گفته میشود که ایران یکی از اولین کشورهای دنیاست که درآن کشاورزی و تمدن شروع شده و انسان اولیه برای نخستین بار در فلات ایران به کشت و زرع و پرورش دام، دست زده است.
همچنین گفته میشود که مهاجرت آریاییها به ایران بر خلاف مشهور، مهاجرتی چوپانی و در جستجوی چراگاههای جدید نبوده، بلکه مهاجرتی دهقانی و در جستجوی زمین بهتر برای کشاورزی بوده است. (به نظر میرسد منظومه «درخت آسوریک» که از زمان ساسانیان باقی مانده (که در آن از رجزخوانی یک بز در برابر نخل سخن میرود که به نفع بز که قادر به حرکت (کوچ) است پایان میپذیرد) نمایشگر اختلاف بین دامداران و کشاورزان اولیه است، در این منظومهاینطور آمده است:
« به چرای کوهها شوم تو کوفتهای ایدر، چو میخ جولاهان»
حاکی از دیرینگی ریشههای این منظومه است در آغاز ایجاد باغهای باستان)
حفاریهایی که در اطراف کاشان انجام شده است نشان میدهد که در شش هزار سال پیش، ایرانیان متمدن بوده و سیستم زراعی پیشرفتهای داشتهاند.
در حفاریهای نقطههای مختلف ایران مشخص گردیده که در حدود ۳۳۰۰ سال پیش از میلاد مسیح درخت را در ری، دامغان و کاشان به طرز مشابهی نقاشی میکردهاند و بنابراین در آن زمان از لحاظ باغبانی میان نقاط مختلف ایران رابطه برقرار بوده است.
دین زرتشت به کشاورزی اهمیت فراوان داده و در اوستا (وندیداد-فصل چهارم) آمده است که سومین جایی که زمین شادمانترین است، آنجاست که یکی از خداپرستان بیشترین غله را کشت کند و بیشترین گیاه ومیوه را بکارد.
پطروشفسکی از استراسبون روایت میکند که در قرن اول پیش از میلاد مسیح، ایرانیان تمامی درختان میوهای را که در یونان وجود داشته به استثنای زیتون کشت میکردهاند.
گزنفون از قول سقراط نقل کرده است که در دوره هخامنشیان باغهایی در ایران وجود داشته که آنها را پاردیس یا پردیس (این کلمه در زبانهای رایج اروپایی به صورت پارادیس (Paradice) آمده و به معنای بهشت است) مینامیدهاند و در آنها درختان دارای ارتفاع مساوی و روی خطهای منظم کشت شده را به وسیله چرخ چاههای بزرگی که توسط گاو گردانده میشدند آبیاری مینمودند. از میوههای مهم این زمان میتوان انگور، خرما و انجیر را نام برد.
با حمله اسکندر مقدونی، کشاورزی ایران رو به افول گذاشت و بسیاری از کاریزها، باغها و مزرعههای اطراف آنها از بین رفت و این وضع تا زمان به حکومت رسیدن اردشیر بابکان ادامه یافت.
ساسانیان به احیای قناتها و تشویق و توسعه زراعت وباغبانی و دامپروری همت گماشتند و ایران دوباره آباد شد. همچنانکه پطروشفسکی هم متذکر شده، در کتاب پهلوی بوندهشن (Bundahishan) که مربوط به زمان ساسانیان است و امروزه آن را بن دهش مینامیم، از کشت انواع میوه مانند پرتقال، خرما، انگور، سیب، به، لیمو، انار، هلو، انجیر، فندق، سنجد، بادام، توت، گلابی، پسته، زردآلو، گردو و شاه بلوط و نیز انوع سبزی و گل مانند تره تیزک، تره، گشنیز، خیار، نرگس، یاسمن، نسترن، لاله، بنفشه، همیشه بهار، سوسن، تاج خروس، گل سرخ و گل زعفران صحبت رفته است.
پس از ساسانیان، تا زمان حمله مغول، کشاورزی ایران به تناوب دچار رکود (در زمان بنیامیه) و رونق (درزمان بنیعباس و حکومتهای محلی) گشت. ابومنصور موفق الهروی (قرن چهارم هجری) در کتاب خود الابنیه فی حقایق الادویه از تعداد زیادی از گیاهان باغبانی نام برده است. بنا به گفته ابومنصور درآن زمان از سبزیها: اسفناج، باقلا، خربزه، هندوانه، بادنجان، ریحان، پیاز، سیر، نخود فرنگی، هویج، شنبلیله، تره تیزک، نخود ایرانی، کاهو، چغندر، ترخون، عدس، ترب، نعناع، کدو، خیار، کرفس، گشنیز، لوبیا چشم بلبلی، ماش، کاسنی، مارچوبه، جعفری و شوید در ایران کشت می شده است. فهرست اسامی میوههایی که ابومنصور ذکر کرده است مشابه فهرست بوندهشن میباشد، با این تفاوت که او زیتون، شفتالو، زغالاخته، گیلاس وآلبالو، ازگیل و زالزالک را نیز جزو میوههای رایج ذکرمیکند.
در زمان دیلمیان باغبانی ایران به بیشترین پیشرفت خود رسید و برای اولین بارکشت مرکبات در اطراف دریای خزر آغاز گشت. جالب اینجاست که در این دوره، برخی از انواع سبزی مثل مارچوبه و گل کلم به مقدار زیاد در ایران کشت ومصرف میشدند ولی بعدها کشت آنها منسوخ شد و با وجود آنکه به تازگی دوباره برخی کشاورزان آنها را تولید میکنند، هنوز مصرف آنها همگانی نشده و جزو گیاهان تفننی محسوب میشوند.
در اثر حمله مغول، همراه با ویران شدن ایران، باغبانی نیز از رونق افتاد و وضع بدین صورت بود تا آن که غازانخان تیموری (اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری قمری) همت به آبادی کشور و توسعه کشاورزی گماشت. در قلمرو وی انواع درختان میوه و سبزیها در تمام نقاط کشت میشدند و باغبانی آنقدر رونق داشت که از اصفهان انواع میوه به هندوستان و آسیای صغیر و از کرمان خرما به سایر کشورها صادر میگشت. در ایران دوره اقلید و سورمق مرکز تولید برگه زردآلو و خراسان ناحیه مهمی برای کشت انواع میوه به شمار می آمد. از زمان غازانخان (سال ۷۰۰ هجری قمری) کتابی به نام «کتاب در علم فلاحت و زراعت» که نویسنده آن ناشناس است باقیمانده که درسال ۱۳۲۳ هجری قمری توسط عبدالغفار خان نجمالدوله با چاپ سنگی منتشر شده است. بنا به گفته پطروشفسکی در کتاب فوق که دارای فصل های زیادی است، درباره نگهداری تخمها، غلات و اینکه کدام درخت و گیاه از تخم میروید وکدام را باید به صورت نهال کاشت، ویژگیهای انگور و دیگر درختان بارده و بیبار، انواع گیاهان زینتی و شرایط کود (زبل) دادن صحبت گردیده و به هر گیاهی، بخشی تخصیص یافته است. نویسنده در این کتاب به مشاهدهها، تجربهها و امتحان خویش در قلمه زدن(Cutting) پیوند زدن انواع درختان بارده و بیبار و نیز بذرافشانی، نهال کاری و کاشت درختان استناد کرده و چنین بر میآید که شخصاً آزمایش های فنی زیادی درکشاورزی انجام داده است. دانشمندان این سرزمین با وجود مطالعه درباره ویژگیهای دارویی گیاهان، به کارهای به طور کامل فنی نیز میپرداختند و دستگاههایی برای بهرهبرداری از آب تهیه نمودند که از آن جمله میتوان چرخ چاه خودکار (چرخ آب عین) را مثال آورد که محمد حافظ اصفهانی در قرن دهم هجری قمری جزو چهارده اختراع خود ذکر کرده، می نویسد: «هشتم- چرخاب عین است که آب از چاه عمیق، در غایت آسانی کشیده میشود و دلو که بر لب چاه رسید خود، خالی میگردد- بیحرکتی و عملی از خارج» با این همه، پس از غازانخان تا اوایل قرن دهم هجری، یعنی شروع حکمرانی صفویان، دوباره کشاورزی ایران سیری نزولی را طی نمود که دلیل اصلی آن عدم وجود یک حکومت مرکزی و ضعف نیروهای محلی و جنگهای مداوم بین آنها بود.
با چیره شدن صفویان بر سراسر ایران و تشکیل یک حکومت مرکزی با قدرت، بار دیگر کشاورزی ایران رونق گرفت. هرچند که با وجود تمام کوششها، حتی در زمان شاهعباس نیز، به رونق پیش از حمله مغول نرسید. در این زمان در تمام ایران درختان میوه به ویژه زردآلو، هلو، به، بادام، انجیر، انار و انگور کشت میشدند. کشت خرما در خوزستان، فارس، کرمان و سیستان مرسوم بود و خرمای ایران (به ویژه خرمای جهرم) بهترین خرمای جهان به شمار میآمد و مقدار زیادی از آن به هندوستان صادر میشد.
کشت مرکبات در مازندران و زیتون در مازندران و خوزستان معمول بود. در این دوره خرمای کرمان، پیاز خراسان، انار یزد و شیراز، و نیز پرتقال مازندران به خارج از کشور صادر میگشت.
اوژن فلاندن که در آن دوره به ایران آمده بود، در سفرنامه خود مینویسد: زراعت ایران مانند زراعت اروپا است. از زمان صفویان نیز کتابهای کشاورزی مختلفی باقیمانده که مهمترین آنها ارشاد الزراعه، تألیف فاضلهروی در سال ۹۲۱ هجری قمری است که در سال ۱۳۲۲ هجری قمری توسط عبدالغفار خان نجمالدوله با چاپ سنگی منتشر شده است.
پس از صفویان، حکمرانان، هر کدام بر حسب قدرت و ضعف خود اثرهایی بر کشاورزی ایران داشتند که روی هم رفته اثرهای منفی بسیار بیشتر بوده و ایران مانند بسیاری دیگر از کشورها از قافله تمدن عقب افتاد و کشاورزیش حتی از زمان صفویان نیز عقبتر رفت.
اولین جنبش به طرف کشاورزی نوین در زمان صدارت شادروان میرزاتقیخان امیرکبیر به وجود آمد. این مرد کاردان، همراه با سایر کارهای اساسی خود، سعی زیادی نیز در پیشبرد کشاورزی نمود وعلاوه بر وارد کردن انواع بذرهای بهنژادی شده، با خارجیها هم قراردادهایی بست و کشاورزی ایران را به سوی پیشرفت جهت داد.
در اوایل قرن چهاردهم هجری قمری، با تأسیس اولین مدرسه کشاورزی ایران به نام مدرسه فلاحت مظفری، وارد کردن سیب زمینی و انواع نهالهای میوه، به ویژه سیب و گیلاس، از خارج، باغبانی ایران پیشرفت بیشتری یافت و سپس با ایجاد مدرسههای متوسطه وعالی و دانشکدههای کشاورزی و نیز تأسیس موسسههای دولتی مختلف مثل وزارت کشاورزی، بانک کشاورزی بنگاه توسعه ماشینهای کشاورزی، موسسه اصلاح و تهیه بذر و نهال وغیره به وضع کنونی درآمد.
باغبانی در ابتدایی ترین سطح ، دانش یا هنر کشت میوه ها ، سبزیجات ، گل ها یا گیاهان زینتی است. اصل این اصطلاح در دو کلمه لاتین نهفته است: هورتوس (به معنای «باغ») و فرقه (که به معنای «تراش کاری» است) که استادان باغداری در این زمینه تبحر کامل دارند، اما تعریف کامل آن در واقع فراتر از آن چیزی است که معمولاً باغبانی یا کشاورزی تصور میکنیم.
صفت متناظر با این اسم «باغبانی» است. در همین حال ، اگر کسی هستید که در این زمینه کار میکنید ، گفته میشود«یک باغبان» هستید.
پروفسور ویلیام ال جورج از دپارتمان کشاورزی فلوریدا باغبانی را به پنج زیرشاخه مجزا تقسیم می کند:
گل کاری
باغبانی منظره
کشاورزی
پومولوژی
فیزیولوژی پس از برداشت
گل کاری مربوط به تولید و بازاریابی گل است. به تجارت عمده فروشی فکر کنید که گلفروشان گل های شاخه بریده را برای فروش در چیدمان یا گیاهانی که در گلدان به مشتریان خرده فروشی می فروشند خریداری می کنند. اگر تا به حال یک گل آرایی به عنوان هدیه تعطیلات دریافت کرده اید ، میتوانید از این شاخه باغبانی تشکر کنید. مهد کودک های بزرگ ممکن است هزاران گیاه محبوب زیر را شروع کنند و آنها را به مشاغل گلخانه ای کوچکتر منتقل کنند تا قبل از فروش به مردم «پایان» دهند:
باغبانی منظره در مورد تولید ، بازاریابی و نگهداری گیاهان چشم انداز است. بنابراین شاخه ای از باغبانی است که مورد توجه طراحان چشم انداز و صاحبان خانه های علاقه مند به راه اندازی باغی جدید قرار می گیرد و متعهد می شوند تا محوطه سازی خود را با درختان زینتی ، بوته ها ، گیاهان چند ساله و گلهای سالانه که در مراکز باغ به فروش می رسد ، تزئین کنند.
در همین راستا ، تولیدکنندگان و بازاریابان سبزیجات و میوه ها ممکن است به ترتیب کشاورزی و پومولوژی را مطالعه کرده باشند. Ole Agriculture در مورد کشت سبزیجات است ، در حالی که pomology با تولید میوه سرو کار دارد. این امر ما را به تفاوت فنی میوه ها و سبزیجات می رساند:
بحث در مورد این تمایز اغلب هنگامی که مردم بحث در مورد طبقه بندی گوجه فرنگی میکنند ، ایجاد میشود. بسیاری از مردم از یادگیری اینکه این میوه یک میوه است ، تعجب میکنند ، حتی اگر طعم شیرینی نداشته و به طور معمول به عنوان دسر سرو نمیشود.
طبقهبندی شی object مورد نظر بر اساس طعمو مزه یا در کدام قسمت از غذا سرو نمیشود.
اگر جسم مورد نظر از گل روی گیاه رشد کرده و حاوی دانه باشد ، میوه است. مانند گوجه فرنگی ، کدو تنبل ، کدو تنبل و گیاهان زینتی همگی میوه هستند (برخی خوراکی ، برخی غیرقابل خوردن). بنابراین وقتی برای هالووین کدو تنبل میتراشید ، در حال میوهکاری هستید.
«سبزیجات» واقعی سایر قسمتهای گیاهی هستند که در بخش محصولات سوپرمارکت پیدا خواهید کرد. به عنوان مثال هویج (ریشه است) ، مارچوبه (که یک ساقه است) ، کاهو (که یک برگ است) و کلم بروکلی (ما جوانههای گل کلم بروکلی را می خوریم).
سرانجام ، این متخصصان فیزیولوژی پس از برداشت هستند که فروشگاه های مواد غذایی برای جلوگیری از خراب شدن زودرس محصولات ، استخدام می کنند. آنها نیز باغبان هستند.
در واقع ، تعداد مسیرهای شغلی که پس از دریافت مدرک باغبانی برای شما باز است ، بسیار زیاد است و نمیتوانید به طور کامل لیست کنید. اما در اینجا یک نمونه وجود دارد:
-کار با عموم مردم در باغ درختکاری یا گیاهشناسی
– تدریس موضوع (دوره ها در کالج یا خدمات ارتباطی در دفتر ترویج شهرستان)
– اجرای مشاغلی که در آن گیاهان یا محصولات به فروش می رسد
– طراحی ترتیبات در یک فروشگاه گل فروشی
– سبز و سرسبز نگه داشتن چمن ها در زمین گلف
– کار به عنوان یک تکنسین مراقبت از چمن
– حفظ منظره برای یک پارک
– کار به عنوان توسعه دهنده گیاه
– انجام تحقیقات در مورد گیاهان برای کالج ، دولت ، یا تجارت
– خرید گیاهان برای فروشگاه های زنجیره ای
– مدیریت یک باغ سیب
– کار به عنوان مشاور شرکتی که کود تولید می کند
اینکه چه نوع شغل در باغبانی را انتخاب کنید به عوامل مختلفی بستگی دارد. به عنوان مثال ، اگر شما بیشتر از اینکه به عنوان یک فرد مردم رفتار کنید ، یک نوع مطالعه و مطالعه را دنبال می کنید ، برای شما منطقی است که کار در تحقیق یا توسعه گیاه را دنبال کنید تا اینکه یک راهنمای تور برای یک گیاه گیاه. برخی از مشاغل باغبانی (به عنوان مثال ، تدریس موضوع در دانشگاه) مستلزم دریافت مدرک تحصیلات تکمیلی است.
قرن ها است که دانشمندان در مورد باغبانی می نویسند ، از جمله دانشمندان یونان باستان و روم. در میان رومی ها ، کاتو بزرگ ، وارو ، کلوملا ، ویرژیل و پلینی بزرگ دیده می شوند. ویرجیل ، که بیشتر به خاطر او شناخته میشود Aeneid، تأملات خود را در مورد باغبانی در جورجیک ها. به عنوان یک شاعر ، از کارهای وی در این زمینه بیشتر به دلیل نحوه ارتباط با اطلاعات ، تا محتوای واقعی قدردانی میشود.
اگرچه باغبانی به دوران کوروش و پارس باستان (۵۵۹-۵۳۰ قبل از میلاد) برمیگردد، اما قدیمیترین جامعه باغبانی در جهان ، انجمن باستان گل فروشی های یورک است که در سال ۱۷۶۸ تاسیس شد.
