معایب نوغانداری سنتی در ایران

گرچه در فراز و نشیبهای روزگار دستخوش تحولات و تغییرات بسیاری بوده است اما مسیر بقاء آن همچنان تداوم یافته است.

نوغانداری فعالیتی است جانبی که در کنار فعالیت‌های اصلی کشاورزی هرمنطقه با سرمایه گذاری نسبتاً اندک اما زود بازده و اشتغال طبقات مختلف سنی حتی نیروهای غیر مولد مانند کودکان و سالخوردگان که درآمد نسبتاً مناسبی را در ابتدای سال که کشاورز محصولی را جهت عرضه در دست ندارد، عاید خانوار روستایی می‌کند.

این حرفه نیز مانند بسیاری از زیر بخش‌های کشاورزی در ایران گرفتار سیستم سنتی و عدم بهره گیری مناسب از مکانیزاسیون می‌باشد که این خود تاثیر بسزایی بر عدم رشد و شکوفایی مناسب نوغانداران و ارتقاء سطح کیفی و کمی محصول اصلی آن یعنی پیله داشته و به تبع آن افزایش سطح در آمد قشر زحمتکش کشاورزان نوغاندار را محدود کرده است.

بدیهی است شناخت کافی و درک صحیح از مشکل موجود در انتخاب شیوه‌ها و راهکارهای مناسب بسیار حائز اهمیت میباشد در روشهای سنتی نوغانداران کمی یا زیادی محصول پیله را مربوط به شانس و اقبال می‌دانند و بدون توجه به نکاتی که در پرورش کرم ابریشم باید رعایت گردد اقدام به پرورش می‌نمایند.

نوغانداران معمولاً در روشهای سنتی زمانی‌که تخم نوغان را دریافت مینمایند بدون اینکه آنها را در اتاق جداگانه جهت تفریخ نگهداری نمایند، در همان اتاق نشیمن خود روی طاقچه جعبه‌ها را روی هم گذاشته یا اینکه جعبه‌های تخم نوغان را در دستمالی قرار می‌دهند و دستمال را در گوشه ای از اتاق یا آشپزخانه آویزان می‌نمایند یا اینکه روی آنها را با پتو می‌پوشانند . معمولاً در اینگونه موارد تخمها همزمان تفریخ نشده و مدت زمان تفریخ تا چند روز ممکن است طول بکشد در نتیجه نوغاندار مجبور می‌گردد کرمهای تفریخ شده را تدریجاً جمع آوری نماید.

نوغانداران در جمع آوری کرمها به روش سنتی از یک نوع گیاه محلی یا از بوته‌های جاور استفاده می‌نمایند که با این کار نیز صدماتی به کرمهای نورس وارد می‌کنند. همچنین در روش سنتی بعضی از نوغانداران بعلت بی تجربگی گاهی کرمهایی که در چند روز متوالی تفریخ شده اند را با هم مخلوط می‌نمایند .( البته در بعضی موارد هم بطور جداگانه پرورش می‌دهند)، نوغانداران سنتی به تجربه یاد گرفته اند که کرمهای کوچک را در اتاقهایی نگهداری نمایند تا باد ، باران ، سرما و یا گرمای زیاد نتواند به داخل اتاقها نفوذ کند و کرمهای نورس و ظریف را از بین ببرد بدین ترتیب برای نگهداری کرمهای زودرس اتاقهای نشیمن را در نظر می‌گیرند اما از این امر غافل می‌باشند که هر گونه بوی غذا و غیره روی کرمها تاثیر منفی دارد .

در روشهای سنتی بسترهای پرورش لاروهای جوان شامل سینیهای مسی ، روئی ، پلاستیکی و کارتون و یا چوبی بوده و از طرفی بعلت مخلوط نمودن جعبه‌های تخم نوغان با یکدیگر فضای لازم برای پرورش کرمهای کوچک فراهم نمی‌شود.

در نتیجه در بعضی از بسترها تراکم کرمها خیلی زیاد می‌باشد که منجر به افت تولید می‌گردد. در مورد تغذیه لاروهای جوان با وجودی که نوغانداران به تجربه دریافته‌اند که باید از برگ‌های لطیف و تازه روئیده جهت تغذیه لاروهای کوچک استفاده نمایند لیکن در تهیه اینگونه برگها از کلیه قسمتهای درخت، برگ مورد نیاز را تهیه می‌نمایند. حتی گاهی جهت سهولت کار ۱ الی ۲ شاخه برگ توت از درخت جدا نموده و برگهای کلیه قسمتهای آن شاخه را بدون در نظر گرفتن سن لارو جهت تغذیه بکار می‌برند.

از طرفی از آنجا که در سنین ریزه‌داری لاروها زیاد تغذیه نمی‌کنند در روش سنتی نوغانداران صبحها یک وعده برگ داده و تا غروب به لاروها غذا نمی دهند یعنی به دو وعده تغذیه در سنین ریزه داری اکتفاء می‌کند.

این نوغانداران با دیدن برگ روی لاروها به تصور اینکه لاروها به برگ نیاز ندارند، از دادن برگ مجدد خودداری می‌کنند. در صورتی که هر وعده برگ داده شده فقط ۴ الی ۶ ساعت برای لاروها قابل استفاده است.

علت این امر آن است که در دمای اتاق پرورش رطوبت برگ از دست رفته و این برگها دیگر قابل استفاده نیستند و این امر باعث می‌شود طول دوره سن اول به جای ۴ روز به ۵ الی ۶ روز و سن دوم بجای ۳ روز به ۴ الی ۵ روز برسد.

در نتیجه طول دوران لاروی زیاد شده و لاروهای ضعیف هم خیلی زود مبتلا به بیماری می‌گردند و اغلب بروز بیماری لاروی در سنین آخر ( معمولاً سن پنجم ) باعث از بین رفتن آنها شده و محصول پیله کاهش پیدا می‌کند. این امر نیز منجر به ضررهای مادی به نوغانداران می‌شود . در روش سنتی جهت پرورش کرم بالغ در تلمبارهای سنتی علاوه بر مشکلاتی که به سبب ارتفاع از سطح زمین در برگ دادن وجود دارد هنگام بهره برداری بوسیله زنان و کودکانی که می‌توانند در امر پرورش مفید باشند با مشکل مواجه می‌شوند چنانچه کرمی بیمار گردد جمع آوری این نوع لاروها هم بسیار مشکل است .