack Metcalf /1717-1810) حدود ۳۰۰ کیلومتر جاده عوارضی بین سالهای۱۷۵۳ تا ۱۸۱۰ بیشتر در مناطقی مانند لنکاشیر، دربیشایر، چشایر و یورکشایر (Lancashire, Derbyshire, Cheshire and Yorkshire) ساخت.او به خوبی از احتیاج جاده به یک زهکشی مناسب آگاه بود. او سطح راه را با کوبیدن قطعه سنگ‌های شکسته شده کوچک با لبه‌های تیز پوشاند. این تکنیک بسیار سریع تر از روشی اجرا می شد که پیش از آن برای پوشاندن سطح جاده از آن بهره می گرفتند، یعنی پوشاندن راه با قطعات سنگی بزرگ و قابل شمارش.

پیدایش بزرگ راه‌ها

راهسازان بریتانیایی با گذشت زمان به اهمیت انتخاب سنگ‌های تمیز برای روسازی و زدودن گیاهان، لای و رس از سطح جاده برای دوام بیشتر آن آگاهی یافتند. ساخت بزرگ‌راه‌ها در ایالت متحده از سال ۱۸۲۵ رونق گرفت. شرکت‌های خصوصی با دریافت جواز ساخت به ساختن بزرگراه‌ها مبادرت می‌ورزیدند. آن‌ها مسیرهای جدیدی ساختند یا به موازات جاده‌های قبلی مسیرهای تازه ای به وجود آوردند تا حمل‌ونقل جاده‌ای توان برآورده کردن نیازهای اقتصادی و تبادلات تجاری را داشته باشد.با ابداع اساس جاده توسط آمریکایی‌ها، میزان اصطکاک و مقاومت جاده در برابر چرخ خودروها به نحو چشمگیری کاهش یافت و مشکل ایجاد گل و لای در مسیر جاده تقلیل پیدا کرد. پیشرفت دیگر،توانایی کاهش شیب جاده در مسیرهای صعب العبور بود ،تا حیوانات بارکش بتوانند مقدار بار سنگین تری را جابجا کنند.

در اوایل قرن ۱۹ حمل‌ونقل آبی در رودخانه و کانال‌ها توانایی جابجایی کالاهای زراعی بسیاری را در بخش وسیعی از آمریکا(میان کوه‌های آپالاچ و رودخانه میسیسیپی) فراهم می کرد. با این حال مسیرهای کوتاه‌تر کوهستانی مزایای بیشتری داشتند .با رونق گرفتن کشاورزی تقاضای زیادی در سواحل آتلانتیک برای تولید و وارد نمودن کالاهای زراعی به وجود آمد. سود تجاری در شرق به سرعت باعث جلب توجه سوداگران به این بازار جدید شد. به همین خاطر رقابت زیادی میان تاجران شهرهای نیویورک ، فیلادلفیا و بالتیمور ایجاد شد و بحث زیادی بر سر راه‌ها و وسایل ارزانتر برای حمل‌ونقل صورت گرفت.

کشاورزهای ساکن در غرب آمریکا بیشتر به جابجایی کالاهای خود از طریق مسیرهای آبی تمایل داشتند، به این دلیل که هزینه حمل‌ونقل آبی برای آن‌ها یک سوم کمتر از هزینه حمل‌ونقل در مناطق کوهستانی می شد. همچنین کشاورزان پنبه در ایالت‌های ساحلی با ایالات واقع در جنوب غربی آمریکا احساس رقابت می‌نمودند، به این علت که در جنوب غربی آمریکا رودخانه‌ها زیاد و قابل کشتیرانی بودند. بدین جهت آن‌ها برای کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل نیازمند به ساخت راه‌های مناسب زمینی بودند. البته درخواست توده مردم برای ساخت راه‌های بهتر تازگی نداشت. تمامی ایالت‌ها به طور مستقیم یا غیر مستقیم تمایل به ساخت جاده‌ها و پل‌های جدید داشتند.

بین سال‌های ۱۷۹۳ و ۱۸۱۲ ایالت پنسیلوانیا به پنجاه و پنج شرکت راهسازی امتیاز کار اعطا کرد ، ایالات دیگر نیز به نوبه خود به شرکت‌های راهسازی متعددی مجوز فعالیت دادند. شرکت‌های خصوصی سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای برای پیشرفت ارتباطات در امتداد کرانه دریا نمودند.در سال ۱۸۱۵با افتتاح جاده و پل‌های جدید میان بوستون و واشنگتون ، مدت زمان سفر میان این دو منطقه به چهار و یک چهارم روز کاهش یافت. با این حال میزان مشکلات حمل ونقل بسیار زیاد بود اما این موضوع باعث نشد که دولت‌های ایالتی و شرکت‌های خصوصی از توسعه تجارت داخلی منصرف شوند.

در سال ۱۸۰۷ آلبرت گالاتین ایده ساخت یک سیستم آبراهه پیچیده برای اتصال شرق و غرب آمریکا را پیشنهاد داد و هزینه ساخت آن را چیزی حدود بیست میلیون دلار برآورد کرد.

حمایتی از این طرح صورت نگرفت. با این حال در زمان ریاست جمهوری جفرسون در سال ۱۸۰۸ درصدی از عایدات فروش زمین در اوهایو به ساخت یک پروژه راهسازی ملی اختصاص یافت. برای ساخت چنین راهی از ایالاتی که این راه از آن‌ها عبور می کرد جلب رضایت شد. در ۱۸۱۸ راه مذکور افتتاح شد. این راه از کامبرلند آغاز می‌شد، از مریلند ویلینگ عبور می‌کرد و تا ویرجینیای غربی امتداد می‌یافت.با انتخاب پرزیدنت آدامز به ریاست جمهوری آمریکا مهمترین پیغام و شعار او به کنگره نه تنها تاسیس راه‌ها و کانال‌های جدید بود بلکه او از ساخت رصدخانه‌ها و دانشگاه‌های ملی نیز حمایت کرد.

پیشرفت در روسازی راه‌ها:

بسیاری از روش‌ها در طی قرون متمادی برای جلوگیری از شستن راه توسط جریان آب،باتلاقی شدن راه و کاهش گرد و خاک در طول مسیرابداع شده است.از جمله این روش‌ها می توان به سنگفرش کردن جاده‌ها یا پوشاندن سطح جاده با چوب اشاره کرد.

خیابان‌های آسفالته در اواخر قرن ۱۹ در شهرهایی مانند پاریس رواج یافت. در اوایل قرن ۲۰ تکنولوژی ساخت خیابان‌های آسفالته و بتنی،به خارج از شهر‌ها و در ساخت جاده‌ها نیز منتقل شد.در ضمن دوچرخه سواران از حامیان اصلی جنبش تاسیس جاده‌های با کیفیت بودند.دوچرخه سواری یکی از تفریحات بسیار رایج در میان قشر متوسط و مرفه شهروندان قرن نوزدهم بود.