محلی است عموماًدر پایینترین طبقهٔ ساختمان که در آن یک مشعل گازی یا گازوییلی و یک دیگ حرارت مرکزی و سایر تجهیزات جانبی آن برای تأمین آب گرم مدار گرمایش ساختمان و آب گرم مصرفی از طریق منبع دوجداره تعبیه و نصب شدهاست.
آب گرم تولید شده در موتورخانه یا شوفاژخانهاز طریق مدار آب گرم به کلکتور رفت و از آنجا توسط لوله رایزر ساختمان به هر یک از واحدهای موجود منتقل میگردد و پس از عبور از رادیاتور با توجه به سطح تماس زیادی که با محیط پیدا میکند گرمای خود را به محیط داده و از طریق مسیر برگشت به رایزر برگشت و سپس دوباره به دیگ برای باز گرم شدن منتقل میشود.
دیگ و مشعل: برای گرم کردن آب مدار رادیاتور
پمپ: برای چرخش آب در مدار رادیاتور
رادیاتورها:برای انتقال حرارت آب به محیط ساختمان
منبع دوجداره: وسیله تأمین آب گرم مصرفی توسط آب رادیاتورها
منبع انبساط: وسیلهای که حجم اضافه آب دیگ در اثر گرم شدن را در خود جای میدهد.
سیستمهای کنترل و نشان دهندهها: شامل ترمومتر، مانومتر، سطح نمای مخزن گازوئیل، آبنمای منبع انبساط، ترموستات دیگ، ترموستات جداری، ترموستات اتاقی، شیر اطمینان و رله مشعل
نصب شوفاژ خانه کاری پیچیده و دشوار است. انجام این کار مستلزم برنامه ریزی دقیق و به کارگیری لوازم مناسب است. شما می توانید بخش زیادی از فرایند نصب شوفاژ خانه از جمله انتخاب دیگ بخار، شوفاژها، لوله کشی و نصب سیستم کنترلی را به تنهایی انجام دهید.
در مرحله نهایی حتما باید از یک کارشناس حرفه ای استفاده شود. این کارشناس اتصالات مختلف را از نظر امنیتی و نشت گاز بررسی میکند.
همچنین این کارشناس باید بازدهی حرارتی سیستم نصب شده را مورد سنجش قرار دهد. در این مطلب مراحل نصب شوفاژ خانه به صورت گام به گام بیان شده است.
گام اول: جستجو برای خرید لوازم مناسب و کارآمد
انتخاب اندازه مناسب برای دیگ بخار بسیار مهم است. اندازه دیگ بخار باید طوری باشد که توانایی گرم کردن خانه و آب گرم مصرفی را داشته باشد. اگر اندازه دیگ بخار از حد مطلوب بزرگتر باشد، انرژی بیشتری برای گرم کردن آب مصرف می شود که نتیجه آن افزایش بی رویه هزینه هاست. اگر به هزینه های ماهیانه خانواده اهمیت میدهید، حتما دیگ بخاری با اندازه متناسب خریداری کنید.
شوفاژهایی را انتخاب کنید که ظرفیت گرمایی مطلوبی دارند و گرما را به طور یکسان در فضای خانه پخش می کنند. کارآمدترین شوفاژها، آن هایی هستند که پره دارند.
پره ها سطح تماس موثر را افزایش می دهند، در نتیجه گرمای بیشتری از سمت شوفاژ به محیط اطراف منتقل می شود.
نوعی از سیستم کنترلی را انتخاب کنید که دستورالعمل نصب آسان داشته باشد. اگر در قسمتی از مراحل نصب به مشکل برخوردید، با شرکت سازنده تماس بگیرید و توضیحات تکمیلی را از آنها بخواهید.
دیگ های بخار و شوفاژها ظرفیت گرمایی مشخصی دارند. لوازم جانبی و قطعات باید به گونه ای خریداری شوند که با ظرفیت دیگ بخار و شوفاژ هماهنگی داشته باشند.
هنگام ارزیابی ظرفیت گرمایی مورد نیاز، توجه داشته باشید که پنجره ها، درب های ورودی و دیوارهای بیرونی اتلاف گرمایی زیادی را در فصل سرد سال ایجاد می کنند. شوفاژها باید توانایی جبران این انرژی گرمایی تلف شده را داشته باشند.
گام دوم: تهیه نقشه به منظور نصب شوفاژ خانه
به نکاتی که در ادامه بیان می شود، توجه کنید. با انجام این پیشنهادات دستورالعمل مناسبی برای نصب قطعات مختلف خواهید داشت.
دیگ بخار باید در محلی نصب شود که امکان اتصال آسان به لوله های آب، منبع گاز و سیستم تهویه فراهم باشد.
هنگام نصب شوفاژ خانه، این نکته را درنظر داشته باشید: بهتر است شوفاژ در قسمت زیرین پنجره ها نصب شود.
در این صورت با هوای سرد ورودی از پنجره مقابله می شود و دمای محیط تعدیل خواهد شد.
اگر ارتفاع پنجره ی خانه ای تا زمین ادامه داشته باشد، شوفاژ باید مجاور پنجره نصب شود. با رعایت کردن این عامل، کنترل دمای محیط بهتر انجام می گیرد.
قبل از اقدام به لوله کشی باید تصمیم بگیرید که لوله کشی از زیر زمین انجام بگیرد یا از روی دیوارها. اگر لوله کشی از زیر زمین انجام بگیرد، مکان آن باید نشانه گذاری شود. با انجام دادن این نشانه گذاری، در زمان تعمیرات خانه، از برخورد چکش با لوله ها جلوگیری می شود. در نتیجه سیستم لوله کشی سالم می ماند.
گام سوم: خرید لوازم و وسایل مورد نیاز برای نصب شوفاژ خانه
گام چهارم: نصب شوفاژها
شوفاژها باید حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر با سطح زمین فاصله داشته باشند. رعایت این فاصله برای لوله کشی و نظافت کردن الزامی است. یک شیر کنترلی روی جریان اتصالی و یک شیر قفل شونده روی جریان برگشتی نصب می شود. از این شیرها برای تنظیم کردن جریان آب داخل شوفاژ استفاده می شود.
گام پنجم: انجام لوله کشی از طرف شوفاژ و شیرها به سمت دیگ بخار
لوله های مسی و فشرده مناسب هستند. اتصالات پیچیده ای نیز باید انجام شود. از اتصال مناسب لوله ها با رادیاتور اطمینان حاصل کنید. اگر اتصالات به خوبی بسته شوند، از هواگیری و خراب شدن سیستم حرارتی جلوگیری می شود.
گام ششم: سیستم کنترلی در نصب شوفاژ خانه
برای نصب سیستم کنترلی حتما باید از دستورالعمل شرکت سازنده پیروی کنید تا ایمنی رعایت شود.
گام هفتم: قطع کردن اتصالات آب و برق و نصب دیگ بخار
در این مرحله از نصب شوفاژ خانه نیز، باید طبق دستورالعملهای شرکت سازنده پیش بروید. یک کارشناس حرفه ای باید اتصال دیگ بخار به منبع گاز را ارزیابی کرده و آن را تایید نماید.
گام هشتم: بستن تمام شیرهای کنترلی متصل به شوفاژها، پر کردن سیستم حرارتی با آب و راه اندازی شوفاژ خانه
این گام، آخرین مرحله در نصب شوفاژ خانه است. پمپ و دیگ بخار را روشن کنید. شیر کنترلی ورودی به شوفاژها را تست کنید. جریان آب گرم باید به صورت یکسان داخل همه شوفاژها جریان داشته باشد.
استفاده از شیرهای ترمواستاتیک، اگرچه هزینه بر است ولی امکان تنظیم دما را در هر اتاق و به صورت جداگانه امکان پذیر می سازد.
اگر تاسیسات حرارتی را در ارتفاع بالاتر نصب کنید و یا محافظی جلوی آن قرار دهید، از دسترس کودکان دور می مانند.
شستشوی لوله ها، شوفاژ و تاسیسات حرارتی برای از بین بردن رسوب و لجن امکان پذیر است.
ساختمان های زیادی از جمله بیمارستان ها، مدارس، آپارتمان ها و ادارات در کشور ما وجود دارند که مجهز به سیستم گرمایشی مرکزی هستند و از شوفاژ به عنوان منبع گرمایی خود استفاده می کنند. از آنجا که این سیستم وظیفه گرم کردن واحدهای زیادی را در یک ساختمان برعهده دارد، پس هرگونه ایراد در عملکرد آن می تواند منجر به بروز مشکلات بیشتری شود و افراد زیادی را دچار آسیب کند.
بنابراین، سرویس موتورخانه، بسیار اهمیت دارد. با بازدید دوره ای از تاسیسات موتورخانه، می توان ضمن بالا بردن راندمان و بهینه کردن آن، هزینه های ناشی از خرابی آن را نیز کاهش داد. به این ترتیب، می توان در تمامی روزهای سال از آب گرم و هم چنین در روزهای سرد سال، از هوایی گرم و مطبوع در خانه بهره مند شد. در بیشتر خانه ها، موتورخانه در زیرزمین یا در پارکینگ ساختمان قرار گرفته است.
شما باید برای ساختمان خود یک فرد متخصص مطمئن پیدا کنید تا کارهای تاسیسات موتورخانه و تعمیر آن را به او بسپارید. بهتر است برای این کار یک قرارداد بنویسید تا آن فرد به صورت مرتب برای سرویس موتورخانه مراجعه کند.
مزیت این کار در این است که ایرادات کوچک موتورخانه به سرعت شناسایی و رفع می شود و با صرف هزینه ای اندک از هزینه ها و خسارات بیشتر جلوگیری می شود. اما در کنار کمک گرفتن از یک متخصص حرفه ای، خود شما نیز می توانید به شوفاژخانه سر بزنید و از کارکرد صحیح و بدون اشکال آن اطمینان حاصل کنید.
یک متخصص فنی را برای تعمیر و سرویس موتورخانه به صورت دوره ای در ساختمان خود استخدام کنید.
برای اینکه بدانید هنگام بازدید موتورخانه باید به چه قسمت هایی توجه کنید، باید بدانید که چه تجهیزاتی در تاسیسات موتورخانه به کار رفته است و کار هر قسمت چیست.
دیگ ها: این دیگ ها انباشته از آب هستند و با گرمایی که از سوختن مشعل می گیرند، گرم می شوند. سه دیگ آب داغ، آب گرم و دیگ بخار موجود است که بدنه آن ها از چدن یا فولاد ساخته شده است تا گرمای بیشتری را درون خود نگه دارد.
مشعل: زیر دیگ قرار دارد و با سوختن گاز یا گازوئیل، شعله ایجاد میکند که برای گرم کردن آب داخل دیگ به کار می رود. در محل لوله اتصال گاز به مشعل باید فیلتری وجود داشته باشد تا مانع از ورود ذرات موجود در هوا به درون مشعل شود.
منبع کوئل دار: منبعی است که درون آن با چند لوله ورودی و خروجی از جنس مسی پوشیده شده است. آبی که درون دیگ گرم شده است به داخل این منبع می ریزد و در گردش و تبادل با لوله های مسی، آب سرد را گرم میکند.
لوله ها: سراسر شوفاژخانه با لوله هایی پر شده است که برای ورود و خروج آب از آن ها استفاده می شود.
دودکش: جهت خارج شدن دود و گازهای سمی ناشی از سوختن مشعل به کار می رود.
منبع انبساط: طبق قانون فیزیک، گرما و افزایش دما موجب افزایش حجم آب می شود. برای اینکه این افزایش حجم به تاسیسات موتورخانه آسیبی نرساند، در کنار سیستم گرمایشی از یک منبع انبساط استفاده می کنند.
ترموستات: برای تنظیم دمای آب از ترموستات کمک می گیرند تا در صورتی که دمای آب از یک حد مشخصی بالاتر رفت، ترموستات مشعل را خاموش کند تا دما بالاتر نرود و موجب ترکیدن دیگ نشود.
پمپ سیرکولاتور: به پمپی گفته می شود که برای گردش آب در شوفاژ و شوفاژخانه استفاده می شود.
مشعل با ترکیب گاز یا گازوئیل با اکسیژن شعله ای ایجاد میکند که باعث گرم شدن آب درون دیگ میشود.
ابتدا هنگام ورود به موتورخانه توجه داشته باشید که نکات ایمنی را کاملا رعایت کنید. همیشه زمانی که می خواهید وارد شوید برای چند ثانیه ای در را باز گذاشته تا اگر در موتورخانه دود و هوای سمی وجود داشته باشد، خارج شود. همواره زمانی که خودتان داخل موتورخانه هستید، در آن را کاملا باز بگذارید. از ایمن بودن سیم ها و کلیدهای برق مطمئن شوید و برای مواقع اضطراری یک کلید برق و کپسول آتشنشانی بیرون و در جایی در دسترس تعبیه کنید.
بعد از رعایت کلیه اصول ایمنی، به سراغ تک تک تجهیزات داخل موتورخانه بروید.
دیگ های آب را کاملا بررسی کنید تا از هیچ جایی نشتی نداشته باشد. پره های دیگ، شیر و اتصالات ورودی و خروجی آب و اطراف بدنه آن را با دقت نگاه کنید. رسوب زدایی دیگ باید هر چند ماه یک بار انجام شود. هم چنین ارتفاع و دمای آب درون دیگ مناسب باشد و دودکش نیز به درستی تنظیم شدهباشد.
مشعل باید با شعله ای یکنواخت به رنگ نارنجی بسوزد. تا هم از نظر مصرف انرژی بهینه باشد و هم اینکه گازهای سمی تولید نکند. در هر بار بازدید از درستی عملکرد مشعل و هم چنین آکوستات، ترمومتر و رله آن اطمینان حاصل کنید. لازم است فیلتر مشعل به طور مرتب کاملا تمیز شود.
اتصالات ورودی و خروجی منبع کوئل دار بررسی شود تا سوراخ و نشتی نداشته باشد. هم چنین مانند دیگ آب گرم، هر چند ماه یک بار رسوب زدایی شود.
شیرآلات و لوله های به کار رفته در تاسیسات موتورخانه نیز از نظر نشتی بازبینی شود. از آن جایی که این لوله ها محل عبور آب است، املاح موجود در آب می تواند منجر به رسوب و گرفتگی لوله ها شود. لذا رسوب زدایی و اسیدشویی شیرآلات نیز ضروری است. برای صرفه جویی در مصرف سوخت و جلوگیری از هدررفت آن بهتر است این لوله ها را عایق بندی کنید.
دیگ ها، منابع آب و شیرآلات موتورخانه نباید هیچ گونه نشتی داشته باشند.
به هیچ وجه شیر فلکه را برندارید و اگر در عملکرد آن مشکلی دیدید آن را تعمیر یا با شیر فلکه جدیدی عوض کنید.
برای هر دیگ موجود در شوفاژخانه باید یک دودکش مخصوص وجود داشته باشد. همیشه دودکش ها را بازبینی کنید تا مطمئن شوید که همه دودهای حاصل از سوختن مشعل به طور کامل از فضای داخل خارج می شود.
هوای درون موتورخانه باید تمیز و مطبوع، نه خیلی گرم و نه خیلی سرد باشد.
پنجره آن باید باز باشد یا زیر در فضایی باشد تا هوا به خوبی در جریان باشد و همواره اکسیژن به میزان کافی در هوای موتورخانه وجود داشته باشد.
در هر بار سرکشی تاسیسات موتورخانه از وجود آب و گردش آن درون منبع انبساط مطمئن شوید.
به علاوه ببینید که دچار زنگ زدگی یا پوسیدگی نشده باشد. فلوتر (شیر شناور) منبع انبساط را کنترل کنید و در صورت خراب بودن، آن را تعویض کنید.
تعمیر، سرویس موتورخانه و روغن کاری پمپ ها را به صورت دوره ای انجام دهید. این قطعات مرتب در حال کار هستند و نگهداری از آن ها مهم است.
به صدای پمپ و سالم بودن قطعات آن مانند شفت، رتور و پروانه دقت کنید.
ترموستات ها، رله مشعل، کلید های برق و سایر تجهیزات کوچک شوفاژخانه را بازبینی کنید و از عملکرد صحیح آن ها مطمئن شوید.
موتورخانه فضایی برای نگهداری شیرآلات و تجهیزات وسایل گرمایشی یک ساختمان است.
به هیچ وجه از این مکان برای نگهدای لوازم اضافی منزل و به عنوان انبار استفاده نکنید. هرگونه وسایل اضافی به خصوص مواد قابل اشتعال را از آن جا خارج و دور کنید.
مشعل، ترموستات ، آکوستات و رله آن را به دقت بازبینی کنید و از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل کنید.
بدیهی است که هر چه زودتر از عیب و ایرادات تاسیسات موتورخانه مطلع شوید، سریع تر و راحت تر می توانید آن مشکل را رفع کنید.
از نظر مالی نیز تعمیر خرابی های جزئی، هزینه کمتری دارد. پس به عنوان مثال بازدیدهای هفتگی می تواند زمان مناسبی باشد تا شما همواره از وضعیت تجهیزات موتورخانه آگاه باشید.
حتی اگر مشکل خاصی در گرمایش منزل نداشتید و از عملکرد درست شوفاژها رضایت دارید، باز هم بهتر است نگهداری از موتورخانه و بازبینی از آن را جدی بگیرید. در ضمن فراموش نکنید که از متخصصین فنی تاسیسات نیز کمک و راهنمایی بگیرید.
