بذر برنج چیست؟ بذر برنج دانه ای است که از کشت سالهای قبل به دست میآید. این دانه اصلیترین عامل برای کاشت برنج است. هرچقدر بذر برنج کیفیت بیشتری داشته باشد ، برداشت برنج با کیفیتی بهتری خواهد بود. البته در این راه عوامل مختلفی شامل خاک حاصلخیز، آبیاری، حذف آفتهای گیاه نیز دخیل هستند. کشاورزان مقداری بذر را به صورت شلتوک نگه میدارد تا در سال بعد از آن برای کاشت استفاده کنند. آیا فکر کرده اید یک دانه چگونه به صدها دانه دیگر تبدیل میشود؟ این معجزه تنها به یار خداوند و زحمت کشاورزان اتفاق میافتد. خلقت خداوند را میتوان از تبدیل یک بذر کوچک به دانههای بی شمار برنج درک کرد و از نحوه کاشت و برداشت برنج به شوق آمد. البته گاهی اوقات هم به خاطر خرابی و عدم مرغوبیت بذر، کل محصول خراب میشود و برنج به دست آمده کیفیت ایدهآل خود را نخواهد داشت.
پس به این نتیجه میرسیم انتخاب بذر در تهیه برنج با کیفیت بسیار تاثیر گذار است و کشاورزان باید در نحوه نگهداری بذر برای کاشت سال آینده توجه ویژه ای داشته باشند؛ طوری که دست هیچ حشره و جانوری به دست بذرها نرسد.
طریقه جوانه زدن بذر برنج چگونه است؟ آیا میدانستید قبل از کشت، باید بذرها جوانه بزنند؟ در ادامه با نحوه جوانه زدن بذر برنج آشنا میشوید:
اولین مرحله: در اولین قدم، مقدار زیادی محلول آب و نمک نیاز است تا شلتوکهایی که از پارسال نگهداری شده، داخل آب و نمک قرار گیرند. بذرهای سبک تر روی آب قرار میگیرند و بذرهای سنگین تر ته نشین میشوند.
دومین مرحله: با این کار به راحتی میتوانید بذرهایی که به دردتان نمی خورد را جدا کنید و دور بیندازید. سپس بذرهای سنگین تر را با آب شسته و داخل گونی مناسب قرار دهید.
سومین مرحله: گونیها داخل آب قرار میگیرند و برای چند روز در همین حالت باقی میمانند. بعد از خارج کردن گونی از داخل آب بذرها را روی زمین قرار داده و روی آنها پارچه نمدی میپوشانید.
چهارمین مرحله: جنینهای کوچک برنج به مدت یک هفته در همین حالت باقی میمانند. کم کم مشاهده میکنید بذرهای کوچک زیبای برنج جوانه زدند و آماده کاشت هستند.
جالب است بدانید کشاورزان برای کاشت برنج دو زمان مختلف را در نظر میگیرند. زمان اول، اوایل بهار است و زمان دوم بعد از برداشت کشت اول است. به همین دلیل، برنجها ایرانی با نام کشت اول و دوم شناخته میشوند.
برنج گیاهی استوانه ای است که در قسمتهای آن گره وجود دارد. ساقه برنج توخالی است و میتواند حدود ۶۰ الی ۲۰۰ سانتی متر قد داشته باشد. ساقه اصلی به ۴۵ ساقه فرعی منشعب میشود. برگها هم به صورت متناوب در دو ردیف ساقه قرار میگیرند که هماهنگی قرار گرفتن برگها بسیار جذاب و گیرا است. ظاهر گیاه برنج بسیار شبیه گندم است و مانند گندم دارای گل آذین خوشه میباشد. درون این گلها دانههای برنج بسیار مرتب نشسته اند و خودنمایی میکنند.
۱.بذر برنج یا همان شلتوک
شلتوک همان میوه گیاه برنج است که از نظر ظاهری بسیار شبیه گندم میباشد. داخل شلتوک، دانه برنج است با این تفاوت که یک پوشش چسبنده دور واحد دانه برنج را در بر میگیرد و شلتوک را تشکیل میدهد بنابراین شلتوک به چند قسمت پوستی، بیرونی، پوشش دانه و دانه سرشار از پروتئین تقسیم بندی میشود.
۲.دانه برنج با ارزش ترین قسمت
دانه برنج از سه قسمت اصلی یعنی لایه سبوسی، جنین یا رویان آندوسپرم تشکیل میشود. لایه قرار گرفته روی آن دانه برنج را لایه سبوسی میگویند که خارجی ترین قسمت تشکیل میدهد. جنین بذر هم که با آن آشنا شدید، داخلی ترین قسمت برنج را تشکیل میدهد. لایه آندوسپرم هم زیر لایه سبوسی قرار دارد و بخش عمده دانههای برنج را تشکیل میدهد. این قسمت سرشار از نشاسته و مقدار کم پروتئین است و هرچقدر به مرکز آن نزدیکتر میشویم میزان پروتئین کاهش پیدا میکند.
۳.جنین یا رویان بذر برنج
جنین یا رویان بذر برنج مهم ترین عامل برای ریشه در بذر است که بسیار کوچک است و در حفره کوچک متصل به قسمت پایین قرار گرفته. ارزش غذایی این قسمت بسیار بالاست و از ویتامین ها، تیامین و ریبوفلاوین برخوردار میباشد.
۴.ریشه برنج
ریشه برنج با توجه به عوامل مختلفی مانند بافت خاک، میزان حاصلخیزی خاک و تهویه خاک در اندازه و شکلهای مختلف رشد میکند. معمولا طول ریشه برنج حدود ۲۰ الی ۲۵ سانتیمتر است که از فیبر تشکیل میشود. اگر کمی دقت کنید ریشههای کوچک تری به نام ریشه چه به ریشه اصلی چسبیده اند که کل ریشه در گرههای ساقه شکل میگیرند.
جالب است بدانید، ریشه برنج بر خلاف دیگر ریشهها از یک بافت هدایت کننده هوا ایجاد میشود و رشد میکند.
۵.تعداد برگهای برنج
همانطور که میدانید برگها عملیات فتوسنتز یا همان تنفس گیاه را انجام میدهند که از سلولهای کلروفیل ساخته شدند و نور را به انرژی شیمیایی تبدیل میکنند. همچنین آنها ترکیبات آلی گرفته شده از طریق ریشه و ساقه را به سوخت تبدیل میکند. هر کدام از گرههای ساقه دارای یک برگ است و ظاهر برگها کاملاً کشیده و دارای رگبرگهای موازی میباشد. دو طرف ساقه، برگها به صورت متناوب قرار دارند و اندازه برگهای برنج از نظر طول، عرض و ضخامت زاویه با یکدیگر متفاوت هستند. اما به طور کلی، حدود ۵۰ الی ۶۰ سانتی متر طول و حدود ۱ الی ۲ سانتی متر عرض دارند.
۶.بدنه توخالی با گرههای توپر
ساقه برنج یک ساقه توخالی و صاف است که در برخی قسمتها جدار سختی پیدا میکند. در قسمتهای سخت، ساقه توپر است که آن گره میگویند. فاصله میان دو گره هم میان گره نام دارد. معمولاً برنجهای زودرس دارای گرههای کمتری هستند و طول ساقه شان حدود ۱۸۰ سانتی متر میباشد.
۷.گل آذین برنج؛
گل آذین ظاهر خوشهای زیبایی دارد و از انشعابات فرعی تشکیل میشود. خوشه در بالاترین قسمت گیاه برنج حضور دارد و به عنوان اندام تولید مثل گیاه شناخته میشوند. هنگام به بالغ رسیدن سنبلچهها دانه برنج شکل میگیرد و خوشهها حالت خمیده پیدا میکنند. حال ممکن این سوال برایتان پیش آید، این گیاه چگونه کاشت میشود؟ کاشت برنج در مناطق مختلف، متفاوت است. همچنین نوع کاشت هر برنج هم با دیگر فرق میکند. اما میتوانید با کلیک روی مقاله طریقه کاشت انواع برنج ایرانی به طور کلی با نحوه کاشت آنها آشنا شوید.
بهترین بذر برنج چیست و چه ویژگیهایی دارد؟ اولین مرحله برای تولید برنج ایرانی با کیفیت، انتخاب بذر با کیفیت است. عوامل مختلف روی بدست آمدن بذر مناسب تاثیرگذار است؛ مانند نشا قوی، خاک حاصلخیز و مزرعه که عاری از هرگونه آفات و بیماری باشد.
بذر برنج چیست؟ بذری که دانههای کشت سال قبل بدست میآید و برای سال آینده انبار میشود. این دانه باید در محل خشک و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود تا در زمان موعود خاصیت خود را از دست ندهد. همچنین به دور ماندن بذرها از هر گونه حشرات، پرندگان و جوندگان مثل موش بسیار مهم است. معمولاً خزانه بذر برنج محلی است که از زمینه کاشت به دور است یا در داخل زمین اصلی قرار دارد.
کشاورزان برای استفاده درست مقدار بذر برنج در هکتار از سینیهای نشاء استفاده میکنند/ سینیها معمولاً در ابعاد ۳۰ در ۶۰ با ارتفاع ۳۰ سانتی متر طراحی میشود که ظاهر مشبک شکلی دارند. تعداد سینی نشاء برنج برای هر هکتار حدود ۱۸۰ الی ۲۰۰ میباشد.
البته فراموش نکنید مقدار بذر برنج در هکتار به شرایط خاک و مدیریت بستگی دارد و بین ۸۵ الی ۱۷۵ کیلوگرم متغیر است. معمولاً این میزان برای روشهای بزهکاری هوایی بیشتر است. اما با کاهش مصرف بذر میتوان درصد پروتئین برنج را افزایش داد. به طور کلی، انتخاب میزان بذر برای هر هکتار به عوامل مختلفی بستگی دارد و باید نکات مهم کشاورزی رعایت شود. مثلاً اگر میزان بذر زیاد باشد و در مقابل مقادیر زیاد کود را هم افزایش دهید احتمال خوابیدگی محصول به شدت افزایش مییابد و عملکرد شما از زمین به دلخواه تان نخواهد بود.
