تاریخچه عطر سازی

ادکلن ماده‌ای است که برای خوشبو کردن بدن و یا محیط اطراف از آن استفاده می‌شود.

عطر یا پرفیوم، که گاهی با نام ادکلن نیز شناخته می‌شود، در کنار مواد خوشبو کننده، امروزه یکی از فاکتورهای جذابیت به حساب می‌آید که رواج و استفاده بسیار زیادی دارد. ممکن است، بارها این سوال برای شما مطرح شده باشد، که صنعت عطرسازی در چه زمانی رواج پیدا کرد؟ ترکیبات عطر و ادکلن‌ها یا مواد سازنده عطر و ادکلن‌ها و انواع عطرها از چه عناصری است؟ نام انواع عطرها یا اسامی عطر چگونه مشخص می‌شوند؟ دسته‌بندی عطر و ادکلن‌ها بر چه اساسی است؟ ساخت عطر شیمیایی از چه زمانی و در چه کشوری آغاز شد؟ و سوالات بی‌شمار دیگری که در این زمینه به ذهن خطور می‌کند.

عطر‌ها در گذشته از مواد طبیعی و امروزه از ترکیب اسانس‌ها، حلال‌ها، تثبیت کننده‌ها و ترکیبات معطر ساخته می‌شوند. به طور کلی مواد تشکیل دهنده عطرها، از طریق استخراج از منابع طبیعی (حیوانی یا گیاهی) و یا از مواد شیمیایی تهیه می‌گردند. با مراجعه به متون‌ قدیمی و مطالعات و حفاری‌های باستان‌شناسان مشخص شده‌ که در بعضی از تمدن‌های اولیه انسانی وجود داشته‌اند و هنر عطرسازی در زمان باستان از مصر و بین النهرین آغاز شده است.

قدیمی‌ترین رایحه‌ها از سوزاندن چوب‌ها به وجود می‌آمدند. انسان‌های ناندرتال کسانی بودند که برای اولین بار در تاریخچه ادکلن بشر رایحه خوشی که از سوزاندن چوب‌های معطر به دست می‌آمد را کشف کردند. از دیرباز تا کنون انسان‌ها به دنبال کشف داروهای گیاهی بودند تا بتوانند بر بیماری‌ها غلبه کنند، در این میان مواد معطری نیز کشف می‌شدند که از آنها رایحه خوش بدست می‌آمد. بنابراین عطر و دارو دارای خواستگاه مشترکی هستند و در گذشته رشته عطرسازی و دارو سازی از یکدیگر جدا نبوده اند.

جالب است، بدانید که تهیه عطر و استخراج اسانس‌های معطر قدمتی طولانی در تاریخ دارد. گلاب و همچنین ادوات سفالین تقطیر از دیرباز در ایران و رم باستان وجود داشته و نشان دهنده استفاده از عطر و مواد خوشبو در تاریخ بشر و به خصوص تاریخ ایران است. در قرن ۱۶ میلادی، کتابی به رشته تحریر درآمده است، که در آن حدودا ۶۰ گیاه اسانس دار و معطر معرفی شده است. از قرن ۱۸ میلادی شهرهای گراس در فرانسه و کلن در آلمان، محل تولید عطر و اسانس تا به امروز بوده‌اند. همچنین باستان شناسان سنگ نگاره‌هایی را کشف کرده‌اند، که مصریان باستان را در حال تولید عطر نشان می‌دهد. در آثار ادبی و شعر شعرای ایرانی نیز مواد معطری مانند غالیه، دستنبو، شمامه و عبیر یافت می‌شود.

 

پیدایش عطر در مصر

عطر در سرزمین مصریان از اهمیت و ارزش ویژه‌ای برخوردار بود بطوریکه اون‌ها زنبق رو عصاره‌ای مقدس می‌دونستند و در مراسم‌های مذهبیشون از اون استفاده می‌کردند. همچنین تعداد زیادی از این عصاره‌ها رو در گلدان‌ها و در کنار جسد مردگان یا فراعن قرار می‌دادند. کتیبه‌هایی با قدمت بسیار قدیمی وجود داره که در اون‌ها طرز گرفتن عصاره از زنبق توسط مصریان باستان به تصویر کشیده شده است.

اولین عطر جهان نخستین بار در تاریخ مصریان، به عنوان بخشی از مراسم مذهبی خودشان استفاده شد. دست خط‌های باستانی بر روی سنگ قبر‌ها در مصر باستان و بین النهرین نشان می‌دهد که عطر در این دو ناحیه از تمدن بشری بیش از ۵۰۰۰ سال قدمت دارد.

روحانیون مصر باستان را به عنوان پدران عطر می‌شناسند چرا که آن‌ها با استفاده از بوی بد قربانیان پیشکش خود را از بین می‌بردند. از دوران باستانی تا قرون وسطی عطرها به طور انحصاری به مراسم‌های مذهبی مانند مومیایی کردن مردگان و غبارروبی آرامگاه‌ها اختصاص داشتند.

در تاریخچه ادکلن مصری‌ها اعتقاد داشتند که سوزاندن ادویه جات و مواد خوشبو خدایان را خوشنود خواهد نمود. مصری‌ها با آتش زدن  صمغ، گیاه سمار، سرو کوهی و… سعی می‌کردند رایحه هایی دل نشین ایجاد کنند تا باعث خشنودی خداوند شده و مطمئن باشند که خداوند خورشید را هر روز از زیر زمین بیرون می‌آورد! امروزه شما می‌توانید از اتاق عطر واقع در معبد ادفو در مصر دیدن نمایید جایی که دستخط‌های باستانی نشان دهنده دستورالعمل‌های درست کردن انواع عطرها هستند.

استفاده طبقه اشراف مصری، فرعون‌ها و روحانیون از عطر به گونه‌ای  بوده که حتی پس از مردن آنها را در اتاق‌های معطر دفن می‌کردند. رایحه عطرهایی که در مقبره‌های فرعون استفاده می‌شده به حدی قوی بوده که وقتی باستان شناسان این مقبره‌ها را در سال ۱۸۹۷ باز کردند،  بوی خوش عطر از آن‌ها به مشام می‌رسیده است. مصری‌ها از گل یاس، صمغ، درخت کندر، سوسن سفید و عسل در ساختن عطرهایشان بسیار استفاده می‌کردند و جالب اینجاست که هنوز هم این عناصر از مهمترین مواد صنایع عطرسازی هستند. پس از مدتی به تدریج عطر و خوشبوکننده‌ها از انحصار روحانیون مصری خارج شد و مردم عادی نیز از این مواد استفاده می‌کردند. مصری‌ها از هند مواد معطر و ادویه‌هایی  مثل زنجبیل، چوب صندل و فلفل خریداری می‌کردند و بدین ترتیب در زمینه تولید مواد معطر پیشرفت کردند. امروزه نیز مصری‌ها در تولید عصاره‌های روغنی در این صنعت که بخش مهمی از مواد اولیه تولید عطر در دنیا را تشکیل می‌دهد، جایگاه ویژه‌ای دارند.

 

پیدایش عطر در روم باستان

اگرچه هنر عطرسازی با آنچه که امروزه می‌شناسیم فرهنگ‌ها فاصله داشته است، اما رومیان باستان هم در زمان خود تحت تاثیر این هنر بودند. در روم باستان، استفاده از عطر یکی از عوامل مهم زیبایی به حساب می‌آمد و بوی خوش زنان نشانه‌ای از سلامتی آنها بود. به این دلیل که مواد موجود در لوازم آرایش زنان بوی بدی داشتند، آنها سعی می‌کردند تا با استفاده زیاد از عطر این بوی ناخوشایند را از بین ببرند.

استفاده از عطر در روم باستان بسیار رایج بود. این عطرها به شکل جامد، مایع و استیکی بودند و اغلب با استفاده از گل‌ها، گیاهان و روغن‌ها و به روش عصاره‌گیری ساخته می‌شدند. فناوری تقطیر و بسیاری از مواد وارداتی برای ساخت عطر از کشورهای شرقی می‌آمدند. استفاده از دئودرانت‌ها هم رایج بود که ترکیبی از زاج سفید، گل زنبق و گلبرگ‌های گل سرخ بودند.

رومیان باستان به جای عطرها، استفاده از روغن‌های معطر را ترجیح می‌دادند که از گلبرگ گل‌ها، ادویه‌ها و سایر مواد طبیعی ساخته می‌شدند و اصل آنها متعلق به شرق و کشور شهرهای یونان باستان بود. مصارف این روغن‌های معطر با آنچه که ما امروز می‌شناسیم، کاملا تفاوت داشتند.

 

 مصارف عطرها در روم باستان

روغن‌های معطر برای درمان بیماری‌ها، دور کردن بیماری‌های همه‌گیر و یا انجام مراسم مذهبی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. رومیان بر این باور بودند که عطرها در مقابله با انواع ناخوشی‌ها همچون تب و سوء هاضمه مفید هستند.

طبق بیشتر رسوم باستانی، روحانیون روغن‌های معطر را روی آتشدان می‌ریختند تا دود معطری را درست کنند که تا آسمان بالا برود و به خدایان برسد. این روشی بود که رومیان و سایر مردمان باستان مانند مصری‌ها و اتروسکان‌ها برای دریافت لطف خدایان و احترام ‌گذاشتن به آنها استفاده می‌کردند.  همچنین از مصر تا روم باستان از روغن‌های معطر برای تمیز کردن بدن استفاده می‌شد. در حقیقت، تا آن زمان مردم برای بهداشت شخصی و تمیز کردن خود از صابون استفاده نمی‌کردند و به جای آن، نجیب زادگان و طبقات بالای جامعه رومی‌ها از ترکیب خاک رس و روغن معطر استفاده می‌کردند. این نوع تمیز کردن در خانه یا در باشگاه‌های باستانی انجام می‌شد. نجیب زادگان علاقمند بودند که در حمام‌های آب گرم با روغن‌های معطر ماساژ داده شوند.  روغن‌های معطر در فضای جشن‌ها همچون ضیافت‌های شام نقش بسیار مهمی داشتند. در این مهمانی‌ها رسم بود که چند قطره روغن معطر را به آب اضافه کنند و روی میزها و صندلی مهمان‌ها می‌پاشیدند.

یکی از معروف‌ترین حکایت‌های تاریخی درباره عطر، راجع به سزار است. سزار از نوعی عطر به نام تلینوم استفاده می‌کرد که از شنبلیله، مرزنگوش  و شبدر زرد ساخته شده بود.

سزار تنها کسی نبود که برای خوشبو کردن خودش از  انواع عطر استفاده می‌کرد. زنان رومی هم علاوه بر استفاده از عطر برای خوشبو کردن بدنشان، برای تزیین موهایشان هم استفاده می‌کردند. به نظر می‌آید که این سنت از یونان و مصر آمده بوده است. زنان اتروسکی و مصری گیاهان و گل‌های عطری را با چربی یا موم عسل ترکیب می‌کردند و به شکل مخروط‌های کوچکی درست می‌کردندتا برای آرایش موهایشان از آنها استفاده کنند. هنگامیکه زنان در مقابل آفتاب قرار می‌گرفتند، این مخروط‌ها شروع به آب شدن می‌کرد و رایحه خوش قوی داشت.

رایحه‌های مختلف برای موقعیت‌های متفاوت و برای مردان یا زنان وجود داشتند. عطرها علاوه بر استفاده شخصی برای خوشبو کردن غذاها و خانه‌ها هم استفاده می‌شدند.

با وجود این حقیقت، که در آن زمان عطر به شکلی که امروزه می‌شناسیم وجود نداشت، اما می‌توان تایید کرد که این محصول مسیر تکامل طولانی خود را در طول امپراطوری روم طی کرده است. با بررسی تاریخچه عطر در روم باستان متوجه می‌شویم که عطرها ابتدا برای مصارف درمانی و پزشکی و مراسم مذهبی استفاده می‌شدند و بعدها به عنوان یک نوع لوازم آرایش و ابزاری برای زیباتر شدن و نشانه جایگاه اجتماعی معرفی شدند.

 

استفاده از عطر در دوره سزار وکلئوپاترا

تب استفاده از عطر تمام طبقات اجتماع از نجیب زادگان تا افراد عادی را تحت تاثیر قرار داده بود. در زمان کلئوپاترا در مصر بادبان‌های کشتی‌های جنگی را به عطر آغشته می‌کردند. حکایت‌های دیگری هم درباره تعدادی از امپراطورهای روم وجود دارد.

افسانه‌ای می‌گوید که نرون برای یک مهمانی خصوصی معادل ۲۴ میلیون یوروی امروز هزینه کرده بود تا روی سر مهمانان گلبرگ‌های گل سرخ آغشته به عطر مورد علاقه و گران او ریخته شود. او تنها شخصی نبود که چنین کاری کرده بود. پلوتارک در نوشته‌های خود روایت کرده است که سزار مهمانی ترتیب داده بود که غذاهای آن به جای روغن معمولی با روغن معطر آماده شده بودند.

 

ابزارهای مورد نیاز عطر سازی کهن

مواد خوشبوکننده در ابتدا بسیار ساده و تنها مخلوطی از ادویه‌های آسیاب شده بودند. این پودر آسیاب شده و نرم توسط یک مایع به همدیگر می‌چسبیدند. بعدتر متوجه شدند، که اگر ادویه یا گلی را در چربی یا روغن بخیسانند، بخشی از ماده اصلی خوشبو در چربی یا روغن باقی خواهد ماند. به این ترتیب و از این زمان به بعد روغن‌های دارویی و مرهم‌های معطر معروف به وجود آمدند. در واقع روغن‌های دارویی و مرهم‌های معطر که در دوران پس از میلاد مسیح به شهرت رسیدند، در همین زمان ساخته شدند.

 

سازندگان عطر در امپراطوری روم

اگر امپراطورها، زنان نجیب زاده و حتی سربازان تمایل داشتند به بدن، لباس و موهای خود مواد معطر بزنند، پس کدام صنعتگران بزرگ عطر را به زندگی مردم وارد کردند؟ بنابر تاریخچه عطر در روم باستان، هیچ استاد عطرسازی در روم باستان نبوده است.

روغن‌های معطر در نتیجه کار افرادی بدست می‌آمد که می‌توانستند مواد مختلف را با هم ترکیب کنند و نتیجه آن را امتحان کنند. روغن‌های معطر با مواد موجود ساخته می‌شدند و با توجه به پیروزی رومی‌ها در مناطق مختلف و بار کشتی‌هایی که در بنادر امپراطوری خالی می‌شدند، این مواد تغییر می‌کردند. نوع روغن، مراحل تصفیه و خلوص آن با توجه به طبقه اجتماعی تفاوت داشت. کار ساخت روغن‌های معطر به طور عمده در دست مردان بود تا اینکه ترویج گسترده این محصول بین آزادگان و افراد معمولی محبوبیت آن را بین زنان هم افزایش داد. برخی از منابع تایید می‌کنند که زنان هم به هنر عطرسازی اشتغال داشتند.

 

مبدا مواد اولیه عطرها در روم باستان

تمام مواد خامی که برای ساخت روغن‌های عطری استفاده می‌شدند، از مناطقی می‌آمدند که سربازان رومی فتح کرده بودند. به همین دلیل، اولین کسانی که از این مواد عطری استفاده می‌کردند سربازان رومی و تاجرانی بودند که مواد خام و روش‌های مختلف استفاده از آنها را با خود می‌آوردند.

در طول سال‌ها، رومیان یاد گرفتند که چگونه عطر، روغن‌های عطری، آب معطر و پودرهای معطر را بسازند. همچنین ساخت شیشه‌های کوچک عطر از اختراعات رومیان است.

 

رایج‌ترین مواد اولیه عطرسازی در روم

رایج‌ترین و در دسترس‌ترین مواد اولیه از قلمروهای روم می‌آمدند و شامل گل سرخ، انار، اسطخودوس، به، انگور، رزماری و ریحان بودند. گران قیمت‌ترین مواد اولیه دارچین و مر، بلسان مکی، صمغ کاج و ریشه‌ها بودند.

 

تفاوت عطرهای باستان و امروزی

تفاوت عمده ادو پرفیوم امروزی با روغن‌های معطر در دوره روم باستان به طور دقیق در روش تولید بود. استفاده از الکل و تقطیر به جای چربی‌ها از قرن ۹ پس از میلاد اتفاق افتاد. بنابر برخی از منابع تاریخی، اعراب فرآیند تقطیر را به بقیه دنیا معرفی کردند. الکل خیلی کاربردی‌تر است: این ماده بخار شدنی است و روی پوست به سرعت خشک می‌شود. الکل بهداشتی و تمیز است و قیمت مناسبی دارد.  در مقایسه با عطرهای جدید امروزی، روغن‌های معطر با پایه چربی، رایحه را به مدت طولانی‌تری حفظ می‌کردند و آن را تغییر نمی‌دادند. همچنین، چون این محصول در آن دوره فقط از منابع طبیعی ساخته می‌شد، کمتر موجب ناراحتی‌های پوستی می‌شد، اما قیمت عطرها از امروز بسیار بالاتربود.

 

قیمت عطر در روم باستان

موج استفاده از عطر نه تنها در بین ثروتمندان بلکه بین طبقات فقیر روم باستان رواج گسترده‌ای داشت. با این حساب باید بدانیم که قیمت عطر چه مقدار بوده است. تولید و ساخت روغن‌های معطر تا حد زیادی تحت تاثیر مواد اولیه‌ای بود که بیشتر از خارج و به خصوص از کشورهای حوزه مدیترانه مانند اسکندریه در مصر، مهمترین بندر تجارتی آن روزگار می‌آمد.

بررسی تاریخچه عطر در روم باستان نشان می‌دهد، در آن روزگار عطرها با استفاده از روغن‌ها و چربی‌ها ساخته می‌شدند و پایه الکلی نداشتند. گران‌بهاترین عطرها ابتدا با استفاده از روغن زیتون یا روغن بادام تلخ ساخته می‌شد که بعدها ترکیب روغن زیتون و آب انگور (انگور نرسیده و سبز) جایگزین آن شد.

در واقع علاوه بر ساخت یک عطر، شیشه عطر هم بخشی از قیمت عطر بود. رومی‌ها در این حوزه پیشرو بودند. زنان رومی ظروف عطری با شکل‌های مختلف داشتند، گاهی اوقات بعضی از این ظروف حتی از جنس طلای خالص بودند. در نتیجه، هزینه شیشه عطر هم به هزینه مواد اولیه اضافه می‌شد.

ظروف عطر از جنس سفال، شیشه، شیشه دمیده، مرمر سفید، برنز، سرب، نقره و طلا بودند و با سنگ‌های قیمتی تزیین می‌شدند. این ظروف به شکل‌های متفاوتی بودند: کروی، کبوتر، سرانسان، فنجانی یا بیضی شکل و …

 

گران‌ترین عطر رومی

حکایتی راجع به امپراطور تیبریوس در این باره وجود دارد. بنابر منابع تاریخی، یک روز امپراطور از هزینه‌های گزاف (معادل ۶۰۰ میلیون یوروی امروز)  که حکومت روم برای خرید مواد عطری متحمل شده بود در سنا شکایت کرد، از همین روایت می‌توان متوجه شد که عطرها در روم چقدر انحصاری بودند.

 

نخستین عطر عربی

ابویوسف کندی شیمیدان عرب در قرن نهم میلادی کتابی رو درباره‌ی عطر‌ها با عنوان شیمی عطر و تقطیر نوشته است. البته که شایان ذکره اولین تهیه‌ی عطر از روش تقطیر توسط دانشمند ایرانی ابن‌سینا صورت گرفته! در این کتاب برای ساخت عطر‌ها و همچنین تجهیزات اولیه‌ی عطرسازی بیش از ۱۰۰ روش معرفی شده. همچنین روش‌هایی برای تهیه‌ی روغن‌ها و عرق‌های گیاهی و مرهم‌ها گفته شده که میتونستن جایگزین خیلی خوبی برای دارو‌های گرون قیمت باشند.

در این زمان شاهد پیشرفت چشمگیر منابع ترکیبات عطر‌ها بودیم و همچنین برای خرید عطر مردانه یا ادکلن زنانه مراکز خرید بسیاری در دسترس مردم قرار گرفت و عطاری‌ها علاوه بر فروش عطر زنانه یا عطر مردانه مشغول به فروش دارو‌های گیاهی و یا عرقیجات بودند.

 

اولین عطر در ایتالیا:

در دوره‌ رنسانس، ایتالیا تبدیل به مرکز عطرسازی دنیا شد که البته در این‌بین شهر‌های ونیز و فلورانس بسیار فعال تر از دیگر شهر‌ها بودند. رنه فلورنتین عطر ساز ایتالیایی مسبب این رشد چشمگیر بود. رنه فلورنتین عطرساز شخصی کاترین دومدیسی بود که پس از ازدواج کاترین با هانری دوم پادشاه فرانسه به همراه اون به فرانسه مهاجرت کرد.

 

تاریخچه عطر در فرانسه

تاریخچه عطر در فرانسه به دوره رنسانس برمی‌گردد. شهر‌های ونیز و فلورانس در کشور ایتالیا مراکز ساخت عطر بودند. کاترین دمدیسی پس از ازدواج با هنری دوم، پادشاه  فرانسه، عطرسازش را با خود از ایتالیا با به دربار فرانسه برد. کارگاه این عطرساز ایتالیایی توسط یک راهروی مخفی به آپارتمان ملکه متصل می‌شد از همین رو احتمال ربوده شدن فرمول عطرهای او وجود نداشت. در زمان هنری دوم بود که فرانسه به امپراتوری بزرگ عطرسازی تبدیل شد. درباریان فرانسه که در آن زمان چندان به نظافت و ظاهر خود اهمیت نمی‌دادند به مرور زمان به مصرف کنندگان ثابت عطر مبدل شدند.

در سال ۱۶۵۶ میلادی برای اولین بار دستکش‌های معطر در فرانسه به بازار آمدند و همچنین صنف مشترک تولید کنندگان عطر و دستکش تاسیس شد و استفاده از آن در فرانسه رو به رشد رفت. عطر در طول تاریخ به معنای قدرت و ثروت بوده است. در فرانسه قرن هفدهم و در دربار لویی چهاردهم، این پادشاه هر روز خواستار رایحه‌ای جدیدی برای استفاده بود و یا لوئی پانزدهم آنقدر به عطر علاقه داشت که دربارش، دربار عطرآگین نام گرفته بود. در فرانسه آن روزها علاوه بر استفاده مردم از این محصولات برای معطر ساختن پوست و لباس، افزودن رایحه به لوازم خانگی هم رونق پیدا کرد.

اما در اواخر قرن هجدهم میلادی دنیای عطر و صنعت عطرسازی با اختراع ادکلن، دستخوش انقلابی بسیار عظیم شد. ادکلن‌ها در ابتدا بیشتر ترکیبی از لیمو، نارنج و گیاه رزماری بودند. در آن زمان  ادکلن‌ها موارد استفاده بسیار مختلفی داشتند از جمله، خوشبو کردن آب حمام، خوشبو کردن دهان و خوشبو کردن نوشیدنی‌ها . مدتی بعد ساخت بطری‌ها نیز برای ادکلن‌ها رایج و حائز اهمیت شد. بطری‌های شیشه‌ای که حاوی مایع معطر بودند با استقبال بسیار گسترده مردم مواجه شدند.

در تاریخچه عطر و ادکلن صنعت عطرسازی در دوره انقلاب کبیر فرانسه رشد صعودی خود را از دست داد، البته در آن زمان عطری به نام گیوتین به بازار معرفی شد که در بین انقلابیون و مردم عادی بسیار پر طرفدار شده بود و عده زیادی از آن استفاده می‌کردند.

در دوره ناپلئون بناپارت، صنعت عطرسازی در فرانسه سیر صعودی به خود گرفت و بسیار شکوفا شد. شهر گراسه در فرانسه بزرگترین شهر تولیدکننده عطر بود که اسانس‌های مختلفی تولید می‌کرد. این شهر تقریبا از سال ۱۷۲۴ میلادی تا به امروز در این زمینه فعالیت می‌کند.

این طور که در تاریخ مشخص شده فردی آلمانی به نام جان رادولف پایه گذار شیمی اسانس‌ها بوده است و در ادامه آنتوان لاووازیه فرانسوی باعث توسعه پایه‌های اولیه علم شیمی اسانس‌ها گردید وی ساکن شهر گراسه بود و نقش بزرگی در سردمداری این شهر در صنعت اسانس داشت و باعث بی رقیب شدن این شهر در زمینه تولید اسانس شده بود.

روشی که برای ساخت اسانس در شهر مذکور رواج داشت، روش جذب با استفاده از روغن‌های جاذب بود که به این وسیله توانستند از گل هایی مانند یاسمن، اسانس به دست آورند. رقیب شهر گراس در آن زمان شهر کلن آلمان بود که خصوصا به واسطه محصول مشهور خود یعنی ادوکلن شهرت داشت.

امروزه کشورهای ایتالیا و فرانسه دو کشور بزرگ تولید کننده عطر و ادکلن در جهان به حساب می‌آیند. برندهای معتبری چون لانکوم، کرید، لالیک، دیور، شنل، بولگاری، ورساچه و… از برترین و مشهورترین برندهای عطرسازی در این دو کشور محسوب می‌شوند.

 

خوش بوترین پادشاه تاریخ

اما از کسانی که در دنیای عطر و ادکلن انقلابی بزرگ ایجاد کرد، پادشاه فرانسه، لویی ۱۴ام بود که لقب “خوش‌بوترین پادشاه تاریخ” را به او اختصاص داده‌اند. دلیل اینکه این لقب به لویی ۱۴ام تعلق دارد، آنچه که انتظار دارید نیست. او در طول عمرش (۷۷سال) تنها سه بار حمام رفت و دلیلش ترس بسیار زیاد او از حمام رفتن بود. در قرن ۱۷ میلادی، این عقیده وجود داشت که آب ناقل انواع بیماری‌ها است و از آنجایی که اشراف‌زادگان فرانسوی تمایلی به مرگ نداشتند، باورشان بر این بود که حمام نرفتن، آن‌ها را نامیرا می‌کند.

کاخ ورسای در قرن ۱۷ به معطر بودن معروف بود. در آن دوره، خدمتکاران سخت مشغول مخفی کردن بهداشت ضعیف مردم آن دوره بودند و با اسپری کردن عطر بر همه چیز و همه کس، این استانداردهای ضعیف بهداشت را با بوی خوش گل و اسانس‌های مختلف مخفی می‌کردند. لویی شخصی بود که استانداردهای عطرسازی را جا به جا کرد چون هر هفته به عطار شخصی‌اش دستور می‌داد تا عطری جدید با بویی جدید برای او تولید کند. لویی می‌خواست که پیراهن‌های او همیشه آغشته به بهترین عطرها باشد و یکی از آن‌ها Aqua Angeli بود که ترکیبات و طرز تهیه آن بسیار سخت و زمان بر بود.

 

Aqua Angeli عطر محبوب لویی چهاردهم

این عطر این گونه تهیه می‌شد: ترکیبی از چوب آلوئه (مغز معطر یک درخت)، جوز هندی، استوراکس (نوعی صمغ درخت که بوی شیرین دارد)، میخک و بنزوئین (نوعی دیگر از صمغ درخت) در گلاب جوشانده می‌شدند تا پخته شوند. سپس این ترکیب به مدت یک روز و شب استراحت می‌کرد و بعد از آن آب گل یاس و شکوفه درخت پرتقال و در نهایت چند تکه مشک به آن اضافه می‌گشت.

از دوره حکومت لویی ۱۴ام، این ترند به وجود آمد که افراد ثروتمند یا اشراف‌زاده به استخدام عطارهای شخصی روی آوردند که از آن‌ها می‌خواستند عطرهای خاص برای آن‌ها تولید کنند. حال که عطرسازان طرفدارها و مشتریان رده بالایی کسب کرده بودند، مقام و مرتبه اجتماعی آن‌ها هم ارتقا پیدا کرد و از طرف حکومت، تمام و کمال حمایت ‌شدند. به قدری که آن‌ها، قشری محترم و ثروتمند به شمار می‌رفتند.

 

قدیمی ترین کارگاه عطرسازی دنیا:

پس از گذشت سالیان دراز، اخیراً باستان شناسان و محققان مکاشفه‌های جالبی در زمینه‌ی عطر‌سازی داشتند. برای مثال در سال ۲۰۰۵ کارگاهی رو در شهر پیرگوس قبرس پیدا کردند که تصور می‌شه قدیمی‌ترین کارخانه یا کارگاه عطر سازی در دنیا بوده باشه. این کارخانه عطر سازی نزدیک به ۴۰۰۰ سال قدمت داره و در اون اشیاء عجیبی مربوط به صنعت عطرسازی در گذشته وجود داشت. در این کارگاه عطر سازی نزدیک به ۶۰ دستگاه تقطیر، کاسه برای ترکیب کردن روغن ها، قیف و بطری مشاهده شد که در نوع خود بی‌نظیر بود.

 

انقلاب صنعتی و ورود مواد مصنوعی به عطرها

در دوره حکومت ملکه ویکتوریا، عطرها و در کل فشن، کمی ملایم‌تر شد و دلیلش این بود که ملکه ویکتوریا، استفاده بیش از حد از عطرهای تند و مواد آرایشی را برای زنان بی‌حیایی می‌دانست. وی زنی سرسنگین و سنتی بود و از آنجایی که مردم، حاکمانشان را الگوی خود قرار می‌دهند، سلایق عموم در چیزهای مختلف هم ملایم‌تر و ساده‌تر شد. این پدیده تاثیر به خصوصی بر صنعت عطر در انگلیس گذاشت. اما مهم‌ترین پیشرفت در تاریخ صنعت عطر، در دوره ویکتوریایی صورت گرفت.

مشهورترین شیمی‌دان قرن ۱۸ میلادی، متُدی را کشف کرد که صنعت عطر را برای همیشه متحول سساخت. او با ایجاد یک ساختار مولکولی مصنوعی قادر به شبیه‌سازی رایحه گل‌ها و گیاهانی بود که استخراج اسانس آن‌ها به صورت طبیعی وقت و انرژی بسیار زیادی مصرف می‌کرد.

در اوج این ترفند بود که Aime Guerlain عطری به نام Jicky Guerlain را تولید کرد که یکی از برندهای افسانه‌ای در انگلیس است و هنوز هم بهترین عطرهای زنانه را برای بازار انگلیسی تولید می‌کنند. این محصول که با ترکیبب مواد مصنوعی و طبیعی تولیدی می‌شد، پایه‌ای بود که صنعت عطرسازی مدرن بر آن بنا می‌شد.